PL
W artykule dokonano analizy nierównomierności rozdziału pomiędzy beneficjentów pomocy unijnej realizowanej w ramach systemu wsparcia bezpośredniego oraz oceny stopnia wykorzystania przez państwa członkowskie Unii Europejskiej potencjału redystrybucyjnego instrumentów wprowadzonych reformą wspólnej polityki rolnej z 2015 roku. Są to kwestie szczególnie istotne w kontekście dążenia do zapewnienia sprawiedliwego podziału środków przeznaczonych na wsparcie rolnictwa, nie osłabiając przy tym bodźców służących podnoszeniu efektywności. Źródłem danych empirycznych były opracowane przez Komisję Europejską zestawienia łącznych kwot płatności bezpośrednich wypłaconych na rzecz beneficjentów w podziale na państwa członkowskie UE i przedziały kwotowe wsparcia. W badaniach zastosowano metody statystyki opisowej, analizę porównawczą i symulacje. Stwierdzono, że stopień wykorzystania potencjału redystrybucyjnego instrumentów zmniejszających dysproporcje w wysokości wsparcia na beneficjenta przez dane państwo nie zależy od jego miejsca pod względem nierównomierności podziału środków między rolników. Może to świadczyć o różnym wyobrażeniu decydentów w poszczególnych państwach o sprawiedliwym rozdziale wsparcia. Ponadto sformułowano pewne rekomendacje w odniesieniu do instrumentów redystrybucyjnych wprowadzonych reformą WPR z 2015 roku. W opinii autora mechanizm redukcji płatności nie powinien być ograniczony wyłącznie do płatności podstawowej, poza tym powinna zostać zapewniona możliwość dostosowania progu kwotowego na poziomie państwa członkowskiego. Zwiększyłoby to potencjał redystrybucyjny tego mechanizmu. Jednocześnie, zdaniem autora, państwa członkowskie w zbyt małym stopniu korzystają z możliwości zwiększania znaczenia płatności redystrybucyjnej poprzez podnoszenie poziomu finansowania tego instrumentu. Takie rozwiązanie pozwala stopniowo zmniejszać stopień koncentracji wsparcia, unikając przy tym gwałtownych zmian w sytuacji dochodowej beneficjentów płatności bezpośrednich.
EN
The paper analyses the inequality of distribution between beneficiaries of the EU aid implemented under the system of direct support and assessment of the level of use by the European Union Member States of the redistributive potential of instruments introduced by way of the 2015 Common Agricultural Policy reform. These are especially important issues in the context of aiming at ensuring fair division of funds allocated to agriculture support, not weakening the incentives to raise efficiency. The empirical data were sourced from factsheets of total amounts of direct payments paid to beneficiaries broken down by the EU Member States and support quotas. The research used descriptive statistics methods, comparative analysis and simulations. It was stated that the degree of use of the redistributive potential of instruments reducing the inequalities in the amount of support per a beneficiary granted by a given state does not depend on its place as regards inequality of division of funds between farmers. It may give evidence of different perception of the decision-makers in various countries on the fair division of support. Moreover, some recommendations were formulated as regards redistributive instruments introduced by way of the 2015 CAP reform. According to the author, the mechanism of payments reduction should not be limited only to the basic payment, additionally there should be a possibility to adjust the quota limit at the level of a Member State. This would increase the redistributive potential of this mechanism. At the same time, according to the author, Member States use the possibilities of increasing the significance of redistributive payment to an insufficient degree by increasing the level of the instrument financing. Such solution allows for gradual decrease in the level of support concentration, thus avoiding rapid changes in the income situation of the beneficiaries of direct payments.