EN
Introduction: The inflorescence of Helichrysum arenarium (L.) Moench shows anti-inflammatory, antioxidant, detoxifying properties and is traditionally used in liver and biliary tract diseases. Because of its difficult and expensive cultivation, the plant raw material is mainly harvested from natural sites. Objective: The research aimed to determine the local variation in yield and content of flavonoids and phenolic acids in the yellow everlasting inflorescence against the background of the layer structure of vegetation as the rate of plant succession. Methods: The plant raw material was collected from 30 plots of 1 m2, established for three separate populations developing on sandy fallows near Zielona Góra (western Poland). For each study area, percentage cover of the moss-lichen and herb layers, the height, cover and yield of H. arenarium as well as the height and cover of other herbaceous plants were determined. Total contents of flavonoids (expressed as quercetin) and phenolic acids (calculated as caffeic acid) were measured spectrophotometrically, according to Polish Pharmacopoeia. Results: Everlastings reached a cover of up to 70% and the maximum air-dry matter yield of 46.42 g/m2. The height, coverage and yield of H. arenarium were correlated with the parameters describing the herb layer. The content of flavonoids ranged from 0.56 to 0.99%, while that of phenolic acids from 0.82 to 1.80% DM. Conclusions: Yellow everlasting is an important species of early fallows on poor sandy soils and these habitats constitute a rich natural source of herbal raw material. Inflorescences harvested from natural sites are distinguished by a high and similar content of polyphenols and usually meet the requirements of Polish Pharmacopoeia.
PL
Wstęp: Kwiatostany Helichrysum arenarium (L.) Moench są tradycyjnie stosowane w chorobach wątroby i dróg żółciowych, wykazując właściwości przeciwzapalne, antyoksydacyjne oraz odtruwające. Ze względu na trudności w uprawie tego gatunku i wysokie koszty prowadzenia plantacji, surowiec zielarski wciąż jest pozyskiwany głównie ze stanu naturalnego. Cel: W prezentowanych badaniach określono lokalną zmienność plonowania oraz zawartości flawonoidów i fenolokwasów ogółem w kwiatostanach kocanek piaskowych na tle struktury warstwowej roślinności jako wskaźnika zaawansowania procesu sukcesji. Metody: Surowiec zielarski zebrano z 30 poletek (1 m2), wyznaczonych w obrębie trzech populacji kocanek występujących na piaszczystych odłogach w okolicach Zielonej Góry. Na każdej powierzchni badawczej opisano strukturę warstwową roślinności: procentowe pokrycie warstwy porostowo-mszystej i zielnej, wysokość, pokrycie i plon H. arenarium oraz przeciętną wysokość i pokrycie pozostałych gatunków zielnych. Całkowitą zawartość flawonoidów (w przeliczeniu na kwercetynę) i fenolokwasów (w przeliczeniu na kwas kawowy) oznaczono metodą spektrofotometryczną według Farmakopei Polskiej. Wyniki: Kocanki uzyskiwały pokrycie do 70%, a maksymalny plon powietrznie suchej masy kwiatostanów wynosił 46,42 g/m2. Wysokość, pokrycie i plon H. arenarium były skorelowane z parametrami opisującymi warstwę zielną. Poziom flawonoidów w surowcu mieścił się w granicach od 0,56 do 0,99% suchej masy (s.m.), natomiast kwasów fenolowych: od 0,82 do 1,80% s.m. Wnioski: Kocanki stanowią ważny element roślinności wczesnych odłogów powstałych na ubogich, piaszczystych glebach. Dlatego też, wspomniane siedliska mogą być zasobnym źródłem surowca zielarskiego. Kwiatostany zbierane ze stanu naturalnego charakteryzują się wysoką i wyrównaną zawartością związków polifenolowych i zwykle spełniają wymagania Farmakopei Polskiej.