Florystyczne i fitocenotyczne wskaźniki stanu zachowania lasów zalewowych w miejskiej dolinie rzecznej

• Autorzy: Stefanska-Krzaczek E. , Podgrudna K.

Warianty tytułu

EN

Flotistic and phytocenotic indicators of the conditions of riparian forests in the urban river valley

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Urban river valleys are exposed to strong anthropogenic pressure, but despite these distortions they provide important habitats in urban areas. Not embanked forests are particularly valuable in urban river valleys as they represent fragments of natural vegetation in a highly changed environment. The study assesses the flora and structure of forest communities in a riparian urban forest complex that is under the direct influence of river water. Las Pilczycki Forest in Wrocław (SW Poland) is such a riparian forest island. We analysed the species richness and composition in terms of the phytocoenoses variability and their syntaxonomic classification. We also investigated if the vegetation can indicate a spatial differentiation in habitat conditions. Floristic and phyto− sociological data were collected from 70 circular plots (100 m2 each) located in a grid. A total of 81 species were recorded, with a mean of 21 species per plot. Most frequent were: Acer campestre, Acer platanoides, Anemone nemorosa, Ficaria verna, Fraxinus excelsior, Galium aparine, Geum urbanum, Impatiens parviflora and Sambucus nigra. In biological spectrum the most numerous were hemi− cryptophytes, megaphanerophytes and geophytes. The number of alien species was minor (9% of the flora). The most frequent anthropophyte was Impatiens parviflora. Soil moisture, acidity and fertility indices exhibited spatial correlations and they were higher in the western part of the forest. The moisture index was also higher in the northern part. Species richness ranged from 13 to 32 (with a mean of 21 species). Two forms of Ficario−Ulmetum minoris were identified: with Galanthus nivalis and with Tilia cordata. The first was a well−structured riparian community, while the latter one represented the drained floodplain forest. Vegetation units are spatially separated, in the western part of the forest prevails form with Galanthus nivalis, while in the east – with Tilia cordata. In isolated alluvial forests of urban area local site conditions are crucial for the vegetation patches, because of the distortion of river valleys. The absence of flood embankments is not a sufficient condition for maintaining proper structure of riparian forests.

Słowa kluczowe

PL

miasta; doliny rzeczne; lasy legowe; stan zachowania; flora; bogactwo gatunkowe; zbiorowiska lesne; zbiorowiska roslinne; zespol Ficario-Ulmetum minoris; Las Pilczycki; warunki siedliskowe

• Wydawca: -
• Czasopismo: Sylwan
• Rocznik: 2015
• Tom: 159
• Numer: 01
• Opis fizyczny: s.82-88,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Stefanska-Krzaczek E.

• Pracownia Ekologii Roślinności, Uniwersytet Wrocławski, ul.Kanonia 6/8, 50-328 Wrocław

autor

Podgrudna K.

• Pracownia Ekologii Roślinności, Uniwersytet Wrocławski, ul.Kanonia 6/8, 50-328 Wrocław

Bibliografia

• Anioł−Kwiatkowska J. 1995. Roślinność rezerwatu „Grodziska Ryczyńskie”. W: Anioł−Kwiatkowska J. [red.]. Ochrona przyrody w południowo−zachodniej Polsce. Acta Universitatis Wratislaviensis 1667. Prace Botaniczne 62: 39−51.
• Anioł−Kwiatkowska J., Weretelnik E. 1995a. Flora i roślinność rezerwatu „Kanigóra”. W: Anioł−Kwiatkowska J. [red.]. Ochrona przyrody w południowo−zachodniej Polsce. Acta Universitatis Wratislaviensis 1667. Prace Botaniczne 62: 67−78.
• Anioł−Kwiatkowska J., Weretelnik E. 1995b. Flora i roślinność rezerwatu „Zwierzyniec”. W: Anioł−Kwiatkowska J. [red.]. Ochrona przyrody w południowo−zachodniej Polsce. Acta Universitatis Wratislaviensis 1667. Prace Botaniczne 62: 287−303.
• Cieśla A. 2009. Wpływ zabudowy hydrotechnicznej Odry na zróżnicowanie fitosocjologiczne siedlisk łęgowych kompleksu leśnego Prawików. Leśne Prace Badawcze 70 (2): 161−174.
• Danielewicz W., Pawlaczyk P. 2004. Łęgowe lasy dębowo−wiązowo−jesionowe (Ficario−Ulmetum). W: Herbich J.[red.]. Lasy i bory. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. Tom 5. Ministerstwo Środowiska, Warszawa. 242−258.
• Dyderski M. K., Jagodziński A. M. 2014. Synantropizacja zbiorowisk łęgowych ze związku Salicion albae w południowej części Poznania. Acta Botanica Silesiaca 10: 41−69.
• Ellenberg H., Weber H., Düll R., Wirth V., Werner W., Paulißen D. 1992. Zeigerwerte von Pflanzen in Mitteleuropa. Scripta Geobotanica 18: 5−258.
• Faliński J. B. 2001. Przewodnik do długoterminowych badań ekologicznych. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Głuchowska B., Pływaczyk L. 2008. Zwierciadło wody gruntowej w dolinie Odry poniżej stopnia wodnego w Brzegu Dolnym. Współczesne Problemy Inżynierii Środowiska 5: 1−109.
• Grzelak A. 2011. Przekształcenia roślinności łęgowej w rezerwatach przyrody Polski Środkowej. Przegląd Przyrodniczy 12 (3): 21−37.
• Jankowski G. 2012. Wrocławski Węzeł Wodny jako element kształtujący krajobrazy nadrzeczne Wrocławia. W: Infrastruktura komunikacyjna w krajobrazie. Komisja Krajobrazu Kulturalnego, PTG, Sosnowiec. Prace Komisji Krajobrazu Kulturalnego 18: 59−69.
• Kaliszewski A. 2006. Lasy miejskie – przegląd wybranych zagadnień na podstawie literatury. Leśne Prace Badawcze 1: 103−118.
• Kącki Z., Śliwiński M. 2012. The Polish Vegetation Database: structure, resources and development. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 81 (2): 75−79.
• Łabaj P., Hamerla A. 2012. Ocena warunków hydromorfologicznych rzek w zlewniach zurbanizowanych metodą River Habitat Survey. Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko 4: 109−121.
• Łaska G. 2012. Różnorodność i walory przyrodnicze zbiorowisk mokradłowych w dolinie Białej w centrum Białegostoku. Inżynieria Ekologiczna 29: 87−98.
• Macicka T., Wilczyńska W. 1988. Lasy liściaste Ścinawskiego Obniżenia Odry. W: Kuczyńska I. [red.]. Zmiany szaty roślinnej Dolnego Śląska pod wpływem działalności człowieka. Acta Universitatis Wratislaviensis 974. Prace Botaniczne 40: 131−171.
• Macicka−Pawlik T., Wilczyńska W. 1995. Roślinność rezerwatu wodnego „Odrzyska” koło Glinian i jego otulina. W: Anioł−Kwiatkowska J. [red.]. Ochrona przyrody w południowo−zachodniej Polsce. Acta Universitatis Wratislaviensis 1667. Prace Botaniczne 62: 125−157.
• Matuszkiewicz J. M. 2001. Zespoły leśne Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Matuszkiewicz J. M. 2008. Potential natural vegetation of Poland. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
• Matuszkiewicz W. 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Mirek Z., Piękoś−Mirkowa H., Zając A., Zając M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Science, Kraków.
• Mueller−Dombois D., Ellenberg H. 2002. Aims and methods of vegetation ecology. The Blackburn Press, Caldwell, New Jersey.
• Plan Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Miękinia na okres od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2021 r. 2012. Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej, Oddział w Brzegu.
• Stefańska−Krzaczek E. 2013a. Bogactwo gatunkowe osuszonych lasów łęgowych w środowisku miejskim Wrocławia. Sylwan 157 (5): 366−375.
• Stefańska−Krzaczek E. 2013b. Fitocenozy lasów zalewowych terenów miejskich na przykładzie Lasu Osobowickiego (Wrocław). Inżynieria Ekologiczna 33: 119−127.
• Tichý L. 2002. JUICE, software for vegetation classification. Journal of Vegetation Science, 13: 451−453.
• Tokarska−Guzik B., Dajdok Z., Zając M., Zając A., Urbisz A., Danielewicz W., Hołdyński C. 2012. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
• Worsa−Kozak M., Kotowski A., Wartalski A. 2008. Monitoring stanów wód podziemnych w rejonie Śródmiejskiego Węzła Wodnego we Wrocławiu. Przegląd Geologiczny 56 (4): 302−307.
• Zarzycki K., Trzcińska−Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• Zieliński P., Górniak A., Bralski M. 2012. Wykorzystanie cech hydromorfologicznych do oceny stanu ekologicznego rzeki miejskiej. Inżynieria Ekologiczna 29: 246−256.