Całkowita zawartość oraz formy rozpuszczalne pierwiastków śladowych w odpadach serpentynitowych kopalni Nasławice

• Autorzy: Kabala C. , Szlachta T.

Warianty tytułu

EN

Total Contents and soluble forms of trace elements in serpentinite wastes of the Naslawice quarry

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W trakcie mielenia skał serpentynitowych w celu uzyskania kruszywa o odpowiedniej granulacji powstają znaczne ilości drobnoziarnistych odpadów, zwałowanych w sąsiedztwie kamieniołomu i zakładu przeróbczego. Materiał zwałowany ma z reguły charakter utworu gliniasto lub piaszczysto-szkieletowego, o wysokim pH oraz bardzo niskiej zawartości przyswajalnego fosforu i potasu, a bardzo wysokiej magnezu. Całkowita zawartość Pb, Zn i Cu jest zbliżona do występującej w glebach wytworzonych z różnych skał macierzystych. Chrom występuje w ilości od 415 do 760 mg·kg⁻¹, natomiast nikiel nawet do 4100 mg·kg⁻¹, tj. w koncentracjach znacznie przewyższających normalnie występujące w glebach. Pojedyncza ekstrakcja z użyciem 0,1 mol(HCl) uwalniała 7,5-22 mg Cr·kg⁻¹ oraz 60-307 mg Ni·kg⁻¹, tj. odpowiednio do 5 i do 7,5% całkowitej zawartości tych pierwiastków. Ekstrakcja z użyciem 1 mol(NH₄NO₃)·dm⁻³ uwalniała do 2 mg Cr·kg⁻¹ i do 10,2 mg Ni·kg⁻¹ tj. odpowiednio do 0,34% i do 1,9% całkowitej zawartości Cr oraz Ni. Wydaje się, że znaczne ilości ekstrahowanych form rozpuszczalnych chromu oraz niklu, mimo niewielkiego ich udziału w całkowitej zawartości tych pierwiastków, mogą niekorzystnie (lub nawet toksycznie) oddziaływać na roślinność wprowadzaną na zwałowiska w trakcie ich rekultywacji.

EN

Large amounts of rock wastes produced during milling of the alkaline serpentinite rock are stored in piles formed closely to the quarry. In present study, the total content and soluble forms of selected heavy metals were analysed in the context of soil reclamation on waste piles in the Nasławice quarry. Strongly gravely, loamy or sandy material showed high pH value and soluble magnesium content, while very low contents of soluble potassium and phosphorus. Total contents of Pb, Zn and Cu were similar to the amount occurring in other rocks and are typical for „normal” soils in Poland. Cr and Ni contents were at least 100 fold higher than in unpolluted agricultural soils in Poland. Single extractions of soluble Ni and Cr release relatively high amounts of these metals, what may be harmful or toxic for plants.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2000
• Tom: 471
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.959-966,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kabala C.

• Instytut Gleboznawstwa i Ochrony Środowiska Rolniczego, Akademia Rolnicza we Wrocławiu, ul.Grunwaldzka 53, 50-357 Wrocław

autor

Szlachta T.

• Instytut Gleboznawstwa i Ochrony Środowiska Rolniczego, Akademia Rolnicza we Wrocławiu, Wrocław

Bibliografia

• Chodak T., Bogda A. 1991. Zawartość azbestu w glebach przyległych do kruszarni serpentynitów. Krajowa konf. pt. „Geologiczne aspekty ochrony środowiska”. AGH Kraków, 21-23 X 1991: 103-107.
• Czuba R., Andruszczak E., Chodak T., Bogda A., Strączyński S. 1992. Wpływ kopalni „Nasławice” na zanieczyszczenie metalami i minerałami włóknistymi gleb i roślin uprawnych. Medycyna Pracy 43(2): 227-234.
• Gembarzewski H., Korzeniowska J. 1996. Wybór metody ekstrakcji mikroelementów z gleby i opracowanie liczb granicznych przy użyciu regresji wielokrotnej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 434: 353-364.
• Kabata-Pendias A., Pendias H. 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN, Warszawa: 398 ss.
• Kabata-Pendias A., Piotrowska M. 1995. Podstawy oceny chemicznego zanieczyszczenia gleb. Metale ciężkie, siarka i WWA. Biblioteka Monitoringu Środowiska. PIOŚ, IUNG, Warszawa: 1-28.
• Karczewska A., Szerszeń L, Kabała C. 1998. Forms of selected heavy metals and their transformation in soils polluted by the emissions from copper smelters. Advances in GeoEcology 31: 705-712.
• Kennedy V.H., Sanchez A.L., Oughton D.H., Rowland A.P. 1997. Use of single and sequential chemical extractants to assess radionuclide and heavy metal availability from soils for root uptake. Analyst. 122: 89-100.
• Kozłowski S. 1986. Surowce skalne Polski. Wyd. Geologiczne, Warszawa: 353 ss.
• Ma L.Q., Rao G.N. 1997. Chemical fractionation of Cd, Cu, Ni and Zn in contaminated soils. J. Environ. Qual. 26: 259-264.