Metody stosowane w bioindykacji środowiska leśnego Puszczy Białowieskiej

• Autorzy: Malzahn E. , Wojcik J.

Warianty tytułu

EN

Methods used in the bioindication of the forest environment in the Białowieża Primeval Forest

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono metodykę stosowaną w monitoringu biologicznym, prowadzonym od 1994 roku w celu oceny poziomu i kierunku zmian intoksykacji środowiska leśnego Puszczy Białowieskiej. Metoda bioindykacyjna polega na analizie składu chemicznego wybranego bioindykatora roślinnego: mchu rokietnika pospolitego Pleurozium schreberi, zbieranego corocznie w sieci powierzchni bioindykacyjnych. Zawartość metali ciężkich (Fe, Mn, Zn, Cu, Cr, Ni, Pb, Cd) w próbkach mchu jest oznaczana metodą optycznej spektrometrii emisyjnej z plazmą wzbudzoną indukcyjnie (ICP-OES). Podano błąd analityczny zastosowanej metody dla poszczególnych pierwiastków oraz limity detekcji oraz granice oznaczalności metali ciężkich dla procedury badawczej PB-07. Przedstawiono ocenę poziomów i trendów zmian oraz rozkładu przestrzennego kumulacji metali ciężkich przez mech na obszarze Puszczy Białowieskiej w latach 1994-2009.

EN

The work presents the methodology used in the biological monitoring of forests, carried out since 1994 in order to assess the level and trends of changes in pollution of forest environment of Białowieża Primeval Forest. The method relies on chemical analysis of Schreber's big red stem moss Pleurozium schreberi as a biological indicator. Moss is collected annually from network of bioindication plots. The content of heavy metals in the moss (Fe, Mn, Zn, Cu, Cr, Ni, Pb, Cd) is determined by inductively coupled plasma optical emission spectrophotometry (ICP-OES). Analytical error, limits of detection (LOD) and limits of quantification (LOQ) for particular elements determined by the method are given. The level, direction of changes and spatial distribution of the accumulation of heavy metals in Pleurozium schreberi in the years of 1994-2009 are presented.

Słowa kluczowe

EN

Bialowieza Forest; primeval forest; forest environment; forest monitoring; biological monitoring; bioindication; heavy metal; emission spectroscopy; inductively coupled plasma atomic emission spectroscopy

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrophysica
• Rocznik: 2012
• Tom: 19
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.355-364,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Malzahn E.

• Instytut Badawczy Leśnictwa, Europejskie Centrum Lasów Naturalnych w Białowieży, Park Dyrekcyjny 6, 17-230 Białowieża

autor

Wojcik J.

Bibliografia

• Dećkowska A., Pierścieniak M., Gworek B., Maciaszek D., 2008. Wybrane gatunki roślin jako wskaźniki zmian w środowisku. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, 37, 128-138.
• Godzik B., 1991. Zanieczyszczenie mchów Gorczańskiego Parku Narodowego metalami ciężkimi. Ochr. Przyr., 49, 1, 87-92.
• Grodzińska K., Frontasyeva M,. Szarek-Łukaszewska G., Klich M., Kucharska-Fabiś A., Gundorina S.,Ostrovnaya T.M., 2003. Trace element contamination in industrial regions of Poland studied by moss monitoring. Evironmental and Assessment, 87, 255-270.
• Grodzińska K., Szarek, G., Godzik B., Braniewski S., Chrzanowska E., 1994. Mapping air pollu-tion in Poland by measuring heavy metal concentration in mosses. In: Climate and Atmospheric Deposition Studies in Forests. (eds: J. Solon, E. Roo-Zielińska, A. Bytnerowicz). Conference Papers IGSO PAS, Warszawa, 19, 197-209.
• Grodziński W., Yorks T.P., 1981. Species and ecosystem level bioindicators of airborne pollution: an analysis of two major studies. Water, Air, Soil Pollut., 167, 33-53.
• Kabata-Pendias A., Pendias H., 1979. Pierwiastki śladowe w środowisku biologicznym. Wyd. Geolog., Warszawa, 1-300.
• Malzahn E., 2009. Biomonitoring środowiska leśnego Puszczy Białowieskiej. Ochrona środowiska i zasobów naturalnych, 40, 439-447.
• Malzahn E., 1999. Ocena zagrożeń i zanieczyszczenia środowiska leśnego Puszczy Białowieskiej. Pr. Inst. Bad. Leśn., Ser. A, 885, 1-177.
• Molski B., Głebicki C., Dmuchowski W., 1987. Data management computer system of air pollution impact on forest used in the Botanical Garden of the Polish Academy of Sciences and its relation to existing systems in Poland. In: Forest decline and reproduction: regional and global consequences. Proc. Workshop, Kraków, Poland, 23-27 March 1987 (eds. L. Kairiukstis, S. Nils-son, A. Straszak), IIASA, Laxenberg, 45-52.
• Rautio P., Fürst A., Stefan K., Raitio H., Bartels U., 2010. Sampling and Analysis of Needles and Leaves. 19 pp. Manual Part XII. In: Manual on methods and criteria for harmonized sampling, assessment, monitoring and analysis of the effects of air pollution on forests, UNECE, ICP Forests Programme Coordinating Centre, Hamburg.
• Reimann C., Niskavaara H., Kashulina G., Filzmoser P., Boyd R., Volden T., Tomilina O., Bogatyrev I., 2001. Critical remarks on the use of terrestrial moss (Hylocomium splendens and Pleurozium schreberi) for monitoring of airborne pollution. Environ. Pollut., 113, 41-57.
• Suchara I., Florek M., Godzik B., Mankovska B., Rabnecz G., Sucharova J., Tuba Z., Kapusta P., 2007. Mapping of main sources of pollutants and their transport In the Visegrad Space. Part I: Eight toxic metals. Export group on biomonitoring the atmospheric deposition loads in the Visegrad countries. Vyzkumny ustav, Silva Taroucy pro krajinu a okrasne zahradnictvi, v.v.i., Pruhonice, KLEMO, Zvolen, 1-127.
• Szarek G., Braniewski S., 1996. Metale ciężkie w opadzie ściółki lasu mieszanego zlewni potoku Ratanica. Sylwan, 4, 53-61.
• Tyler G. 1971. Moss analysis – a method for surveing heavy metal deposition. 2-nd Intern. Clean Air Congr., Washington, D.C., Proc, 129-132.

Uwagi

Rekord w opracowaniu