PL
W dwuczynnikowym doświadczeniu wazonowym badano wpływ kompostów, sporządzonych z różnym udziałem odpadów biodegradowalnych (kompost I - komunalny osad ściekowy 70% + słoma pszenna 30%, kompost II - osad 35% + odpady kuchenne 35% + słoma 30%, kompost III - osad 70% + łuska kakaowa 30%, kompost IV - osad 35% + odpady kuchenne 35% + łuska kakaowa 30%, kompost V - osad 70% + słoma 15% + łuska kakaowa 15%, kompost VI - osad 35% + odpady kuchenne 35% + słoma 15% + łuska kakaowa 15%) na kształtowanie zawartości miedzi, manganu i cynku w roślinach testowych i glebie. W schemacie badań uwzględniono 6 rodzajów kompostów, dwie ich dawki i obiekty kontrolne - bez nawożenia oraz z nawożeniem NPK. Pierw¬sza dawka kompostów, w przeliczeniu na azot, wynosiła 0,510 g N, a II dawka była trzykrotnie większa - 1,530 g. Na wszystkich obiektach z kompostami zastosowano nawożenie mineralne NPK w dawce, jak na obiekcie kontrolnym z nawożeniem NPK. W pierwszym roku badań rośliną testową była trawa - Festulolium, którą zebrano trzykrotnie, a w drugim, kiedy oceniano działanie następcze kompostów, rzepak jary . W Festulolium z wszyst¬kich obiektów z kompostami i NPK, w porównaniu z obiektem tylko z NPK, wzrost średniej wa¬żonej z trzech pokosów zawartości pierwiastków śladowych był zróżnicowany, a średni wyniósł: miedzi 158,4%, manganu 12,5%, a cynku 33,6%. Poszczególne komposty, również w działaniu następczym, powodowały dość znaczne zwiększenie zawartości analizowanych mikroskładników w nasionach i słomie rzepaku jarego. W glebie z obiektów nawożonych kompostami, po dwóch latach od ich zastosowania, stwier¬dzono zwiększenie zawartości ogólnej wszystkich oznaczanych mikroskładników. Również zawartość form pierwiastków śladowych rozpuszczalnych w 1 mol HCl • dm-3 wzrosła - z wyjątkiem cynku. Zarówno w przypadku roślin, jak i gleby, większe zwyżki zawartości mikroskładników uzyskiwano w wyniku nawożenia kompostami zawierającymi w swoim składzie 70% komunalne¬go osadu ściekowego, który był ich głównym nośnikiem.
EN
A two-factor pot experiment was performed to measure the impact on the content of copper, man¬ganese and zinc in test plants and soil from using composts prepared with different proportions of biodegradable waste (compost I - municipal sewage sludge 70% + wheat straw 30%, compost II - sludge 35% + kitchen waste 35% + straw 30%, compost III - sludge 70% + cocoa husk 30%, compost IV - sludge 35% + kitchen waste 35% + cocoa husk 30%, compost V - sludge 70% + straw 15% + cocoa husk 15%, compost VI - sludge 35% + kitchen waste 35% + straw 15% + cocoa husk 15%). The experiment was set up with 6 types of composts, using two applications and control sites, with and without NPK fertilization. The first application of composts resulted in 0.510 g N and the second application was three times higher - 1.530 g. On all sites treated with composts, mineral (NPK) fertilization was applied in the same dose as for the control site. In the first year of the experiment the test plant was grass - Festulolium, harvested three times, and in the second year for assessing the subsequent impact of composting the test plant was spring rape. For the sites of Festulolium with composting and NPK compared to the control sites treated only with NPK, there was a significant increase in the weighted average content of trace elements. The mean values rose: copper 158.4%, manganese 12.5% and zinc 33.6%. Some of the composts in the second year led to a fairly significant increase in the content of analyzed micronutrients in the seeds and stalks of spring rape. In soil from sites which had been fertilized with composts for two years, there was an increase in the total content of all the analyzed micronutrients. There was also a rise in the content of the soluble forms of trace elements in 1mol HCl dm-3 with the exception of zinc. For both plants and soil there were greater increases in the content of macronutrients from fertilizing with composts that contained 70% municipal sewage sludge.