EN
Geographic variation is one of the most intensively studied bird song topics. However, our knowledge of geographical song variations in most species studied so far is very sparse, with many areas of the species-typical geographic distributions still unexplored. One striking example is the Yellowhammer: for this species most song studies have been conducted along well defined dialect borders, but almost nothing is known about its song characteristics in other regions of its broad geographic distribution. In this study, we investigated the song structure variations and stereotypes in different areas of western Belgium and northern France. We described 66 different song types (а-elements) in 45 males recorded. Each male had a unique individual repertoire consisting of 1 to 4 of these song types. This high variability at the individual level contrasted with the high homogeneity of the specific repertoire over the whole geographic distribution of the species. The evolutionary implications of such specificity are discussed with regard to song learning and timing of singing activity. Finally, all males recorded belonged to the western regiolect, although some mixed- singers were also recorded. These results contrast with the very few studies previously conducted in western Europe which have suggested that eastern regiolect songs were common in this geographic area.
PL
Zmienność geograficzna to jeden z najczęściej badanych aspektów zmienności śpiewu ptaków. Mimo to wiedza o niej jest wciąż niepełna i fragmentarycznie rozrzucona po różnych taksonach. Szereg specyficznych gatunkowo właściwości zmienności geograficznej nie doczekało się szczegółowych badań. Trznadel należy właśnie do takich gatunków, ponieważ dotychczasowe badania dotyczyły głównie charakteryzowania różnic między makrodialektami (ang. regiolects) rozciągającymi się na dużych obszarach, a w szczególności wykrycia granic między nimi. Wiadomo, że makrodialekty u trznadla różnią się głównie strukturą końcowych gwizdów w śpiewie (Fig. 1), które są specyficzne dla makrodialektu i współdzielone przez większość samców na danym obszarze. Niewiele natomiast wiadomo czy i jakie wzorce zmienności śpiewu występują wewnątrz takich jednolitych obszarów. W niniejszych badaniach skupiono się na zmienności struktury śpiewu i stereotypowości jego wykonania na terenie zachodniej Belgii i północnej Francji. Nagrano 45 samców z 5 różnych lokalizacji (Fig. 2), u których wyróżniono 66 różnych typów śpiewu na podstawie struktury tzw. elementu a, czyli sylaby tworzącej tryl pierwszej części piosenki (Fig. 1). Każdy samiec posiadał unikalny repertuar składający się z 1-4 różnych typów śpiewu, największa grupa osobników (24 samce) używała 2 różnych typów śpiewu, a średnia wielkość repertuaru wyniosła 2.2. Dokładna analiza nagrań 6 samców dla których zarejestrowano ponad 100 piosenek, pokazała, że nawet w przypadku repertuarów większych niż 2, samce najczęściej wykonywały 2 typy piosenek (Fig. 7). Większość z nagranych typów śpiewów (79%) była unikalna, tj. śpiewana przez dokładnie jednego samca z analizowanej próby (Fig. 6), a najczęstszy typ śpiewu (а-element typu „a”, Fig. 4) wykonywany był przez 10 samców. Zaobserwowano więc wysoką zmienność indywidualną repertuarów, która kontrastowała ze stosunkowo niewielką zmiennością na poziomie całego obszaru geograficznego objętego badaniem. Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic w wielkości repertuarów czy ich składzie między 5 badanymi lokalizacjami. Prawie wszystkie nagrane samce śpiewały piosenki należące do zachodniego makrodialektu, zaledwie cztery osobniki posiadały w swoich repertuarach piosenki wykazujące cechy mieszane, świadczące od podobieństwie do makrodialektu wschodnioeuropejskiego (Fig. 8). Specyfika zmienności geograficznej śpiewu trznadla została przedyskutowana w odniesieniu do procesu nauki śpiewu oraz czasu aktywności głosowej samców u tego gatunku. Zaobserwowany wzorzec zmienności przestrzennej śpiewu trznadla wskazuje na potencjalną rolę zmienności osobniczej repertuarów w rozpoznawaniu indywidualnym, bowiem sąsiadujące samce mają najczęściej odmienne repertuary. Z kolei podobieństwo struktury końcowej frazy dialektowej na dużych obszarach wskazuje, iż młode ptaki mogą osiedlać się daleko od miejsca wylęgu, pozostając wciąż w obrębie własnego makrodialektu, gdzie mogą wchodzić w interakcje terytorialne z innymi osobnikami. Niemniej sugestie dotyczące wzorców dyspersji należy potwierdzić badaniami z użyciem odpowiednich metod genetycznych bądź stabilnych izotopów.