Natal and breeding dispersal in Mute Swans Cygnus olor: influence of sex, mate switching and reproductive success

• Autorzy: Wlodarczyk R. , Wieloch M. , Czyż S. , Dolata P. T. , Minias P.

Warianty tytułu

PL

Dyspersja lęgowa i natalna u łabędzia niemego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Dispersive behaviour in birds is shaped by a set of different external factors (climate, human pressure, territory quality), as well as by internal constraints (reproductive strategy, sex, age, competitive abilities). Natal and breeding dispersal was studied in the migratory population of the Mute Swan Cygnus olor in Poland. The species showed male-biased natal dispersal with mean dispersal distance of 99.7 ± 20.0 km for males and 17.7 ± 5.4 km for females. Consistently, larger proportion of female swans showed natal philopatry, when compared with males (36.4% vs. 9.1%). The dispersal distance has shortened over the last three decades. This tendency prevailed in males and was associated with reduction in annual migration distance due to milder winters and adaptation for wintering in urban areas. Analysis of breeding dispersal showed that only 12.3% of breeding attempts were associated with changing territories (N = 945). Breeding dispersal distance was female-biased (0.66 ± 0.19 km for females vs. 0.35 ± 0.14 for males; N = 316 individuals). Occurrence of mate-switching and poor reproductive success were positively associated with probability of dispersal, but moving to a new territory did not increase breeding output in a season following dispersal event. Dispersive behaviour in the Mute Swan may be perceived as a part of species-specific ecological flexibility, allowing individuals to adjust to the changing conditions at the breeding grounds.

PL

Dyspersja jest jednym z istotniejszych czynników kształtujących funkcjonowanie dzikich populacji. Reguluje ona zarówno wielkość populacji jak i jej strukturę wiekową. Na poziomie gatunkowym wpływa m.in. na przepływ genów między subpopulacjami czy kolonizację nowych terenów. U większości gatunków ptaków samce charakteryzują się niższym poziomem dyspersji od samic. Ptaki blaszkodziobe są wyjątkiem od tej reguły ze względu na wyższą tendencję samców do przemieszczeń. Celem niniejszej pracy jest opis zachowań dyspersywnych w polskiej populacji łabędzia niemego. Aby przeanalizować zjawisko dyspersji u tego gatunku wykorzystano dane pochodzące z czterech obszarów Polski, gdzie w latach 1980-2007 prowadzono intensywne obserwacje indywidualnie oznakowanych par lęgowych (Fig. 1). Zgromadzone dane o przebiegu 945 lęgów 316 osobników posłużyły do analizy zjawiska dyspersji lęgowej. Na każdej z powierzchni prowadzono obrączkowanie piskląt. Oznakowano łącznie 1835 osobników o znanej płci i miejscu wyklucia. Informacje o miejscu gniazdowania tych ptaków uzupełnione o dane pochodzące z Krajowej Centrali Obrączkowania zostały wykorzystane w analizie dyspersji natalnej (łącznie 77 przypadków). W badanej populacji średni dystans dyspersji natalnej wynosił 52.8 ± 10.2 km. Samce gniazdowały w większej odległości od miejsca wyklucia od samic (Fig. 2). W przeciągu ostatnich trzydziestu lat nastąpiło skrócenie dystansu dyspersji natalnej samców (Fig. 3). W badanej populacji wykazano niski poziom dyspersji lęgowej (12.3% wszystkich zarejestrowanych lęgów poprzedzonych było przemieszczeniem się osobnika), a średni dystans pokonywany przez ptaki podczas zmiany terytorium to 4.79 ± 0.79 km. Obie płcie z podobną częstością zmieniały terytorium, ale pokonywany dystans był istotnie wyższy u samic w stosunku do samców. Wystąpienie dyspersji lęgowej było powiązane ze zmianą partnera oraz niskim sukcesem lęgowym w poprzednim sezonie (Fig. 4). Uzyskane wyniki potwierdzają, że łabędź niemy podobnie jak inne ptaki blaszkodziobe wykazuje wyższy poziom dyspersji natalnej samców. Wykazany spadek dystansu pokonywanego przez samce na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat jest zgodny z tendencją zaniku zachowań wędrówkowych u łabędzia niemego.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 2013
• Tom: 48
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.237-244,fig.,ref.

Twórcy

autor

Wlodarczyk R.

• Department of Teacher Training and Biodiversity Studies, University of Lodz, Banacha 1/3, 90–237 Lodz, Poland

autor

Wieloch M.

• Ornithological Station, Museum and Institute of Zoology, Polish Academy of Sciences, Nadwislanska 108, 80–680 Gdansk 40, Poland

autor

Czyż S.

• Polish Swan Study Group, Lesna 38/31 Jaroszowiec, 32–310 Klucze, Poland

autor

Dolata P. T.

• South Wielkopolska Group of the Polish Society for the Protection of Birds, Wroclawska 60A/7, 63–400 Ostrow Wielkopolski, Poland

autor

Minias P.

• Department of Teacher Training and Biodiversity Studies, University of Lodz, Banacha 1/3, 90–237 Lodz, Poland

Bibliografia

• Anderson M. G., Rhymer J. M., Rohwer F. C. 1992. Philopatry, dispersal, and the genetic structure of waterfowl populations. In: Batt B. D., Afton A. D., Anderson M. G., Ankney C. D., Johnson D. H., Kadlec J. A., Krapu G. L. (eds). Ecology and management of breeding waterfowl. University of Minnesota Press, Mineapolis, pp. 365-395.
• Baker K. 1993. Identification Guide to European Non- Passerines. BTO Field Guide 24. BTO Thetford.
• Batschelet E. 1981. Circular Statistics in Biology. Academic Press, London.
• Birkhead M., Perrins C. M. 1986. The Mute Swan. Croom Helm, London.
• Bowman J. 2003. Is dispersal distance of birds proportional to territory size? Can. J. Zool. 81: 195-202.
• Charmantier A., Perrins Ch., McCleery R. H., Sheldon B. C. 2006. Age-dependent genetic variance in a life-history trait in the mute swan. Proc. R. Soc. Lond. B 273: 225-232.
• Chernetsov N., Chromik W., Dolata P. T., Profus P., Tryjanowski P. 2006. Sex-related natal dispersal of White Storks (Ciconia ciconia) in Poland: how far and where to? Auk 123:1103-1109.
• Clarke A. L., Saether B. E., Roskaft E. 1997. Sex biases in avian dispersal: a reappraisal. Oikos 79: 429-138.
• Coleman A. E., Coleman J. T., Coleman P. A., Minton C. D. T. 2001. A 39 year study of a Mute swan population in the English Midlands. Ardea 89, Spec.: 113-121.
• Collins R. 2002. Sex differences in the movements and mortality of Mute Swans. In: Rees E. C., Earnst S. L., Coulson J. (eds). Proceedings of the Fourth International Swan Symposium, 2001. Waterbirds 25, Spec. Pub. 1: 157-161.
• Cramp S., Simmons K. E. L. (eds). 1997. The Birds of the Western Palearctic. Vol. I. Oxford Univ. Press, Oxford.
• Czyż S. 2001. Expansion and migration of the breeding population of the Mute swan in NW Małopolska (South Poland). Fourth International Swan Symposium, Virginia, USA: 34.
• Dolata P. T. 1993. [The Przygodzickie Ponds — the menace for their habitats and conservation recommendations]. Przegląd Przyrodniczy 4: 181-192.
• Dolata P. T. 1998. [The wintering of the Mute Swan Cygnus olor in the towns of Poznań region (Western Poland)]. In: Barczak T., Indykiewicz P. (eds). Fauna miast — Urban fauna. Wyd. ART, Bydgoszcz, pp. 179-186.
• Greenwood P. J. 1980. Mating systems, philopatry and dispersal in birds and mammals. Anim. Behav. 28: 1140-1162.
• Greenwood P. J., Harvey P. H. 1982. The natal and breeding dispersal of birds. Ann. Rev. Ecol. Syst. 13:1-21.
• Gromadzki M., Dyrcz A., Głowaciński Z., Wieloch M. 1994. [Important Bird Areas in Poland]. Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Gdańsk.
• Hengeveld R. 1994. Small step invasion research. Trends Ecol. Evol. 9: 339-342.
• Imboden C., Imboden D. 1972. Formel für Orthodrome und Loxodrome bei der Berechnung von Richtung und Distanz zwischen Beringungs und Wiederfundort. Vogelwarte 26: 336-344.
• Joergensen B. 1987. Exponential dispersion models. J. R. Stat. Soc. B 49: 127-162.
• Johnson M. L., Gaines M. S. 1990. Evolution of dispersal: theoretical models and empirical tests using birds and mammals. Ann. Rev. Ecol. Syst. 21: 449-480.
• Lessells C. M. 1985. Natal and breeding dispersal in Canada Geese. Ibis 127: 131-141.
• Minton C. D. T. 1968. Pairing and breeding of Mute Swans. Wildfowl 19: 41-60.
• Mourková J. 2008: [Mute Swan Cygnus olor]. In: Cepák J., Klvaňa P., Formánek J., Horák D., Schröpfer L., Jelínek M., Škopek J., Zárybnický J. (eds). [Czech and Slovak bird migration atlas]. Aventinum, Praha, pp. 108-111.
• Newton I. 2001. Studies of the reproduction, longevity and movements of individual animals. In: Press M. C., Huntly N. J., Levin S. (eds). Ecology. Achievement and challenge. Blackwell, Oxford, pp. 67-92.
• Nilsson L., Persson H. 2001. Natal and breeding dispersal in the Baltic Greylag Goose Anser anser. Wildfowl 52: 21-30.
• Paradis E., Baillie S. R., Sutherland W. J., Gregory R. D. 1998. Patterns of natal and breeding dispersal in birds. J. Anim. Ecol. 67: 518-536.
• Rees E., Lievesley P., Pettifor R. A., Perrins C. M. 1996. Mate fidelity in swans, an interspecific comparison. In: Black J. M. (ed.). Partnerships in birds. The study of monogamy. Oxford Univ. Press, pp. 118-138.
• Robertson G. J., Cooke F., Goudie R. I., Boyd W. S. 2000. Spacing patterns, mating systems, and winter philopatry in harlequin ducks. Auk 117: 299-307.
• Spray C. J., Atkinson N. D. 1991. Moult and dispersal of Mute Swans Cygnus olor in East Scotland, a preliminary analysis. In: Sears J., Bacon P. J. (eds). Proc. Third IWRB Int. Swan Symp., Oxford, 1989. Wildfowl, Suppl. 1, p. 325.
• Spray Ch., Coleman B., Coleman J. 2002. Mute Swan Cygnus olor. In: Wernham C. V., Toms M. P., Marchant J. H., Clark J. A., Siriwardena G. M., Baillie S. R. (eds). The Migration Atlas: movements of the birds of Britain and Ireland. T. & A.D. Poyser, London, pp. 146-148.
• StatSoft, Inc. 2009. STATISTICA (data analysis software system), version 10. www.statsoft.com
• Švažas S., Patapavicius R., Dagys M. 2001. Recent changes in distribution of wintering populations of waterfowl established on the basis of Lithuanian Ringing Recoveries. Acta Zool. Lithuanica 11: 235-242.
• Tryjanowski P., Sparks T. H., Kuźniak S., Czechowski P., Jerzak L. 2013. Bird migration advances more strongly in urban environments. PLoS ONE 8(5): e63482. doi:10.1371/journal.pone.0063482
• Wieloch M. 1991. Population trends of the Mute Swan Cygnus olor in the Palearctic. In: Sears J., Bacon P. J. (eds). Proc. Third IWRB Int. Swan Symp., Oxford, 1989. Wildfowl, Suppl. 1: 22-32.
• Wieloch M., Remisiewicz M. 2001. Changes in wintering area of the Mute Swan Cygnus olor. In: Švažas S., Meissner W., Kozulin A., Grishanov G. (eds). Changes of wintering sites of waterfowl in central and eastern Europe. OMPO Special Publ., Vilnus, pp. 94-103.
• Wieloch M., Włodarczyk R., Czapulak A. 2004. The Mute Swan Cygnus olor. BWP Update vol. 6: 1-38.
• Wiklund C. G. 1995. Determinants of dispersal in breeding Merlins (Falco columbarius). Ecology 77: 1920-1927.
• Włodarczyk R., Wojciechowski Z. 2001. The breeding ecology of the Mute Swan Cygnus olor in central Poland. Wildfowl 52: 157-169.
• Włodarczyk R., Janiszewski T. 2007. [Abundance and distribution of the Mute Swan Cygnus olor in the Łódź region.] Not. Ornitol. 48: 82-91.
• Zar J. H. 1996. Biostatistical Analysis. Prentice-Hall, London.