PL
Zimotrwałość wielu gatunków traw pastewnych warunkowana jest ich odpornością na mróz oraz na patogeny śniegowe. Podczas hartowania w roślinach gromadzą się węglowodany rozpuszczalne oraz inne substancje osmotycznie czynne, następuje przebudowa błon cytoplazmatycznych, co ma swoje odzwierciedlenie w nabywanej w chłodzie tolerancji na mróz. Fizjologicznymi wskaźnikami zachodzących zmian są zmiany przepuszczalności błon komórkowych oraz spadek potencjału osmotycznego. Ponadto, podczas działania niskich temperatur mogą powstawać reaktywne formy tlenu, co może pociągać za sobą wzrost aktywności enzymów antyoksydacyjnych.W pracy badano zmiany stopnia mrozoodporności wybranych gatunków traw pastewnych: kostrzewy łąkowej, kostrzewy trzcinowej, życicy wielokwiatowej i Festulolium zachodzących podczas hartowania. Podjęto próbę powiązania tych zmian z wartościami takich fizjologicznych parametrów, jak: przepuszczalność membran cytoplazmatycznych, potencjał osmotyczny komórek liści i aktywność katalazy. Siewki kostrzewy łąkowej odmiany Skra, kostrzewy trzcinowej odmiany Kord, życicy wielokwiatowej odmiany Tur oraz Festulolium odmiany Felopa i Sulino prehartowano przez 2 tygodnie w temperaturze 14/12°C (dzień/noc) przy 10- godzinnym fotoperiodzie, a następnie hartowane przez 3 tygodnie w stałej temperaturze 2°C przy 8-godzinnym fotoperiodzie. Po hartowaniu stwierdzono różnice w nabywanej w chłodzie mrozoodporności poszczególnych odmian i gatunków. Tolerancja na mróz wzrosła istotnie w przypadku kostrzewy łąkowej i trzcinowej oraz Festulolium odmiany Felopa, natomiast u odmiany Sulino tolerancja na mróz nie zmieniła się, podczas gdy u życicy wielokwiatowej odmiany Tur wyraźnie zmniejszyła się. We wszystkich badanych przypadkach odnotowano spadek potencjału osmotycznego oraz zmniejszenie przepuszczalności membran komórkowych. Zmiany aktywności katalazy były inne dla każdej badanej odmiany. Wykazano istotną zależność nabywanej w chłodzie tolerancji na mróz kostrzewy łąkowej odmiany Skra ze zmniejszeniem się przepuszczalności membran cytoplazmatycznych oraz spadkiem wartości potencjału osmotycznego komórek liści.
EN
Winter hardiness of grasses and winter cereals is dependent on their frost tolerance and resistance to snow mould pathogens. Frost tolerance has a wide physiological background including for example osmotic potential of cells, soluble carbohydrate content, cell membrane permeability and activity of antioxidant enzyme scavenging active oxygen species, generated at cold stress. The aim of the work was the investigation of changes in frost tolerance of meadow fescue, tall fescue, Italian ryegrass, and Festulolium during hardening. An effort was made to find the connection between induced frost tolerance and changes in cell membrane permeability, osmotic potential and catalase activity. The study was performed on the seedlings of Festuca pratensis (Huds.) cv. Skra, Festuca ariindinacea (SCHREB.) cv. Kord, Lolium multiflorum (Lam.) cv. Tur and Festulolium braunii (K. RICHTER) A. CAMUS cv. Felopa and Sulino. Seven-week-old seedlings were prehardened for 2 weeks at 14/12°C (day/night) and 10 h - photoperiod and next hardened for 3 weeks at constant temperature of 2°C at 8 h – photoperiod.Significant differences in frost tolerance of several grass species after hardening were noted. The values of LTS0 coefficient decreased in the case of 'Skra', 'Felopa' and 'Kord', while in seedlings 'Sulino' this parameter was not changed. Frost tolerance of 'Tur' plants significantly decreased during cold treatment, which shows that photosynthetic apparatus of this species hardly adapts to cold and probably greater amount of soluble sugars is used than it is produced. The decrease in osmotic potential and cell membrane permeability was observed in all studied species. In the case of 'Tur' osmotic potential is possibly influenced in cold by osmolites different from sugars. Catalase activity was characteristic for each grass species. In the case of meadow fescue cv. Skra frost tolerance depended on the decrease of cell membrane permeability and the decrease of osmotic potential of leaf cells. The obtained results indicate that each grass species is characterised by specific susceptibility to hardening process.