Zawartość Fe, Co i Ni a niektóre właściwości glem narażonych na oddziaływanie przemysłu w wybranych rejonach południowo-wschodniej Polski

• Autorzy: Kaniuczak J. , Hajduk E. , Gasior J.

Warianty tytułu

EN

Contents of Fe, Co, Ni and some properties of the soils influenced by the industry in selected regions of south-eastern Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badaniami objęto gleby aluwialne doliny Wisłoka znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie zakładów przemysłowych. Celem podjętych badań było określenie całkowitych zawartości Fe, Co i Ni w poszczególnych poziomach genetycznych gleb w odniesieniu do niektórych właściwości fizykochemicznych badanych gleb. Analizowane gleby należy zaliczyć do mad rzecznych o składzie granulometrycznym w większości przypadków pyłów zwykłych i ilastych. Charakteryzowały się wysoką pojemnością kompleksu sorpcyjnego gleby (średnio 18,9 cmol(+)·kg⁻¹), znacznym stopniem wysycenia kationami zasadowymi (średnio 91,2%) i zróżnicowaniem pH (pH w roztworze KCl w zakresie 3,98-7,43). W badanych glebach stwierdzono średnio 2,45% Fe (1,45-4,52%), 10 mg Co·kg⁻¹ (4,5-19,9 mg·kg⁻¹) i 26 mg Ni·kg⁻¹ (12-38 mg·kg⁻¹). Rozmieszczenie Fe, Co i Ni w profilach glebowych mad zależało głównie od składu granulometrycznego. Nie wykazano wpływu procesów glebotwórczych ani wpływu emisji pyłowych pobliskich zakładów przemysłowych na rozmieszczenie w profilu badanych metali. Zawartość Fe, Co i Ni była istotnie dodatnio skorelowana z procentową ilością części spławialnych, iłu koloidalnego, sumą kationów zasadowych i pojemnością kompleksu sorpcyjnego gleby względem kationów, ujemnie zaś z ilością frakcji pyłu. Poziom zawartości badanych metali w całym profilu nie stwarza zagrożenia z punktu widzenia zanieczyszczenia środowiska.

EN

Alluvial soils in the valley of Wisłok river were investigated in direct neighbourhood of industrial plants. The aim of investigations was to qualify the of total contents of Fe, Co, Ni in various genetic soil horizons with reference to some properties of investigated soils. Analyzed soils were characterized by high capacity of sorption complex (on average 18.9 cmol(+)·kg⁻¹), high level of sorption complex saturation with basic cations (on average 91.2%) and differentiated pH (pH in KCl range 3.98-7.43). Following average contents were found in investigated soils: 2.45% Fe (1.45-4.52%), 10 mg Co·kg⁻¹ Co (4.5-19.9 mg·kg⁻¹) and 26 mg Ni·kg⁻¹ (12-38 mg·kg⁻¹). Distribution of Fe, Co, Ni in soil profiles depended mainly on granulometric composition. Neither the soil formative processes nor dust emissions from industrial plants did affect the distribution of investigated metals in soil profile. Contents of Fe, Ni, Co were positively correlated with the percentage of granulometric fractions: < 0.02 mm and < 0.002 mm, the sum of basic cations, the capacity of sorption complex towards basic cations. The level of investigated metal concentration in whole profile was not dangerous in view of environmental pollution.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2000
• Tom: 471
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.973-979,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kaniuczak J.

• Katedra Chemizacji Produkcji Rolniczej w Rzeszowie, Akademia Rolnicza im.H.Kołłątaja w Krakowie, ul.Ćwiklińskiej 2, 35-601 Rzeszów

autor

Hajduk E.

• Katedra Chemizacji Produkcji Rolniczej w Rzeszowie, Akademia Rolnicza im.H.Kołłątaja w Krakowie, Rzeszów

autor

Gasior J.

• Katedra Chemizacji Produkcji Rolniczej w Rzeszowie, Akademia Rolnicza im.H.Kołłątaja w Krakowie, Rzeszów

Bibliografia

• Czarnowska K., Bontruk H. 1995. Metale ciężkie w glebach aluwialnych Żuław. Rocz. Glebozn. XLVI(1/2): 65-77.
• Czarnowska K., Broda D., Chojnicki J., Turemka E. 1995. Metale ciężkie w glebach aluwialnych doliny Wisły. Rocz. Glebozn. XLVI(3/4): 5-18.
• Czarnowska K., Chojnicki J. 1993. Występowanie żelaza, manganu, chromu, niklu i kobaltu w glebach wytworzonych z najmłodszych lessów równiny Błońsko-Sochaczewskiej. Rocz. Glebozn. XLIV(1/2): 81-91.
• Gworek B., Jeske K. 1996. Pierwiastki śladowe i żelazo w glebach uprawnych wytworzonych z utworów glacjalnych. Rocz. Glebozn. XLVII Supl.: 51-63.
• Kabata-Pendias A., Motowicka-Terelak T., Piotrowska M., Terelak H., Witek T. 1993. Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. IUNG Puławy: 20 ss.
• Kabata-Pendias A., Pendias H. 1993. Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN Warszawa: 364 ss.
• Karczewska A., Szerszeń L., Khdri J. 1997. Frakcje niklu w glebach wytworzonych z różnych skał macierzystych Polski i Syrii. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 448: 117-123.
• Laskowski E., Szerszeń L., Roszyk E. 1976. Zawartość siarki i niektórych mikroelementów w madach odrzańskich okolic Głogowa. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 179: 427-438.
• Terelak H., Stuczyński T., Piotrowska M. 1997. Metale ciężkie w glebach użytków rolnych Polski. Mat. konf. „Ochrona i wykorzystanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski”, 3-4 VI 1997, IUNG Puławy: 135-142.
• Woźniak L. 1996. Biogenne pierwiastki metaliczne i niektóre toksyczne metale ciężkie w glebach i roślinach Bieszczadów. Zesz. Nauk. AR Kraków, Rozprawy 216: 80 ss.