PL
W pracy przedstawiono ilość azotu pobranego z różnych źródeł przez jęczmień jary, uprawiany w stanowisku po grochu siewnym. W uprawie grochu zastosowano przedsiewne nawożenie azotem wzbogaconym w izotop 15N, dzięki czemu była możliwość precyzyjnego określenia źródeł azotu dla grochu oraz dla rośliny następczej. Przedplon był zbierany w fazach początku i pełni kwitnienia oraz pełnej dojrzałości. W każdym terminie całą biomasę grochu, z wyjątkiem nasion, wprowadzono do gleby, na której uprawiano tę roślinę. Jęczmień zbierano po uzyskaniu pełnej dojrzałości. Całkowita ilość uzyskanej biomasy jęczmienia jarego oraz plon ziarna były największe, gdy uprawiano go po grochu zbieranym w fazie pełni kwitnienia, nieco mniejsze w fazie początku kwitnienia, natomiast najmniejsze po zbiorze przedplonu w fazie pełnej dojrzałości. Głównymi źródłami azotu dla jęczmienia jarego uprawianego po grochu zebranym w fazie początku i pełni kwitnienia była biomasa przedplonu oraz azot mineralny zastosowany w jego uprawie. Testowane zboże uprawiane po grochu zebranym w fazie pełnej dojrzałości pobrało zbliżone ilości azotu z biomasy przedplonu, nawozu mineralnego zastosowanego w jego uprawie oraz z zapasów glebowych. Azot pobrany przez jęczmień z wprowadzonej do gleby biomasy grochu i pochodzący z procesu biologicznej redukcji N2 stanowił średnio 4,1% całkowitej ilości N pobranego ze wszystkich źródeł. Wykorzystanie azotu związanego w procesie biologicznej redukcji i wprowadzonego do gleby z biomasą grochu zebranego w fazie początku i pełni kwitnienia oraz po uzyskaniu pełnej dojrzałości przez jęczmień wynosiło kolejno: 31,2; 26,1 i 64,4%.
EN
The uptake of nitrogen from different sources by spring barley cultivated after the preceding crop of field pea is presented in this paper. The seedbed for pea was fertilized with nitrogen with the excess of 15N isotope. Isotope 15N was added with the fertilizer to determine the sources of nitrogen for pea and for the subsequent plant – for barley. The preceding crop was harvested at the stages: onset of flowering, full flowering and full maturity. At every harvest time, all pea biomass, except seeds, was introduced to the soil on which the plant was grown. Barley was harvested at full maturity stage. The combined total amount of barley biomass and grain was higher when it was grown after pea harvested at full flowering stage, a little lower when pea was harvested at the onset of flowering, and the lowest when the preceding crop was harvested at full maturity. The main sources of nitrogen for barley grown after pea harvested at the beginning of flowering and at full flowering was provided by the biomass of the preceding crop and by mineral nitrogen used as fertilizer. The cereal cultivated after pea harvested at full maturity took up similar amounts of nitrogen from the three sources: the biomass of preceding crop, mineral fertilizer used in pea cultivation and soil reserves. Nitrogen taken up by barley from the biomass of pea and derived from the biological reducing process of N2 accounted for an average of 4.2% of the total uptake. The rates at which barley utilized the nitrogen fixed by pea and introduced into soil with its biomass harvested at the beginning of flowering, at full flowering and at full maturity by barley were 31.2; 26.1 and 64.4% respectively.