Ocena zanieczyszczenia wybranych gatunków miodu związkami z grupy trwałych zanieczyszczeń organicznych

• Autorzy: Witczak A. , Ciemniak A.

Warianty tytułu

EN

Evaluation of contamination of some types of honey with selected persistent organic polutants (POPs)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wprowadzenie. Miód jest synonimem zdrowej żywności. Jego jakość jest m.in. związana ze stanem środowiska. Pomimo zaprzestania produkcji i stosowania, w środowisku wykrywa się nadal pozostałości trwałych węglowodorów chlorowanych. Część z nich jest klasyfikowana jako związki rakotwórcze dla człowieka. Ciągłe narażenie pszczół na działanie różnego rodzaju środków chemicznych nie pozostaje bez wpływu na wytwarzany przez nie produkt. Z tego względu znajomość stopnia zanieczyszczenia miodu może mieć istotne znaczenie dla zdrowia człowieka. Cel badań. Celem pracy była ocena stopnia zanieczyszczenia miodu związkami należącymi do trwałych zanieczyszczeń organicznych. Materiał i metody. Badaniom poddano sześć rodzajów miodu oraz zebrane po okresie kwitnienia kwiatostany rzepaku i glebę z pól położonych w okolicy miejscowości Przybysław i Pęczerzyno w województwie zachodniopomorskim. Zakres badań obejmował oznaczanie zawartości pestycydów chloroorganicznych: α-HCH, β-HCH, γ-HCH, heptachlor, aldryna, dieldryna, endryna, izomer B epoksydu heptachloru, p,p’-DDT, o,p’-DDT, p,p’-DDE, p,p’-DDD, o,p’-DDD; non-orto (PCB 77, PCB 81, PCB 126, PCB 169), mono-orto (PCB 105, PCB 114, PCB 156, PCB 157) oraz kongenerów wskaźnikowych PCB (PCB 28, PCB 52, PCB 101, PCB 118, PCB 138, PCB 153, PCB 180). Oznaczenia wykonano metodą chromatografii gazowej sprzężonej ze spektrometrią mas (GC-MS). Wyniki. Spośród analizowanych pestycydów chloroorganicznych w miodach największe stężenie notowano dla heptachloru (3,89 ng/g m.m.), natomiast zawartość kongenerów wskaźnikowych kształtowała się w zakresie od ilości śladowych poniżej LOQ do 0,02 ng/g m.m. Zawartości kongenerów non- i mono-orto PCB w miodach były stosunkowo niskie, osiągając maksymalnie 0,02 ng/g m.m. Wnioski. Zawartości analizowanych związków chloroorganicznych w badanym materiale zależały od miejsca pobrania próbek, przy czym najwyższe stężenia notowano w kwiatostanach rzepaku. Stwierdzono znacznie większe zanieczyszczenie gleby i kwiatostanów rzepaku pochodzących z okolicy Pęczerzyna, jednak nie miało to wyraźnego wpływu na zawartość związków w miodzie. Najmniej zanieczyszczeń chloroorganicznych zawierał miód gryczany. Zawartości oznaczanych związków w badanych miodach były na niskim poziomie i nie stanowiły zagrożenia dla zdrowia konsumentów.

EN

Background. Honey is a synonymous of healthy food. Its quality is associated with the state of the environment. Although persistent chlorinated hydrocarbons are no longer produced nor used, their residues are still detected in the environment. Some of these compounds are carcinogenic to humans. Continuous exposure of bees to various types of chemicals impacts also their products. Therefore, knowledge of the degree of contamination of honey may have important implications for human health. Objective. The aim of this study was to assess the degree of honey contamination with POPs. Material and methods. Six species of honey were analyzed, as well as rape inflorescences and soil coming from the villages Pęczerzyno and Przybysław in Western Pomerania, Poland. The scope of investigation included organochlorine pesticides: α-HCH, β-HCH, γ-HCH, heptachlor, aldrin, dieldrin, endrin, heptachlor epoxid isomer B, p,p’-DDT, o,p’-DDT, p,p’-DDE, p,p’-DDD, o,p’-DDD, dioxin-like non-ortho PCB congeners (PCB 77, PCB 81, PCB 126, PCB 169), dioxin-like monoortho PCB congeners (PCB 105, PCB 114, PCB 156, PCB 157) and indicator PCB congeners (PCB 28, PCB 52, PCB 101, PCB 118, PCB 138, PCB 153, PCB 180). Chromatographic separation was performed using gas chromatography (HP 6890) coupled with mass spectrometry (HP 5973). Results. Among the analyzed organochlorine pesticides the highest concentration in honeys was noticed for heptachlor (3.89 ng/g mm). The content of indicator PCB congeners in honey ranged from below LOQ values to 0.02 ng/g w.w. The content of non- and mono-ortho PCB congeners in honey were relatively low, reaching a maximum 0.02 ng/g w.w. Conclusions. The content of the analyzed organochlorine compounds in the material depended on the location of sampling sites, and the highest concentrations were found in rape inflorescences. The soil and rape inflorescences from Pęczerzyno were the most contaminated with POPs, but it had no clear impact on the content of the compounds in honey. Buckwheat honey was significantly (p<0,05) least contaminated with POPs. The content of the examined POPs in honeys was low and safe for consumers health.

Słowa kluczowe

PL

miod pszczeli; zanieczyszczenia zywnosci; polichlorowane bifenyle; pestycydy chloroorganiczne; weglowodory chlorowane; stopien zanieczyszczenia; zanieczyszczenia organiczne trwale

EN

bee honey; food contaminant; polychlorinated biphenyl; chloroorganic pesticide; chlorinated hydrocarbon; contamination degree; persistent organic pollutant

• Wydawca: -
• Czasopismo: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
• Rocznik: 2012
• Tom: 63
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.359-366,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Witczak A.

• Katedra Toksykologii, Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul.Papieża Pawła VI 3,71-459 Szczecin

autor

Ciemniak A.

• Katedra Toksykologii, Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul.Papieża Pawła VI 3,71-459 Szczecin

Bibliografia

• 1. Anderson J.F., Wojtas M.A.: Honey bees contaminated with pesticides and polychlorinated biphenyls. J. Econ. Entomol. 1986, 79, 1200-1205.
• 2. Beyer A., Biziuk M.: Przegląd metod oznaczania pozostałości pestycydów i polichlorowanych bifenyli w próbkach żywności. Ecological Chemistry and Engineering 2007, 14 (3), 35-58.
• 3. Blasco C., Lino C.M.,, Pic´o Y., Pena A., Font G., Silveira M.I.N.: Determination of organochlorine pesticide residues in honey from the central zone of Portugal and the Valencian community of Spain. Journal of Chromatography A 2004, 1049, 155–160.
• 4. Bogdanov S.: Contaminants of bee products. Apidologie, 2006, 37, 1-18.
• 5. Bojakowska I., Gliwicz T.: Chloroorganiczne pestycydy i polichlorowane bifenyle w osadach rzek Polski. Przegląd Geologiczny 2005, 53 (8), 649-655.
• 6. Choudhary A., Sharma D.: Pesticides residues in honey samples from Himachal Pradesh (India). Bull Environ Contam Toxicol 2008, 80, 417-422.
• 7. Das Y.K., Kaya S.: Organophosphorus Insecticide Residues in Honey Produced in Turkey . Environmental Monitoring and Assessment 2009, 168 (1-4), 277-283.
• 8. Debayle D., Dessalces G., Grenier-Loustalot M.F.: Multi- residue analysis of traces of pesticides and antibiotics in honey by HPLC-MS-MS. Anal. Bioanal. Chem. 2008, 391, 1011-1020.
• 9. Dobrinas S., Birghila S., Coatu V.: Determination of organochlorine and polycyclic aromatic hydrocarbons pesticides in honey from different regions in Romania. Chemicals as Intentional and Accidental Global Environmental Threats 2006, 413-415.
• 10. Erdogrul E.: Levels of selected pesticides in honey samples from Kahramanmaras, Turkey. Food Control 2007, 18, 866-871.
• 11. Fernandez-Muino M.A., Sancho M.T., Simal-Gandara J., Creus-Vidal J.M., Huidobro J. F., Simal-Lozano J.: Organochlorine pesticide residues in Galician (NW Spain) honeys. Apidologie 1995, 26, 33-38.
• 12. Herrera A., Perez-Arquillue C., Ponchello P., Bayarri S., Lazaro R., Yague C., Arino A.: Determination of pesticides and PCBs in honey by solid-phase extraction cleanup followed by gas chromatography with electron-capture and nitrogen-phosphorus detection. Anal. Bioanal. Chem. 2005, 381, 695-701.
• 13. Jan J., Cerne K.: Distribution of some organochlorine compounds (PCB, CBz, and DDE) in beeswax and honey. Bull. Environ. Contam. Toxicol. 1993, 51, 640-646.
• 14. Jimenez J.J., Bernal J.L., Del Nozal M.J., Toribio L., Martin M.T.: Gas chromatography with electron-capture and nitrogen-phosphorus detection in the analysis on pesticides in honey after elution from a Florosil column Jnfluence of the honey matrix on the quantitatire results. J. Chromatogr. A 1998, 823, 381-387.
• 15. Kawano M., Brudnowska B., Falandysz J., Wakimoto T.: Polichlorowane bifenyle i pestycydy chloroorganiczne w glebach w Polsce. Rocz Panst Zakl Hig 2000, 51 (1), 15-28.
• 16. Kawano M., Ramesh A., Thao V.D., Tatsukawa R.: Persistent organochlorine insecticide residues in some paddy, upland and urban soils in India. Intern. J. Environ. Anal. Chem. 1992, 48, 163-174.
• 17. McGrath D.: Organic micropollutant and trace element pollution of Irish soils. Sci. Total. Environ. 1995, 164, 125-133.
• 18. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Konferencja prasowa Marka Sawickiego z udziałem Prezydenta Polskiego Związku Pszczelarskiego Tadeusza Sabata. „Pszczelarstwo i rynek miodu w Polsce”. Materiały informacyjne. Warszawa 14.03.2012r. www.minrol.gov. pl/pol/Ministerstwo/Biuro-Prasowe, dostęp z 9.07.2012.
• 19. Morse R.A., Culliney T.W., Gutenmann W.H., Littmann C.B., Lisk D.J.: Polychlorinated biphenyls in honey bees. Bull. Environ. Contam. Toxicol. 1987, 38, 271-276.
• 20. Rezić I., Horrat Aicides A. J.M., Babić S., Kastelan-Macan M.: Determination of pesticides in honey by ultrasonic solvent extraction and thin-layer chromatography. Ultrasonics Sonochemistry 2005, 12, 477-481.
• 21. Rissato S.R., Galhiane M.S., De Almeida M.V., Gerenutti M., Apon M.B.: Multiresidue determination of pesticides in honey samples by gas chromatograph – mass spectrometry and application in environmental contamination. Food Chemistry 2007, 101, 1719-1726.
• 22. Rissato S.R., Galhiane M.S., Knoll F.R.N., Apon B.M.: Supercritical fluid extraction for pesticide multiresidue analysis in honey: determination by gas chromatography with electron – capture and mass spectrometry detection. J. Chromatogr. A 2004, 1048, 153-159.
• 23. Romaniuk K., Sokół R., Bah M., Spodniewska A.: Próba wykorzystania pszczół i produktów pszczelich do oceny skażenia środowiska chlorowanymi węglowodorami. Med. Wet. 1996, 52 (12), 773-775.
• 24. Romaniuk K., Spodniewska A., Kur B.: Chlorowane węglowodory w miodzie z województwa warmińsko- -mazurskiego. Med. Wet. 2003a, 59 (10), 926-929.
• 25. Romaniuk K., Spodniewska A., Kur B.: Pozostałości chlorowanych węglowodorów w pierzdze z pasiek województwa warmińsko-mazurskiego. Med. Wet. 2003b, 59 (11), 1023-1026.
• 26. Szczęsna T.: Problemy z jakością miodu na rynku krajowym. Pasieka 2003, 3, 5-7.
• 27. Szot E.: Wszystko o miodzie, pszczołach i pszczelarzach. Boss Rolnictwo 2001, 38, 609.
• 28. Thao V.D., Kawano M., Tatsukawa R.: Persistent organochlorine residues in soils from tropical and sub-tropical asian countries. Environ. Pollut. 1993, 81, 61-71.
• 29. Tomza-Marciniak A., Witczak A.: Distribution of endocrine-disrupting pesticides in water and fish from the Oder river, Poland. Acta Ichthyologica et Piscatoria 2001, 40 (1), 1–9.
• 30. Van den Berg M., Birnbaum L.S., Denison M., De Vito M., Farland W., Feeley M., Fielder H., Hakansson H., Hanberg A., Rose M., Safe S., Schrenk D., Tohyama Ch., Tritscher A., Tuomitso J., Tysklind M., Walker N., Peterson R.E.: The 2005 World Health Organization reevaluation of human and mammalian toxic equivalency factors for dioxins and dioxin-like compounds. Toxicol. Scienc. 2006, 93 (2), 223-241.
• 31. Vetter W., Roberts D.: Revisiting the organohalogens associated with 1979-samples of Brazilian bees (Eufriesea purpurata). Scien. Total Environ. 2007, 377, 371–377.
• 32. Winiarski M.: Czy szybki wzrost konsumpcji miodu w Polsce jest możliwy. Pasieka 2005, 6 (14), 37-39.
• 33. Witkiewicz W., Romaniuk K., Witkiewicz A.: Chlorowane węglowodory w roślinach entomofilnych i produktach pszczelich. Med. Wet. 2000, 56 (12), 782-784.