Morphology and paleoecology of Givetian brachiopods from Jurkowice-Budy (Holy Cross Mountains, Poland)

• Autorzy: Balinski A.

Warianty tytułu

PL

Morfologia i paleoekologia żyweckich ramienionogów z Jurkowic-Bud (Góry Świętokrzyskie)

RU

Morfologija i paleoehkologija zhivetskikh brakhiopodov iz mestnosti Jurkovice-Budy (Sventokshiskie gory, Pol'sha)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The described assemblage of brachiopods from the Givetian of Jurkowice-Budy (= Stringocephalus burtini Beds), Holy Cross Mountains comprises 6 species including one newly erected Crurithyris jurkowicensis n.sp. Some observations on the ontogeny and morphology of Ilmenia hians, Rensselandia gibbosa and Stringocephalus burtini based on numerous young specimens are made. The paleoecology of the whole assemblage is discussed and the periodic disappearance of the benthonic fauna is judged to be due mainly to the oscillatory changes in the sea salinity.

PL

Stromatoporoidowo-koralowcowe wapienie z Jurkowic-Bud odkryte przez Samsonowicza (1930) (= warstwy ze Stringocephalus burtini według Kaźmierczaka, 1971) zawierają bogaty zespół skamieniałości obejmujący ponad 50 gatunków z 13 różnych grup systematycznych. Najliczniej w gatunki i osobniki reprezentowane są stromatoporoidy, tabulaty, tetrakorale, ślimaki i ramienionogi. Obok warstw z bogatą i różnorodną fauną morską występują przeławicenia marglistych wapieni o silnie zubożałym zespole. W wapieniach tych występują małżoraczki, trylobity, Conchostraca i Charophyta. Analiza tego zespołu gatunków wskazuje, że zmiany środowiskowe objawiające się zanikaniem ramienionogów i innej fauny bentonicznej były wywołane prawdopodobnie zmianami w zasoleniu (wysładzanie). Zmian tych nie wytrzymywały typowo morskie tabulaty, tetrakorale i ramienionogi, lecz tylko eurybiotyczne małżoraczki i Conchostraca oraz typowo morskie, lecz pływające trylobity. Również obecność Charophyta, które mogły być naplawione z pobliskich, wysłodzonych płycizn potwierdza do pewnego stopnia te przypuszczenia. Zespół ramienionogów z warstw ze Stringocephalus burtini obejmuje sześć gatunków, w tym jeden nowy Crurithyris jurkowicensis n.sp. Najliczniej (ok. 95% zespołu) reprezentowany jest gatunek Ilmenia hians (Buch), najrzadsze są gatunki ?Athyris sp., Ambothyris infima (Whidborne), Crurithyris jurkowicensis n.sp. i Rensselandia gibbosa Cloud (w sumie tylko ok. 2%). Wśród ramienionogów zdecydowaną przewagę stanowią okazy małe o dobrym stanie zachowanie. Nawet przedstawiciele Stringocephalidae reprezentowani są głównie przez formy młodociane (1-8 mm długości). Większe okazy są o wiele rzadsze i ponadto silnie pokruszone. Liczny i na ogół bardzo dobrze zachowany materiał pozwolił na przeprowadzenie ciekawych badań nad ontogenezę pewnych gatunków. Przeprowadzone obserwacje nad budową wewnętrzną przedstawiciela rodzaju Ambothyris nasunęły przypuszczenie, że rodzaj ten jest synonimem rodzaju Crurithyris.

RU

Строматопороидно-коралловые известняки, выявленные Самсоновичем (1930) в местности Юрковице-Буды (= слои со Stringocephalus burtini, по Казьмерчаку, 1971), содержат богатое сообщество окаменелостей, насчитывающее свыше 50 видов из 13 разных систематических групп. Наиболее обильным количеством видов и особей отличаются строматопороиды, табуляты, тетракораллы и брюхоногие и брахиоподы. Наряду со слоями, изобилующими разнообразной морской фауной, залегают прослои мергелистых известняков с весьма скудной фауной. В этих известняках встречаются остракоды, трилобиты, Conchostraca и Charophyta. Изучение этого сообщества приводит к выводу, что изменения среды обитания, вызвавшие исчезновение брахиоподов и другой бентонной фауны, состояли в опреснении водоема. Вероятно, колебания солености были убийственные для типично морских табулят, тетракораллов и брахиоподов и переносились единственно эврибиотическими остракодами и Conchostraca, а также типичными морскими, но плавающими трилобитами. Присутствие Charophyta, нанесенных, вероятно, из близлежащих опресненных мелководий, также в некоторой степени подтверждает высказанное предположение. Сообщество брахиоподов из слоев со Stringocephalus burtini включает шесть видов, в том числе один новый вид - Crurithyris jurkowicensis n. sp. В самом большом количестве (около 95% всего сообщества) представлен вид Ilmenia hians (Buch), наиболее же редки виды ?Athyris sp., Ambothyris infima (Whidborne), Crurithyris jurkowicensis n. sp. и Rensselandia gibbosa Cloud (совместно всего лишь около 2%). Среди брахиоподов решительно преобладают мелкие экземпляры, характеризующиеся хорошей сохранностью. Даже представители Stringocephalidae представлены, главным образом, формами юношеской стадии (1-8 мм длины). Более крупные экземпляры встречаются реже и сильно раздробленном состоянии. Богатый и, как правило, хорошо сохраненный материал дал возможность провести интересные исследования по онтогенезису некотороых видов. Изучение внутреннего строения представителя рода Ambothyris привело к заключению, что этот род является синонимом рода Crurithyris.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1973
• Tom: 18
• Numer: 3
• Opis fizyczny: p.269-297,fig.,ref.

Twórcy

autor

Balinski A.

• Palaeozoological Institute, Polish Academy of Sciences, Zwirki i Wigury 93, Warsaw, Poland

Bibliografia

• BALIŃSKI, A. 1971. Stringocephalus burtini Defrance from the environs of Siewierz, Poland. - Acta Palaeont. Pol., 16, 4, 461-469, Warszawa.
• BENSON, R. H. 1961. Ecology of ostracode assemblages. In: Moore, R. C. (ed.), Treatise on Invertebrate Paleontology, Part Q. Arthropoda 3, Q56-Q63, Lawrence.
• BIERNAT, G. 1966. Middle Devonian brachiopods of the Bodzentyn Syncline (Holy Cross Mountains, Poland). - Palaeont. Pol., 17, 1-162, Warszawa.
• BOUCOT, A. J., JOHNSON, J. G. & STRUVE, W. 1966. Stringocephalus, ontogeny and distribution. - J. Paleont., 40, 6, 1349-1364, Menasha.
• BUCH, L. v. 1840. Essai de classification et d’une description des Delthyris ou Spirifers et Orthis. - Mém. Soc. Géol. France, 1, 4, 20-228, Paris.
• CLOUD, P. E., Jr. 1942. Terebratuloid Brachiopoda of the Silurian and Devonian. - Geol. Soc. Amer., Spec. Paper, 38, 1-182, Baltimore.
• DEFRANCE, J. M. L. 1825-1827. In: H. M. D. Blainville, Manuel de malacologie et de conchyliologie, 1-647, Paris.
• GEORGE, T. N. 1931. Ambocoelia Hall and certain similar British Spiriferidae.- Quart. J. Geol. Soc., 87, 30-61, London.
• HAVLIČEK, V. 1959. Spiriferidae v českem siluru a devonu (Brachiopoda). - Rozpr. Ústř. Úst. Geol., 25, 1-219, Praha.
• HOTZ, E. - E., KRÄUSEL, W. & STRUVE, W. 1955. Die Eifel-Mulden von Hillesheim und Ahrdorf. In: K. Krömmelbein, E. - E. Hotz, W. Kräusel & W. Struve, Zur Geologie der Eifelkalkmulden. - Beih. geol. Jb., 17, 45-192, Hannover.
• IVANOVA, E. A. 1962. Ekologia i razvitie brachiopod silura i devona kuzneckogo, minusinskogo i tuvinskogo bassejnov. - Trudy Paleont. Inst. AN SSSR, 88, 3-149, Moskva.
• JOHNSON, J. G., BOUCOT, A. J. & GRONBERG, E. C. 1968. A new genus of stringocephalid brachiopod from the Middle Devonian of Nevada. - J. Paleont., 42, 2, 406-414, Menasha.
• JUX, U. & STRAUCH, F. 1965. Die „Hians”-Schille aus dem Mitteldevon der Bergich Gladbach Paffrather Mulde. In: Symposium, Das Mitteldevon des Rheinischen Schiefergebirges. - Fortschr. Geol. Rheinld. u. Westf., 9, 51-86, Krefeld.
• KAŹMIERCZAK, J. 1971. Morphogenesis and systematics of the Devonian Stromatoporoidea from the Holy Cross Mountains, Poland. - Palaeont. Pol., 26, 1-150, Warszawa.
• LEIDHOLD, C. 1928. Beitrag zur Kenntnis der Fauna rheinischen Stringocephalenkalkes, insbesondere seiner Brachiopoden-Fauna. - Abh. preuss. geol. Landesanst., N. F., 109, 1-99, Berlin.
• MAKRIDIN, W. P. 1964. Brachiopody jurskich otloženij Russkoj platformy i nekotorych priležaščyh k nej oblastej. - Nedra, 3-395, Moskva.
• NOVOŽILOV, I. N. 1960. Podklass Gnathostraca. In: J. A. Orlov, (ed.), Osnovy paleontologii. Členistonogie, trilobitoobraznye i rakoobraznye. 264-421, Moskva.
• PAECKELMANN, W. 1922. Der mitteldevonische Massenkalk des Bergischen Landes. - Abh. preuss. geol. Landesanst., N. F., 91, 1-112, Berlin.
• PAJCHLOWA, M. 1959. Geological atlas of Poland. Stratigraphical and facial problems (Atlas geologiczny Polski. Zagadnienia stratygraficzno-facjalne). - Fasc. 5-Devonian, Warszawa.
• - & STASIŃSKA, A. 1965. Formations récifales du Dévonien des Monts de Sainte-Croix (Pologne). - Acta Palaeont. Pol., 10, 2, 249-260, Warszawa.
• PAULUS, B. 1957. Rhynchospirifer n. gen. im Rheinischen Devon. - Senckenberg. Lethaea, 38, 1/2, 49-72, Frankfurt a. M.
• QUENSTEDT, F. A. 1871. Die Brachiopoden. - Petrefactenkunde Deutschlands, 1, 2, Leipzig.
• RICHARDS, R. P. 1972. Autecology of Richmondian brachiopods (Late Ordovician of Indiana and Ohio). - J. Paleont., 46, 3, 386-405, Menasha.
• RÓŻKOWSKA, M. 1960. Blastogeny and individual variation in tetracorals colonies from the Devonian of Poland. - Acta Palaeont. Pol., 5, 1, 3-64, Warszawa.
• RUDWICK, M. J. S. 1970. Living and fossil brachiopods. - 5-199, London.
• SAMSONOWICZ, J. 1930. Sprawozdanie z badań geologicznych wykonanych w lecie w roku 1926 na pd.-zachód od Klimontowa na arkuszu Sandomierz. - Pos. Nauk. P. Inst. Geol., 26, 11-13, Warszawa.
• SCHNUR, J. 1854. Zusammenstellung und Beschreibung sammtlicher in Uebergangsgebirge der Eifel vorkommenden Brachiopoden nebst Abbildungen derselben. - Palaeontographica, 3, 4/6, 169-247, Cassel.
• SCUPIN, H. 1900. Die Spiriferen Deutschlands. - Palaeont. Abh., 8 (N. F. 4), 3, 207- 344, Jena.
• SMYČKA, F. 1897. Devonští brachiopodi u Čelechovic na Moravě. - Rozpravy II Tř. Česke Akad. cis. Fr. Jos., 6, 1-28, Praha.
• STAINBROOK, M. A. 1943. Spiriferacea of the Cedar Valley limestone of Iowa. - J. Paleont. 17, 5, 417-450, Menasha.
• STRUVE, W. 1961. Zur Stratigraphie der südlichen Eifler Kalkmulden (Devon: Emsium, Eifelium, Givetium). - Senckenberg. Lethaea, 42, 3/4, 291-345, Frankfurt a. M.
• TORLEY, K. 1908. Die Fauna des Schieddenhofes bei Iserlohn. - Abh. preuss. geol. Landesanst., N. F., 53, 1-56, Berlin.
• VANDERCAMMEN, A. 1956. Revision des Ambocoeliinae du Dévonien de la Belgique. - Bull. Inst. Roy. Nat. Belgique, 32, 43, 1-52, Bruxelles.
• VEEVERS, J. J. 1959. Devonian brachiopods from the Fitzroy Basin, Western Australia. - Surv. Min. Res. Geol. Geophys., 45, 1-220, Canberra.
• ZANINA, I. E. & POLENOVA, E. N. 1960. Podklass Ostracoda. In: J. A. Orlov (ed.), Osnovy paleontologii. Členistonogie, trilobitoobraznye i rakoobraznye. - 264- 421, Moskva.