PL
Wzory dystrybucji substancji pokarmowych i wody w całej roślinie są uzależnione nie tylko od ontogenezy rośliny, lecz również od warunków środowiska, często niekorzystnych. Dlatego optymalne zaopatrzenie poszczególnych akceptorów, np. w produkty fotosyntezy jest zmienne. Preferowany okresowo import do któregoś akceptora, np. korzeni, wynika z konieczności usprawnienia funkcji pobierania wody i/lub składników mineralnych. Ocienienie preferuje zaopatrzenie rozwijających się liści. Takie założenie nie pozwala na ustalenie stałej hierarchii priorytetów zaopatrzenia akceptorów w asymilaty i występowanie pomiędzy nimi konkurencji. Omówiono hipotezy dotyczące mechanizmów integracji produkcji biomasy i dystrybucji substancji pokarmowych w niekorzystnych warunkach środowiska. Są one oparte na sprawnie działającej percepcji i transdukcji sygnałów, przekazywanych do poszczególnych organów, w postaci białek i mRNA, głównie przez floem, pełniący funkcje „magistrali informacji". W mechanizmach regulacji dystrybucji, poprzez ekspresję genów, uczestniczą poza hormonami, również cukry i związki azotowe.
EN
In the case of stress conditions the source-sink balance is altered, because of the demand and utilisation of nutrients as well as photoassimilates in individual sinks may change due to the acclimation to stress conditions, their impairment or both. Reduction of photosynthesis that accompanies N - deficiency seems to depend even more crucially on the С : N status of leaves than on the carbohydrate status alone. The mechanism controlling С : N ratio is very precise. The expression of one of the transporter gene of NH⁺₄ uptake, increases during the light period but only under conditions of N sufficient supply. In consequence it is conected with sugar import to the roots. Uptake and assimilation of NO₃⁻ depend on nitrate reductase activity, are also regulated by light and in consequence - by photosynthesis. Virus infection, as biotic stress, creating simultaneously a new sink, affects assimilate distribution in the whole plant. The tobacco mosaic virus alters the carbohydrate metabolism in leaves and dry matter partitioning between various plant organs. Transport to the lower region of stem and roots is significantly reduced. Under natural conditions, plants are affected by multistresses, in many cases abiotic and biotic. The imposition of water stress activates a signal transduction, that can override the influence of TMV-MP on the resource partitioning to the roots. The opposite response was observed in the N- deficit plants. It indicates on non-stable hierarchical position of the TMV-MP - associated signal, relatively higher than from nutrient stress in contrast to water deficiency. Recently it is assumed that there is a constant exchange of message between source and sink through the phloem, called „information superhighway". Long distance signal molecules in the sieve elements could be a hormone, protein, or mRNA, signaling to the donors and sieve elements about the sinks supply. Some informations are also presented on the role of cytokinin with other hormones and extracellular invertase as well as hexose transporters in the regulation of source-sink interaction.