EN
The investigation was conducted in a 32-year-old pine stand, growing on a fresh coniferous site in western Poland. The strip roads in the stand had been designed and cut along tree rows 5 years prior to the investigation. The analysis focused on trees growing at 12 strip roads, in 3-meter-wide stripes on both sides of the strip roads and in control zones, half-way between each two neighbouring strip roads. The trees growing on the stripes along the strip roads were divided into three zones corresponding to tree rows. The first zone (I) was formed by trees growing in the row directly at the strip roads, while the zones two (zone II) and three (zone III) were formed by trees growing in the second and third rows of trees away from the strip roads, respectively, on both sides of the strip roads. The average distances of the zones two and three from the strip roads were 1.5 and 3 m, respectively. The diameters at breast height (DBH) of all the trees growing in the respective zones were measured. Moreover, the widths of the strip roads were measured, which resulted in dividing the strip roads into two groups: the wider strip roads (average width 3.6 m) and the narrower ones (average width 2.9 m). The statistical analysis showed significant differences in DBH values between the analysed zones, for nine of the strip roads. Both in the case of the wider strip roads, as well as in the case of the narrower ones, the trees growing directly along the strip roads were usually thicker than the more distant trees. A statistically significant difference between the DBH values of trees from zone I and II was found for one strip road. In most cases the trees from zone I were statistically thicker than the trees growing in the control zone.
PL
Badania przeprowadzono w 32-letnim drzewostanie sosnowym, na siedlisku Bśw w zachodniej Polsce. Szlaki zrywkowe zaprojektowano w drzewostanie i wycięto wzdłuż rzędów drzew 5 lat przed wykonaniem badań. Analizą objęto drzewa przy 12 szlakach zrywkowych, rosnące w pasie drzewostanu szerokości około 3 m z jednej i drugiej strony każdego szlaku oraz w strefie kontrolnej znajdującej się w połowie odległości między dwoma sąsiadującymi ze sobą szlakami. Drzewa z pasa przyszlakowego znajdowały się w trzech strefach odległościowych wyznaczonych rzędami drzew. Pierwszą strefę (I) tworzyły drzewa rosnące w rzędzie wyznaczającym granicę przebiegu szlaku, kolejne strefy obejmowały drzewa rosnące w drugim (strefa II) i trzecim (strefa III) rzędzie z prawej i lewej strony szlaku. Strefy II i III znajdowały się w odległościach około 1,5 i 3 m od szlaku. Pomiarami pierśnic objęto wszystkie drzewa rosnące w przyjętych strefach odległościowych. Mierzono również szerokości szlaków. Podzielono je na dwie grupy: szlaki szersze – przeciętnie 3,6 m i szlaki węższe – 2,9 m. Dla dziewięciu szlaków, analiza statystyczna wykazała istotne różnicowanie się wartości pierśnic drzew między przyjętymi strefami odległościowymi. Na szlakach zarówno szerszych, jak i węższych, drzewa rosnące w ich bezpośrednim sąsiedztwie były na ogół grubsze niż drzewa rosnące w strefach bardziej od nich oddalonych. Statystycznie istotną różnicę w stosunku do drzew ze strefy II stwierdzono tylko w przypadku jednego szlaku. W większości drzewa ze strefy I były statystycznie istotnie grubsze od drzew rosnących w strefie kontrolnej.