Ocena skuteczności przeciwerozyjnej zabudowy biologicznej brzegów potoku Wielka Puszcza po powodzi w 2005 roku

• Autorzy: Kostuch R. , Lipski C. , Ryczek M.

Warianty tytułu

EN

Assessment of antierosion efficiency of biological construction made after innudation in the 2005 year on the basin of Wielka Puszcza stream

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Niszcząca działalność powodziowych przepływów rzek i potoków górskich jest stosunkowo duża, a szczególnie wtedy, jeżeli na ich brzegach brak odpowiedniej zabudowy biologicznej. Powódź, która na potoku Wielka Puszcza wystąpiła w roku 2005 i dokonała licznych zniszczeń, pozwoliła też autorom na przeprowadzenie weryfikacji skuteczności przeciwerozyjnej występującej zabudowy biologicznej omawianego potoku. Stwierdzono m.in., że największe zniszczenia spowodowane wzmiankowaną powodzią wystąpiły na tych odcinkach brzegów, gdzie nie było drzewiastej zabudowy biologicznej oraz na tych, gdzie zabudowę biologiczną tworzyły drzewa leśne, a mianowicie: świerk, jodła, buk, jawor, a nie olsza szara i wierzby, które są dla zabudowy biologicznej potoków i rzek górskich najbardziej odpowiednie. Analiza szkód powodziowych spowodowanych występowaniem na terenie zlewni potoku Wielka Puszcza w dniu 23.08.2005 katastrofalnego opadu deszczu w ilości ponad 70 litrów na 1 m2 nie były w stanie zretencjonować nawet zajmujące prawie 82% obszary leśne, zdominowane przez drzewostany świerkowe. Szybki spływ wód opadowych ze stromych stoków spowodował wezbranie o 3 m wysokości fali w korycie potoku, energia kinetyczna wezbraniowego przepływu wód korytowych była tak silna, że spowodowała obniżenie się dna koryta potoku Wielkiej Puszczy prawie o 2 m i poszerzenie średnio o 4 m. Na skutek podcięcia przez płynącą wodę brzegów na znajdujących się nad nimi stromych zboczach i stokach nastąpiły pokaźnych rozmiarów osuwiska nawet na terenach porosłych lasami. Zaszutrowany rumoszem kamienistym wleczonym przez wodę drzew wodospady, z których spadająca woda wybiła w dnie koryta głębokie doły nazwane przez miejscową ludność buniorami. Zniszczona została na odcinku kilkudziesięciu metrów droga asfaltowa i most drogowy. Treścią opracowania są opisy dokonanych zniszczeń powodziowych.

EN

The cathastrofical grand rainfall, which appeared on 2.08.2005 year in the amount of 70 l/m2 caused innudation in the basin of the Wielka Puszcza stream. The high flows caused numerous damages, for example: depresson of river bed bottom from 1 to 2m and broaden about 2–4 m. In many places the river banks, asphalt road, bridge and numerous trees were destroyed. After the innudation the assessment of destructions and also the biological construction in the river banks protection before the flows were made. It was found that, at the good biological construction of river banks there is not erosion. The best plant species for the biological construction are: Alnus incana, Salix alna, S. fragilis, S. viminalis, S. purpurea and other willow. If there are in biological construction the big flows don`t devastate the banks. Unadequate to biological construction are the forest trees for example Picea excelsa because they do not protect the river banks against the big flows. Assessment of damages made by big outflow for example: channel deepening and enlargement, reservoir sedimentation and damages of river banks by stones. The trees which were uprooted by big water created in some places water falls, and at its deep holes in the bottom of river bed. Flood damages concerned also asphalt road and bridge. On the steep slopes landslides were created even in forests. In the paper there is more detail description of all losses made by inundation on the Wielka Puszcza river basin.

Słowa kluczowe

PL

potoki gorskie; potok Wielka Puszcza; powodzie; szkody powodziowe; erozja brzegowa; zabiegi przeciwerozyjne; zabudowa biologiczna

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2006
• Numer: 2/2
• Opis fizyczny: s.119-128,fot.,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kostuch R.

• Katedra Ekologicznych Podstaw Inżynierii Środowiska, Akademia Rolnicza w Krakowie, al.Mickiewicza 24/28, 31-120 Kraków

autor

Lipski C.

autor

Ryczek M.

Bibliografia

• Brosz B., Kostuch R. Zabudowa biologiczna rzeki Koszarawy. Roczniki Świętokrzyskie nr 28, ser. B, 2002, s. 69–101.
• Kostuch R. Znaczenie roślinności w zabudowie sieci hydrograficznej. VI Konf. Nauk. „Ekologia a Budownictwo” Bielsko – Biała 2002, s. 79–94.
• Kostuch R., Gąsiorek S. Zabudowa biologiczna brzegów koryta rzeki Soły. Mat. Sem. nr 42, IMUZ, 1999, s. 99–110.
• Kostuch R., Lipski Cz. Zabudowa biologiczna górskich rzek i potoków. Probl. Zag. Ziem Górskich, z. 48, 2002, s. 51–161.
• Kostuch R., Lipski Cz. Zabudowa biologiczna potoku Paleczka. Spr. z Grantu nr 1339, s. 121–136, Kraków 2004.
• Lipski C. 1996. Ocena natężenia erozji w małych zlewniach górskich w Karpatach Zachodnich. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, rozprawy nr 56.