Metody geochemiczne i radiochemiczne w badaniach dynamiki procesów stokowych

• Autorzy: Zglobicki Z.

Warianty tytułu

EN

Geochemical and radiochemical methods in studies on hillslope processes dynamics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Review of geochemical and radiochemical methods suitable in studies on hillslope processes were presented in the paper. Chemical parameters on elements and radioisotopes most frequently used in geomorphologic research - ¹³⁷Cs, heavy metals and phosphorus were characterized. General assumptions of methods were described, as well as examples of results obtained by means of use of indicators and markers mentioned above. Limitations of geochemical and radiochemical studies were also presented. Attention was paid to the small amount of papers related to the discussed issue.

Słowa kluczowe

PL

metody geochemiczne; metody radiochemiczne; procesy stokowe; badania naukowe; geochemia; fosfor; antropopresja

• Wydawca: -
• Czasopismo: Prace i Studia Geograficzne
• Rocznik: 2010
• Tom: 45
• Opis fizyczny: s.105-124,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Zglobicki Z.

• Zakład Geologii i Ochrony Litosfery, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Lublin

Bibliografia

• Bednarek R., Chudziak W., Gackowski J., Kwiatkowska A., Markiewicz M., Noryśkiewicz A.M., Polcyn I., 2003, Przekształcenia środowiska przyrodniczego pod wpływem dzialałności człowieka w świetle interdyscyplinarnych badań. FNP dla archeologii. Podsumowanie programów TRAKT i ARCHEO, Lublin, 9- 16.
• Blake W., Walling D., He Q., 1999, Fallout beryllium-7 as a tracer in soil erosion investigations, Applied Radiation and Isotopes 51, 5, 599- 605.
• Bluszcz A., Poręba G., Śnieszko Z., 2007, The basis of the study of the age of the Holocene diluvium on loess areas of the Polish Highlands, Geochronometria 28, 61 - 66.
• Brzeziński W., Dulinicz M., Kobyliński Z. 1983, Zawartość fosforu w glebie jako wskaźnik dawnej działalności ludzkiej. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 31, 277- 297.
• Campbell B. L., Loughran R. J., Elliot G. L., 1982, Caesium-137 as an indicator of geomorphic processes in a drainage system, Australian Geographical Studies 20, 49- 64.
• Ciszewski D., 2001, Możliwości i problemy zastosowań metali ciężkich do datowania osadów aluwialnych na przykładzie środkowej Odry, Czas. Geogr. 72, 53- 69.
• Ciszewski D., Czajka A., Błażej S., 2008, Rapid migration of heavy metals and ¹³⁷Cs in alluvial sediments, Upper Odra River valley, Poland, Environmental Geology 55, 1577-1586.
• Ciszewski D., Malik I., Wardas M., 2004, Uwarunkowania geomorfologiczne migracji metali ciężkich w osadach fluwialnych: dolina Małej Panwi, Przegl. Geol. 52, 2, 163- 174.
• Chełmicki W., Święchowicz J., Mietelski W., Klimek M., 1995, Naturalne czynniki przemieszczania izotopu Cs-137 w glebie na przykładzie stoku leśnego położonego na Pogórzu Karpackim, Zeszyty Naukowe UJ MCLXII, Prace Geogr. 100, 125- 141.
• Ciszewski D., 2002, Zapis działalności przemysłowej w osadach fluwialnych, [w:] P. Szwarczewski, E. Smolska (red.), Zapis działalności człowieka w środowisku przyrodniczym, tom I. Warszawa-Łomża, 23- 28.
• Ciszewski D., Malik I., 2004, The use of heavy metal concentrations and dendrochronology in the reconstruction of sediment accumulation, Mała Panew River Valley, southern Poland, Geomorphology 58, 196-174.
• Clemens G., Stahr K., 1994, Present and past soil erosion rates in catchments of the Kraichgau area (SW Germany), Catena 22, 153-168.
• Fawaris B.H, Johanson K. J., 1994, Radiocesium in soil and plants in a forest in central Sweden, The Science of Total Environment 157, 133-138.
• Fredericks D.J., Perrens S. J., 1988, Estimating erosion using caesium-13 7: II. Estimating rates of soil loss, [w:] Sediment Budgets. Proceedings of the Porto Alegre Symposium, December 1988, 233- 240.
• Froehlich W., 1997, Natężenie erozji gleb na stokach beskidzkich w świetle badań metodami klasycznymi i radioizotopowymi, Zesz. Nauk. Akad Roln. w Krakowie, 315, 35-46.
• Froehlich W., Walling D.E., 1991, Badania procesów erozji i sedymentacji przy użyciu izotopu cezu 137, Institute of Geography and Spatial Organization, Polish Academy of Sciences, Conference Papers 14, IGiPZ PAN 1991, 23- 34.
• Froehlich W., Walling D.E., 1992, The use of fallout radionuclides in investigations of erosion and sediment delivery in the Polish Flysh Carpathians, [w:] Erosion, Debris Flows and Environment in Mountains Regions (Proceedings of the Chengdu Symposium), July 1992. IAHS Publ. no 209, 61-76.
• Foster I.D.L. (red.), Tracers in Geomorphology, John Wilcy & Sons.
• Gillijns K., Poesen J., Deckers J., 2005, On the characteristics and origin of closed depressions in loess-derived soils in Europe - case study from the Central Belgium. Catena 60, 43-58.
• Higgitt D.L., Froehlich W., Walling D.E., 1992, Applications and limitations of Chernobyl radiocaesium measurements in a Carpathian erosion investigation, Poland, Land Degradation and Rehabilitation 3, 15-26.
• Holliday V.T., Gartner W.G. 2007, Methods of soil P analysis in archeology. Journal of Archaeological Science 34, 301 - 333.
• Jakimowicz-Hnatyszak K., Rubel S., 1998, Wpływ przygotowania próbki na wyniki analityczne, Przegl. Geol. 46, 903- 909.
• Kachanowski R.G, de Jong E., 1984, Predicting the temporal relationship between soil cesium-137 and erosion rate, J. Eniviron. Qual. 13, 301 - 304.
• Kabata-Pendias A., Pendias H., 1999, Biogeochemia pierwiastków śladowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Klimek K., 1996, Aluwia Rudy jako wskaźnik 1000-letniej degradacji Płaskowyżu Rybnickiego, [w:] A. Kostrzewski (red.), Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych, t. II. Wyd. UAM, 155- 166.
• Korabicwski B., 2002, Wykorzystanie metali ciężkich w określaniu wieku względnego osadu na przykładzie zlewni górnej Kwisy, [w:] P. Szwarczewski, E. Smolska (red.), Zapis działalności człowieka w środowisku przyrodniczym, tom I, Warszawa-Łomża, 65- 69.
• Lambert J.B., 1998, Traces of the Past. Unraveling the Secrets of Archeology through Chemistry, Perseus Publishing, Cambridge.
• Lomenick T.F., Tamura T., 1965, Naturally occurring fixation of 137Cs on sediments of lacustrine origin, Soil Science of America Proceedings 29, 383 -387.
• Longmore M.E., O'Leary B. M., Rose C.W., Chandica A.L., 1983, Mapping soil erosion and accumulation with the fallout isotope Caesium-137, Austral. J. Soil. Res. 21, 373- 385.
• Loughran R.J., Campbell B.L., Elliott G.L., Cummings O., Shelly D.J., 1989, A cacsium -137-sediment hillslope model with tests from south-eastern Australia, Z. Geomorph. N. F. 33, 2, 235- 250.
• Łokas E., Wachniew P., Ciszewski D., Owczarek P., Chau N.D., 2010, Simultaneous Use of Trace Metals, 210 Pb and 137Cs in Floodplain Sediments of a Lowland River as Indicators of Anthropogenic Impacts. Water, Air & Soil Pollution 207, 57- 71 .
• Owens P.N., Wallling D.E., 1998, The Use of a Numerical Mass-balance Model to Estimatc Rates of Soil Redistribution on Uncultivated land from ¹³⁷Cs Measurements, J. Environ. Radioactivity 40, 185- 203.
• Pasławski P., 1998, Kontrola jakości analizy jako podstawa wiarygodności wyników, Przegl. Geol. 46, 911- 917.
• Poręba G., 2006, Caesium-137 as a soil erosion tracer: a review, Geochronometria 25, 37-46.
• Poręba G., Bluszcz A., 2007, Determination of the initial ¹³⁷Cs fallout on the areas contaminated by Chernobyl fallout, Geochronometria 26, 34-38.
• Poręba G., Bluszcz A., 2008, Influence of the parameters of models used to calculate soil erosion hased on ¹³⁷Cs tracer, Geochronometria 32, 21-27.
• Quine T.A., 1989, Use of simple model to estimate rates of soil erosion from caesium-137 data. Journal of Water Resources 8, 54-81.
• Renberg I., Bindler R., Bränvall M.-L., 2001, Using the historical lead-deposition record as a chronological marker in sediment deposits in Europe, Hofocene 11, 511 - 516.
• Ritchie J.C., Me Henry R., 1990, Application of radioactive fallout cesium-137 for measuring soil erosion and sediment accumulation rates and patterns: a review, Journal of Environ. Qual. 19, 215-233.
• Rogowski A.S., Tamura T., 1965, Movement of Cesium-137 by runoff, erosion and infiltration in the alluvial Captina silt loam, Heafth Physics 11, 1333- 1340.
• Rogowski A.S., Tamura T., 1970, Erosional behavior of Cesium-137, Health Physics 18, 467-477.
• Schlezinger D.R., Howes B.L., 2000, Organie Phosphorus and Elemental Ratios as Indicators of Prehistoric Human Occupation, Journal of Archeofogical Science 27, 479-492.
• Smolska E., 2005, Znaczenie spłukiwania w modelowaniu stoków młodogfacjalnych (na przykładzie Pojezierza Suwalskiego), WGiSR UW, Warszawa.
• Stach A., 1991, Zastosowanie cezu-137 do datowania współczesnych osadów stokowych - podstawy metody i wstępne wyniki z Pojezierza Drawskiego, Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych. Geografia 50. Wydawnictwo Naukowe UAM, 551-561.
• Stach A., 1996, Możliwości i ograniczenia zastosowania cezu-137 do badania erozji gleb na obszarze Polski, [w:] A. Józefaciuk (red.), Ochrona agroekosystemów zagrożonych erozją Prace Naukowe cz. 2. K ( 11 /1 ), Puławy, 203- 226.
• Sutherland R.A., de Jong E., 1990, Quantification of soil redistribution in cultivated fields using caesium-137, Outlook, Saskatchewan, Catena Supplement 17, 177-193.
• Szwarczewski P., 1998, Metale ciężkie w różnowiekowych aluwiach Wisły okolic Torunia, Przegl. Geol. 46, 1286- 1288.
• Szwarczewski P. , 2005, Geochemiczny i paleogeograficzny zapis dynamiki procesów rzeźbotwórczych w holocenie na przykładzie stoków w okolicach Płocka, [w:] A. Richling, J. Lechnio (red.), Z problematyki funkcjonowania krajobrazów nizinnych. WGiSR UW, Warszawa, 77- 88.
• Tamura T., Jacobs D.G., 1960, Structural implications in caesium sorption, Health Phy.1·ics 2, 391-398.
• Walling D.E., He Q., 1997, Use of fallout 137Cs in investigations of overbank sediment deposition on river floodplains, Catena 29, 263- 282.
• Walling D.E., He Q., 1999, Improved models for estimating soil erosion rates from caesium-137 measurements, J. of Environ. Quality 28, 611-622.
• Walling D.E., Quine T.A., 1991, Use of ¹³⁷Cs measurements to investigate soil erosion on arabic fields in the UK: potential applications and limitations, Journal of Soil Science 42, 147- 165.
• Wicherek S.P., Bernard C., 1995, Assessment of soil movements in a watershed from Cs -137 data and conventional measurements ( example: the Parisian Basin), Catena 25, 141 - 151.
• Wise S.M., 1980, Cesium-137 and Lead-210: a review of the techniques and some applications in geomorphology, [w:] R.A. Cullingford, D.A. Davidson, J. Levin (red.), Timescales in Geomorphology, 110- 127.
• Zapata F, 2003, The use of environmental radionuclides as tracers in soil erosion and sediment investigations: recent advantages and future developments, Soil and Tillage Research 69, 3- 13,
• Zgłobicki W., 2002, Dynamika współczesnych procesów denudacyjnych w północno-zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. Wydawnictwo UMCS, Lublin , 1- 159.
• Zgłobicki W,. 2008, Geochemiczny zapis działalności człowieka w osadach stokowych i rzecznych, Wyd. UMCS, Lublin, 240 s.
• Zgłobicki W., Rodzik J., 2007, Heavy metals in slope deposits of loess areas of the Lublin Upland (E Poland), Catena 71 , 84-95.
• Zgłobicki W., Ziółek M., 2006, Wybrane metody geochemiczne w badaniach środowiska. Regionalne Studia Ekologiczno-Krajobrazowe, Problemy Ekologii Krajobrazu XVI, 519- 528.
• Zgłobicki W., Kozieł M., Lata L., Plak A., Reszka M., 2008, Próba wykorzystania wskaźników geochemicznych do oceny natężenia współczesnej sedymentacji deluwialnej i aluwialnej, Ann. UMCS, B, LXIII, 87- 103 .
• Zhang X.B., Higgitt D.L., Walling D.E., 1990, Preliminary assessment of the potential for using caesium-137 to estimate soil loss in the loess Plateau of China, Hydrological Sciences Journal 35, 243-252.