Intensywnosc uzytkowania rolniczego a zawartosc mikroelementow w glebie

• Autorzy: Pranagal J
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przeprowadzono badania wpływu intensywności użytkowania rolniczego na zawartość wybranych mikroskładników w glebie: Cr, Cu, Ni, Pb i Zn. Obserwacjami objęto cztery typologicznie różne gleby wytworzone z pyłu: czarnoziem, płową, płową niecałkowitą i madę rzeczną. Na każdej z badanych gleb wyznaczono po pięć obiektów użytkowych: sad, chmielnik, pole, użytek zielony i las. Próbki glebowe pobierano z dwóch warstw z poziomów akumulacyjnych (Ap i Ah): 0 - 10 cm i 10 - 20 cm, oraz z głębokości poniżej 35 cm (z poziomów Bt i Ah). Oznaczono całkowitą zawartość mikroskładników w glebie (IPC-AES). We wszystkich glebach użytkowanych rolniczo stwierdzono podwyższoną zawartość badanych metali ciężkich, szczególnie na obszarach użytkowanych najbardziej intensywnie. Znaczące przekroczenie norm zasobności gleb w metale ciężkie, nastąpiło jedynie w dwóch przypadkach. Oba obiekty położone były na madzie a przekroczenia te stwierdzono w warstwie 0 - 10 cm (chmielnik - 138,5 mg Cu·kg⁻¹; sad - 144,0 mg Zn·kg⁻¹).

EN

The effect of agricultural land-use intensity on the content of selected heavy metals (Cr, Cu, Ni, Pb, and Zn) was studied. Four different soils developed from silt, e.g. chernozem, luvisol, non-uniform luvisol, and fluvisol, were analyzed. On each type of the soil studied, five different land-use forms were selected: an orchard, a hop-garden, an arable field, a grassland and a forest. Soil samples were taken from two layers of humus horizons (Ap and Ah): 0 - 10 cm and 10 - 20 cm, as well as at the depth below 35 cm (from horizons Bt and Ah). The total content of the trace elements in soil (IPC-AES) was determined. The increased content of the heavy metals studied was stated in the soils under agricultural management, particularly in the most intensively used areas. The standards for heavy metal content in soil (according to Polish standards - Inst. Soil and Plant Cult.) were exceeded only in two land-use forms, both situated on the fluvisol, in the layer of 0 - 10 cm (138.5 mg Cu·kg⁻¹ in the hop-garden; 144.0 mg Zn·kg⁻¹ in the orchard).

Słowa kluczowe

PL

mady rzeczne; gleby; metale ciezkie; uzytkowanie rolnicze; gleby plowe; zawartosc mikroelementow; intensywnosc uzytkowania; czarnoziemy

EN

alluvial soil; soil; heavy metal; agricultural use; grey-brown podzolic soil; microelement content; utilization intensity

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2006
• Tom: 515
• Opis fizyczny: s.341-349,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Pranagal J

• Akademia Rolnicza, ul.Leszczynskiego 7, 20-069 Lublin

Bibliografia

• Andruszczak E., Czuba R. 1984. Wstępna charakterystyka całkowitej zawartości makro- i mikroelementów w glebach Polski. Rocz. Glebozn. 35(2): 61 - 78.
• Baran S., Wójcikowska-Kapusta A., Oleszczuk P., Żukowska G. 2005. Zawartość wybranych metali ciężkich w glebach i burakach ćwikłowych z obszarów o zróżnicowanym wpływie antropopresji. J. Elementom. 10(3): 683 - 692.
• Bielińska E. J., Pranagal J. 2006. Aktywność enzymatyczna jako wskaźnik degradacji gleb pyłowych użytkowanych rolniczo. Rocz. Glebozn. 57(1): 1 - 11.
• Borowiec J., Kartuzi J., Dudziak S. 1980. Akumulacja niektórych makro- i mikroelementów w glebach chmielników. Pam. Puławski 73: 167 - 182.
• Chojnicki J., Czarnowska K. 1993. Zmiany zawartości fosforu ogółem i rozpuszczalnego oraz Zn, Cu, Pb i Cd w glebach intensywnie użytkowanych rolniczo. Rocz. Glebozn. 44(3/4): 99 - 111.
• Czarnowska K. 1996. Ogólna zawartość metali ciężkich w skałach macierzystych gleb jako tło geochemiczne gleb. Rocz. Glebozn. 47, supl.: 43 - 50.
• Domżał H., Wójcikowska-Kapusta A., Pranagal J. 1995. Zawartość miedzi, cynku, ołowiu i manganu w glebach w zależności od sposobu wieloletniego rolniczego użytkowania. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 418: 191 - 199.
• Kabata-Pendias A., Motowicka-Terelak T., Piotrkowska M., Terelak H., Witek T. 1993. Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. Ramowe wytyczne dla rolnictwa. Wydaw. IUNG Puławy, P(35): 1 - 20.
• Kabata-Pendias A., Piotrkowska M., Motowicka-Terelak T., Maliszewska-Kordybach B., Filipiak K., Krakowiak A., Pietruch C. 1995. Podstawy oceny chemicznego zanieczyszczenia gleb - metale ciężkie, siarka i WWA. Bihl. Monit. Środ., Warszawa: 34 ss.
• Kabata-Pendias A., Pendias H. 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa: 398 ss.
• Łabaz B., Licznar S. E., Licznar M. 2004. Zawartość niektórych metali i siarki w czarnych ziemiach wrocławskich. Rocz. Glebozn. 55(1): 161 - 168.
• Malinowski R., Niedźwiecki E., Sammel A. 2004. Właściwości chemiczne zwięzłych mad cedyńskich z uwzględnieniem sposobu ich użytkowania. Rocz. Glebozn. 55(1): 169 - 173.
• Melke J., Uziak S., Klimowicz Z. 2001. Wpływ skały macierzystej na zawartość metali ciężkich w glebach „Ściany Wschodniej”. Acta Agrophysica 56: 177 - 188.
• Rozporządzenie MŚ 2002. W sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. Dz. U. 165, poz. 1359: 10560 - 10564.
• Pranagal J., Oleszczuk P. 2005. Zawartość wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) w wybranych glebach pyłowych intensywnie użytkowanych rolniczo. Mat. VIII Ogólnpol. Symp. Nauk.-Techn. „Biotechnologia środowiskowa”, Wisła-Jarzębata 6-9 XII: 97 - 105.
• Skłodowski R, Zarzycka H. 1997. Wpływ użytkowania gleb na zawartość i rozmieszczenie metali ciężkich. Rocz. Glebozn. 48(1/2): 5 - 13.
• Terelak H., Piotrkowska M., Motowicka-Terelak T., Stuczyński T., Budzyńska K. 1995. Zawartość metali ciężkich i siarki w glebach użytków rolnych Polski oraz ich zanieczyszczenie tymi składnikami. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 418: 45 - 59.
• Tujaka A., Terelak H., Pietruch C. 2004. Ołów w poziomach orno-próchnicznych gleb rolniczych Polski. Rocz. Glebozn. 55(3): 213 - 219.