A comparison of common breeding bird populations in Hamburg, Berlin and Warsaw

• Autorzy: Witt K , Mitschke A , Luniak M

Warianty tytułu

PL

Porownanie zageszczenia populacji pospolitych ptakow legowych Hamburga, Berlina i Warszawy

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Avifaunas of three large cities (Hamburg, Berlin and Warsaw) situated in the northern lowlands of Central Europe along an 850-km-long west-east line were compared. Estimates of several species' breeding populations in these cities were used to calculate their densities in the total area of breeding habitat in each city used by the species in question. The relationship of the densities of several common species was compared. Of 39 species analysed, 18 showed higher densities in Hamburg, 4 in Warsaw and 2 in Berlin. A gradient of increasing density from Warsaw to Berlin and Hamburg (Western gradient) was found for 16 species: Columba palumbus, Troglodytes troglodytes, Prunella modularis, Turdus merula, T. philomelos, T. viscivorus, Sylvia atricapilla, Phylloscopus collybita, Ph. trochilus, Regulus regulus, R. ignicapillus, Garrulus glandarius, Parus cristatus, Certhia brachydactyla, Fringilla coelebs, Pyrrhula pyrrhula. An opposite (Eastern) gradient was found for only 3 species: Columba livia f. domestica, Oriolus oriolus and Passer domesticus. Suggested causes for most of the larger differences among the three cities in the densities of particular species are the variation in the richness of vegetation (higher in both German cities) and differences in the stage of synurbization (i.e. adaptation to the urban environment) of specific avian species. In a few cases, factors such as the geographic range of a species, the attitude of humans (in the case of the Feral Pigeon), and specific, slight variations in habitat are put forward to explain the differences found.

PL

Podstawą opracowania są dane z aktualnych monografii awifauny Hamburga (Mischke & Baumung 2001), Berlina (Otto & Witt 2002) i Warszawy (Luniak et al. 2001). Te trzy miasta (Tab. 1) leżą wzdłuż osi wschód — zachód na przestrzeni 850 km w pasie szerokości geograficznej (52°-54°N). W przeprowadzonym porównaniu wykorzystano zawarte w w/w monografiach dane o ogólnej liczebności populacji poszczególnych gatunków oraz powierzchni odpowiednich dla nich środowisk w danym mieście. Wyróżniono tu cztery grupy gatunków (Tab. 2 i 3): 1) — lądowe o najszerszym rozmieszczeniu środowiskowym w całym mieście; 2) — specyficzne dla terenów zabudowy; 3) — leśne zamieszkujące też tereny zielone; 4) — ptaki środowisk wiejskich występujące też na terenach zabudowy. Jako podstawę zaliczenia gatunku do grupy przyjęto dane z miasta, gdzie ten gatunek był wykazywany jako lęgowy w najszerszej gamie środowisk. Podstawą porównania była ogólna liczebność danego gatunku w poszczególnych miastach podzielona przez obszar odpowiednich dla niego makro-środowisk (liczba terytoriów/km² ). Następnie przeprowadzono porównanie tych wartości zagęszczeń przyjmując jako "1" wynik najniższy spośród trzech miast. Ze względu na niedokładności danych wyjściowych w pracy zajęto się różnicami występowania tylko tych gatunków, które wykazały ponad trzykrotną różnicę współczynnika zagęszczenia. Spośród 39 analizowanych gatunków 18 wykazało istotnie wyższe zagęszczenia w Hamburgu, 4 gatunki — w Warszawie (gołąb miejski, wilga, kawka, wróbel) i 2 w Berlinie. Zachodni (od Warszawy do Hamburga) gradient wzrostu zagęszczenia wykazało 16 gatunków: grzywacz, strzyżyk, pokrzywnica, kos, drozd śpiewak, paszkot, pokrzewka czarnołbista, pierwiosnek, piecuszek, mysikrólik, zniczek, sójka, sikora czubatka, pełzacz ogrodowy, zięba, gil. Przeciwny (wschodni) gradient wykazały tylko 3 gatunki: gołąb miejski, wilga i wróbel. Stwierdzone różnice występowania można wiązać w największym stopniu z bogatszą roślinnością Hamburga i Berlina w stosunku do Warszawy. Ten czynnik, sprzyjający osiedlaniu się ptaków w mieście stymuluje procesy synurbizacji, których zaawansowanie u większości analizowanych gatunków wykazuje gradient zachodni. Wysokie zagęszczenie gołębia miejskiego w Warszawie, w porównaniu do obu miast niemieckich znajduje uzasadnienie w różnicach stosunku ludzi do tego ptaka. Zróżnicowanie występowania mysikrólika wiąże się z zasięgiem geograficznym gatunku. Stwierdzone różnice występowania kilku innych gatunków zależą zapewne w dużym stopniu od mikrostruktury środowisk. Wyniki pracy, zdaniem autorów, potwierdzają przydatność zastosowanej metody dla podobnych porównań, jeśli dostępne są dane o całkowitej liczebności populacji poszczególnych gatunków i powierzchni zasiedlanych przez nie środowisk.

Słowa kluczowe

EN

bird density; ornithology; Berlin city; Warsaw city; Hamburg; urban population; synurbization process; breeding bird; bird

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 2005
• Tom: 40
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.139-146,ref.

Twórcy

autor

Witt K

• Hortensienstrasse 25, D-12203 Berlin, Germany

autor

Mitschke A

• Hergartweg 11, D-22559 Hamburg, Germany

autor

Luniak M

• Museum and Institute of Zoology, Wilcza 64, 00-679 Warszawa, Poland

Bibliografia

• Biaduń W. 2004. [Birds of Lublin]. Wyd. Akademii Medycznej, Lublin.
• Biaduń W. 2005. Lublin. In: Kelcey J. G., Rheinwald G. (eds). Birds in European cities. Ginster Verl., St. Katharinen, pp. 171-196.
• Böhner J., Schulz W, Witt K. 2003. Bestand und lebensraumspezifische Dichten des Haussperlings in Berlin. Artenschutzreport (Sonderheft) 14: 13-17.
• Clergeau P., Jokimäki J., Savard, J.-P. L. 2001. Are urban bird communities influenced by the bird diversity of adjacent landscapes? J. Appl. Ecol. 38:1122-1134.
• Degen G., Otto W. 1988. Atlas der Brutvögel von Berlin. Naturschutzarbeit Berlin Brandenburg, Beiheft 8.
• Dinetti M. 1994. The urban ornithology in Italy. Memorabilia Zool. 49: 269-281.
• Glutz von Blotzheim U., Bauer K. M. 1985-1997. Handbuch der Vögel Mitteleuropas Bd. 10-14. AULA, Wiesbaden.
• Hagemeijer W. J. M., Blair M. J. (eds). 1997. The EBCC atlas of European breeding birds: their distribution and abundance. London. T&AD Foyser.
• Hewlett J. (ed.). 2002. The breeding birds of the London area. London.
• Kelcey J. G., Rheinwald G. 2005. (eds). Birds in European cities. Ginster Verl., St. Katharinen.
• Konstantinov V. M., Nowicki W, Pichurin A. G. 1996. Recent changes in the avifauna of cities in European Russia and Eastern Foland — results of a questionnaire. Acta Ornithol. 31: 59-66.
• Konstantinov V. M., Zakharov R. 2005. Moscow. In: Kelcey J. G., Rheinwald G. 2005. (eds). Birds in European cities. Ginster Verl., St. Katharinen, pp. 197-214.
• Luniak M. 1990. Avifauna of cities in Central and Eastern Europe — results of the international inquiry. In: Luniak M. (ed.). Urban ecological studies in Central and Eastern Europe. Ossolineum, Wrocław, pp. 131-149.
• Luniak M. 2004. Synurbization — adaptation of animal wildlife to urban development. In: Shaw W. W, Harris L. K., VanDruff L. (eds). Urban wildlife conservation, Proc. 4th International Symp., Univ. of Arizona, Tucson, pp. 50-55.
• Luniak M. 2005. Warsaw. In: Kelcey J. G., Rheinwald G. (eds). Birds in European cities. Ginster Verl., St. Katharinen, pp. 389-415.
• Luniak M., Kozłowski P., Nowicki W, Plit J. 2001. [Birds of Warsaw 1962-2000], Warszawa.
• Luniak M., Mulsow R., Walasz K. 1990. Urbanization of the European Blackbird — expansion and adaptation of urban population. In: Luniak M. (eds). Urban ecological studies in Central and Eastern Europe. Ossolineum, Wrocław, pp. 187-200.
• Mitschke, A., Baumung, S. 2001. Brutvogel-Atlas Hamburg, Hamb. Avifaunist. Beitr. 31.
• Mitschke A., Mulsow R. 2003. Düstere Aussichten für einen häufigen Stadtvogel — Vorkommen und Bestandsentwicklung des Haussperlings in Hamburg. Artenschutzreport, (Sonderheft) 14: 4-12.
• Mulsow R. 2005. Hamburg. In: Kelcey J. G., Rheinwald G. (eds). Birds in European cities. Ginster Verl., St. Katharinen, pp. 127-151.
• Ornithol. AG Berlin (West) 1984. Brutvogelatlas Berlin (West). Ornithol. Ber. f.- Berlin (West) 9, Sonderheft.
• Otto W, Witt K. 2002. Verbreitung und Bestand Berliner Brutvögel, Berl. Ornithol. Ber. 12, Sonderheft.
• Ptaszyk J. 2003. [Birds of Poznań — their qualitative and quantitative condition and its changes in the period 1850-2000]. Wyd. Naukowe UAM, Poznań.
• Rabosee D. 1995. Atlas des oiseaux nicheurs de Bruxelles 1989-1991. Soc. d'Etudes Ornithol. Aves. Liege.
• Reinwald G. 2005. Bonn. In: Kelcey J. G., Rheinwald G. (eds). Birds in European cities. Ginster Verl., St. Katharinen, pp. 41-54.
• Summers-Smith J. D. 2003: Sparrows in the United Kingdom - decline and fall? Artenschutzreport (Sonderheft) 14: 17-20.
• Tomiałojć L. 1976. The urban population of the Wood Pigeon, Columba palumbus Linneaus 1758, in Europe — its origin, increase and distribution. Acta Zool. Cracov. 21: 585-631.
• Weiserbs A., Jacob J.-P. 2005. Brussels. In: Kelcey J. G., Rheinwald G. (eds). Birds in European cities. Ginster Verl., St. Katharinen, pp. 81-101.
• Witt K. 1997. Halbquantitative Brutvogeldichten im 26 ha- Gitternetz für 11000 ha o in Berlin mit Bezug zu Lebensraumtypen. Berl. Ornithol. Ber.7:119-204.
• Witt K. 2005. Berlin. In: Kelcey J. G., Rheinwald G. (eds). Birds in European cities. Ginster Verl., St. Katharinen, pp. 17-39.