Changes in benthic ostacod assemblages across the Devonian-Carboniferous boudary in the Holy Cross Mountains, Poland

• Autorzy: Olempska E

Warianty tytułu

PL

Zmiany bentosowych zespolow malzoraczkowych na granicy dewon-karbon w Gorach Swietokrzyskich

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The Kowala section situated in the southern part of the Holy Cross Mountains represents continuous sedimentation in almost the same facies across the Devonian-Carboniferous (D-C) transition. The D-C boundary has been identified about two meters above the top of the cephalopod nodular limestone with Wocklumeria. In the transitional deposits of the latest Famennian (Prothognathodus kockeli Zone) several faunally distinct units that correspond to relative sea level changes in the area have been identified. Ostracods are abundant in the Kowala sequence. Their assemblages contain well known index species and new ones of the Thuringian and Entomozoacean ecotypes. A total of 15 probably planktonic entomozoaceans, and 64 benthic species have been identified. Healdia shangquii sp. n. and Mauryella polonica sp. n. are proposed. A major change in the ostracod fauna takes place above the limestone with Wocklumeria within the transitional interval represented by clays and claystones with tuffites in its middle part. Thuringian and Entomozoacean ecotype ostracods disappear and are replaced by more shallow water 'exotic' assemblaged ominated by Healdia, Mauryella and Monoceratina species. In the early Tournaisian rocks Thuringian-, Entomozoacean- and Bairdin-type ostracods reappear with some of the same species as before, and with new Carboniferous index taxa.

PL

Profil utworów późnego dewonu i wczesnego karbonu w miejscowości Kowala w południowej części Gór Świętokrzyskich zachowuje ciągłość na granicy dewon-karbon. Granica ta została określona na podstawie konodontów (Dzik 1997) i małżoraczków, około 2 m powyżej stropu wapieni głowonogowych z Wocklumeria. W osadach najwyższego famenu (poziom Prothognathodus kockeli) stwierdzono szereg zmian fauny, które prawdopodobnie wywołane zostały względnymi zmianami poziomu morza. Zespół małżoraczków z Kowali zawiera dobrze znane gatunki przewodnie jak również nowe formy małżoraczków bentosowych reprezentujących tzw. ekotyp turyngijski, składający się głównie z kolczastych podokopidów oraz planktonicznych małżoraczków ekotypu entomozoidowego. Stwierdzono występowanie 15 gatunków planktonicznych entomozoidów oraz 64 gatunki małżoraczków bentosowych. Opisano dwa nowe gatunki Healdia shangquii sp. n. i Mauryella polonica sp. n. Główną zmianę składu gatunkowego w zespole małżoraczkowym stwierdzono powyżej stropu wapieni głowonogowych z Wocklumeria, w osadach przejściowych reprezentowanych przez mułowce z tufitami w części środkowej. Małżoraczki typu turyngijskiego i entomozoidowego są zastąpione w tych osadach przez zespół bardziej płytkowodny, zdominowany przez gatunki rodzajów Healdia, Mauryella i Monoceratina. We wczesnym turneju powracają zespoły typu turyngijskiego, entomozoidowego oraz liczne gatunki rodzaju Bairdia. Fauna wczesnego turneju reprezentowana jest zarówno przez gatunki dewońskie jak i nowe forrny typowe dla wczesnego karbonu.

Słowa kluczowe

PL

fauna kopalna; konodonty; sklad gatunkowy; karbon; famen; entomozoidy; Gory Swietokrzyskie; Mauryella polonica; podokopidy; malzoraczki; Healdia shangquii; paleontologia; dewon

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1997
• Tom: 42
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.291-332,fot.,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Olempska E

• Instytut Paleobiologii PAN, ul.Twarda 51-55, PL-00-818 Warszawa

Bibliografia

• Bandel, K. & Becker, G. 1975. Ostracoden aus paläozoischen pelagischen Kalken der Karnischen Alpen (Silurium bis Unterkarbon). - Senckenbergiana Lethaea 56, 1-84.
• Bartzsch, K. & Weyer, D. 1979. Neue Ostracoda aus der Wocklumeria-Stufe (Oberdevon) von Saalfeld im Thüringischen Schiefergebirge. - Abhandlungen und Berichte für Naturkunde und Vorgeschichte 12, 34-51.
• Bartzch, K. & Weyer, D. 1982. Zur stratigraphie des Untertournai (Gattendorfia-Stufe) on Saalfeld im Thüringen Schiefergebirge. - Abhandlungen und Berichte für Naturkunde und Vorgeschichte 12, 3-54.
• Bartzch, K. & Weyer, D. 1985. Zur Stratigraphie der Oberdevon- Quarzite von Saalfeld im Thüringischen Schiefergebirge. - Freiberger Forschungshefte C 400, 5-36.
• Bartzch, K. & Weyer, D. 1986. Biostratigraphie der Devon/Karbon-Grenze im Bohlen-Profil bei Saalfeld (Thuringen, DDR). - Zeitschrift für Geologische Wissenschaften 14, 147-152.
• Becker, G. 1981. Ostracoda aus Cephalopoden-führendem Oberdevon im Kantabrischen Gebirge (N-Spanien). 1. Hollinacea, Primitiopsacea, Kirkbyacea, Healdiacea und Bairdiocypridacea. - Palaeontographica A 173, 1-63.
• Becker, G. 1982. Ostracoda aus Cephalopoden-führendem Oberdevon im Kantabrischen Gebirge (N-Spanien) 2. Bairdiacea, Cytheracea und Entomozoacea. - Palaeontographica A 178,109-182.
• Becker, G. 1987. Ostracoda des Thüringer Ökotyps aus dem grenzbereich Devon/Karbon N-Afrikas (Marokko, Algerien). - Palaeontographica A 200, 45-104.
• Becker, G. & Bless, M.J.M. 1990. Biotope indicative features in Palaeozoic ostracods: a global phenomenon. In: R. Whatley & C. Maybury (eds), Ostracoda and Global Events, 421-436. Chapman and Hall, London.
• Becker, G. & Blumenstengel, H. 1995. The importance of the Hangenberg event on ostracod distribution at the Devonian/Carboniferous boundary in the Thuringian and Rhenish Schiefergebirge. In: J. Riha (ed.), Ostracoda and Biostratigraphy, 67-78. Balkema, Rotterdam.
• Becker, G., Clausen, C-D., & Leuteritz, K. 1993. Verkieselte Ostracoden vom Thuringer Okotyp aus dem Grenzbereich Devon/Karbon des Steinbruchs Drewer (Rheinisches Schiefergebirge). - Courier Forschungsinstitut Senckenbegr 160, 1-130.
• Bless, M.J.M. 1987. Lower Permian ostracodes from Timor (Indonesia). - Proceedings of the Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Amsterdam B 90, 1-13.
• Bless, M.J.M. 1992. Note on the ostracodes from the CuIIδ and CuIIIα deposits at 'Strasseneinschnitt Kohleiche', Velberter Sattel, Germany. In: E. Thomas (ed.), Oberdevon und Unterkarbon von Aprath im Bergischen Land, 201-211. Verlag Sven von Loga, Köln.
• Bless, M.J.M., Becker, R.T., Higgs, K., Paproth, E., & Streel, M. 1993. Eustatic cycles around the Devonian-Carboniferous boundary and the sedimentary and fossil record in Sauerland (Federal Republic of Germany). - Annales de la Société géologique de Belgique 115, 689-702.
• Bless, M.J.M., Crasquin, S., Groos-Uffenorde, H., & Lethiers, F. 1986. Late Devonian to Dinantian ostracodes (comments on taxonomy, stratigraphy and paleoecology). - Annales de la Société géologique de Belgique 109, 1-8.
• Bless, M.J.M. & Groos-Uffenorde, H. 1984. Ostracodes at the Devonian-Carboniferous boundary. - Courier Forschungsinstitut Senckenberg 67, 23-28.
• Blumenstengel, H. 1965. Zur Taxionomie und Biostratigraphie verkieselter Ostracoden aus dem Thüringer Oberdevon. - Freiberger Forschungshefte C 183, 1-127.
• Blumenstengel, H. 1979. Die Ostrakodenfauna det Wocklumena-Stufe (Oberdevon) bei Saalfeld im Thüringer Schiefergebirge. - Zeitschift für Geologische Wissenschaften, 7, 521-557.
• Blumenstengel, H. 1993. Ostracodes from the Devonian-Carboniferous boundary beds in Thuringia (Germany). - Annales de la Société géologique de Belgique 115, 483-489.
• Blumenstengel, H. 1994. Beckerhealdia eine neue Ostrakodengattung des Thüringer Ökotyps aus den Oberen Clymenienschichten von Saalfeld (Oberdevon, Thüringer Schiefergebirge). - Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Monatshefte 12, 733-740.
• Blumenstengel, H. 1995. Zur Ostracodenfauna der Oberen Clymenien-Schichten von Saalfeld (höchstes Famennium, Thüringer Schiefergebirge). - Beiträge zur Geologie von Thüringen, Neue Folge 2, 3-27.
• Buschmina, L.S. (Bušmina, L.S.) 1977. Tournaisian ostracods from the Karaganda Basin [in Russian]. - Trudy Akademii Nazuk SSSR, Sibirskoe otdelenie 345, 95-136.
• Delvolvé, J.-J. & Lethiers, F. 1986. Découverte d'une remarquable faune profonde d'Ostracodes d'âge strunien, près d'Hendaye (Pyrénées occidentales). - Comptes rendus hebdomadaires des séances de l'Academie des Sciences, Serié II (Sciences Naturelles) 302, 491-496.
• Dreesen, R., Bless, M.J.M., Conil, R., Flajs, G., & Laschet, C. 1985. Depositional environment, paleoecology and diagenetic history of the 'Marbre rouge a crinoides de Baelen' (late Upper Devonian, Verviers Synclinorium, eastern Belgium). - Annales de la Société géologique de Belgique 108, 311-359.
• Dvorak, J., Friakova, O., Hladl, J., Kalvoda, J., Kukal, Z., & Bless, M.J.M. 1986. A field trip to the Famennian of the Moravian Karst CSSR). - Annales de la Société géologique de Belgique 109, 267-273.
• Dzik, J. 1997. Emergence and succession of Carboniferous conodont and ammonoid communities in the Polish part of the variscan sea. - Acta Palaeontologica Polonica 4, 57-170.
• Flajs, G. & Feist, R. 1988. Index conodonts, trilobites and environment of the Devonian-Carboniferous boundary beds at La Serre (Montagne Noire, France). In: G. Flajs, R. Feist, & W. Ziegler (eds), Devonian-Carboniferous Boundary - Results of Recent Studies. - Courier Forschungsinstitut Senckenberg 100, 53-107.
• Gooday, A. 1983. Entomozoacean ostracods from the Lower Carboniferous of Southern-Western England. - Palaeontology 26, 755-788.
• Green, R. 1963. Lower Mississippian ostracodes from the Banff Formation, Alberta. - Research Council of Alberta, Bulletin 11, 1-237.
• Groos-Uffenorde, H. & Uffenorde, H. 1974. Zur Mikrofauna im höchsten Oberdevon und tiefen Unterkarbon im nördlichen Sauerland. - Notizblatt des Hessischen Landesamtes für Bodenforschung zu Wiesbaden 102, 58-87.
• Gründel, J. 1961. Zur Biostratigraphie und Fazies der Gattendorfia-Stufe in Mitteldeutschland und besonderer Berücksichtigung der Ostracoden. - Freiberger Forschungshefte C 111, 53-173.
• Gründel, J. 1962. Zur Taxonomie der Ostracoden der Gattendorfia-Stufe Thüringens. - Freiberger Forschungshefte C 151, 51-105.
• Gründel, J. 1963. Ostracoden aus dem cu IIβ-γ vom Südsaum des Ruhrkarbons (nördlich Wuppertal). - Freiberger Forschungshefte C 164, 93-114.
• Gründel, J. & Kozur, H. 1975. Psychrosphärische Ostracoden aus dem Perm von Timor. - Freiberger Forschungshefte C 304, 39-45.
• Johnson, J. G., Klapper, G., & Sandberg, Ch. A. 1985. Devonian eustatic fluctuations in Euramerica. - Geological Society of America Bulletin 96, 567-587.
• Johnson, J.G., Klapper, G., & Sandberg, Ch.A. 1986. Late Devonian eustatic cycles around margin of Old Red Continent. - Annales de la Société géologique de Belgique 109, 141-147.
• Johnson, J.G. & Sandberg, C.A. 1988. Devonian eustatic events in the Western United States and their biostratigraphic responses. In: N.J. McMillan, A.F. Embry, & D.J. Glass (eds), Devonian of the World.
• Proceedings of the Second International Symposium on the Devonian System Calgary, Canada, 171-178. Canadian Society of Petroleum Geologists, Calgary.
• Kotschetkova, N.H. (Kočetkova, N.M.) 1980. New late Tournaisian ostracods of Southern Urals [in Russian]. Stratigraphy and paleontology of the Paleozoic of the Southern Urals, 60-66. Akademia Nauk SSR, Baškirskij Filial, Institut Geologii, Ufa.
• Kozur, H. 1991. Permian deep-water ostracods from Sicily (Italy). Part 2: Biofacial evaluation and remarks to the Silurian to Triassic paleopsychrospheric ostracods. - Geologische-Paläontologische Mitteilungen, Innsbruck 3, 25-38.
• Lane, H.R., Sandbery, C.A., & Ziegler, W. 1980. Taxonomy and phylogeny of some Lower Carboniferous conodonts and preliminary standard post-Siphnodella zonilion. - Geologica et Palaeontologica 14, 117-164.
• Lethiers, F. & Bouquillon, A. 1986. Les Ostracodes dévoniens et carbonifères du sondage d'Epinoy 1 (nord de la France): leurs enseignements. - B.R.G.M., Géologie de la France 1, 125-137.
• Lethiers, F. & Crasquin, S. 1987. Reconnaissance des milieux profonds de la Paléotéthys à l'aide des ostracodes. - Bulletin de la Societe géologique de France 3, 415-423.
• Lethiers, F. & Feist, R. 1991. Ostracodes, shatigraphie et bathymétrie du passage Dévonien-Carbonifère au Viséen inférieur en Montagne Noire (France). - Geobios 24, 71-104.
• Lethiers, F. & Whatley, R. 1994. The use of Ostracoda to reconstruct the oxygen levels of Late Palaeozoic oceans. - Marine Micropaleontology 24, 57-69.
• Loboziak, S., Sneel, M., Caputo, M., & Melo, J.H. 1992. Middle Devonian to Lower Carboniferous miospore stratigraphy in the central Parnaiba Basin (Brazil). - Annales de la Société géologique de Belgique 115, 215-226.
• Loboziak, S., Streel, M., Caputo, M., & Melo, J.H. 1993. Middle Devonian to Lower Carboniferous miospores from selected boreholes in Amazonas and Parnaiba Basins (Brazil): additional data, synthesis, and correlation. - Documents des Laboratoires de Géologie Lyon 125, 277-289.
• Loh, H., Maul, B., Prauss, M., & Riegel, W. 1986. Primary production, maceral formation and carbonate species in the Posidonia Shale of NW Germany. - Mitteilungen aus dem Geologisch-Paläontologischen Institut der Universität Hamburg 60, 397-421.
• Malec, J. 1995. Devonian/Carboniferous boundary. XIII International Congress on Carboniferous-Permian, 1995, Kraków, Poland, Guide to Excursion A2, 20-21. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• Nemirovskaya, T.I, Chermnykh, V.A., Kononova, L.I., & Pazukhin, V.N. 1992. Conodonts of the Devonian-Carboniferous boundary section, Kozhim, Polar Urals, Russia. - Annales de la Société géologique de Belgique 115, 629-647.
• Olempska, E.1979. Middle to Upper Devonian Ostracoda from the Southern Holy Cross Mountains, Poland. - Palaeontologia Polonica 40, 57-162.
• Olempska, E. 1981. Lower Carboniferous ostracodes of the Holy Cross Mountains, Poland. - Acta Palaeontologica Polonica 26, 35-53.
• Olempska, E. 1991. Shell structure of the entomozoaceans: allegedly planktonic ostracodes of the Paleozoic. - Acta Palaeontologica Polonica 36, 373-398.
• Racki, G. 1992. Evolution of the bank to reef complex in the Devonian of the Holy Cross Mountains. - Acta Palaeontologica Polonica 37, 87-182.
• Raymond, D. & Lethiers, F. 1990. Signification géodynamique de l'événement radiolaritique dinantien dans les zones externes sud-varisques (Sud de la France et Nord de l'Espagne). - (Comptes rendus hebdomadaires des séances de l'Academie des Sciences, Srié II 310, 1263-1269.
• Riegel, W., Loh, H., Maul, B., & Prauss, M. 1986. Effects and causes in a black shalee vent - the Toarcian Posidonia Shale of NW Germany. In: O. Walliser (ed.), Global Bio-Events. - Lecture Notes in Earth Sciences 8, 267-276. Springer Verlag.
• Robinson, E. 1979. The Carboniferous. In : R. Bate & E. Robinson (eds), A stratigraphical index of British Ostracoda. Geological Journal Special Issue 8, 121-166.
• Sandberg, Ch.A., Gutschick, R.C., Johnson, J.G., Poole, F.G., & Sando, W.J. 1986. Middle Devonian to Late Mississippian event skatigraphy of overthrust belt region, western United States. - Annales de la Société géologique de Belgique 109, 205-207.
• Shi, C.-G. 1982. Some Early Carboniferous ostracodes from Nylam, Xizang (Tibet). - Acta Palaeontologica Sinica 21, 309-314.
• Shilo, N.A., Bouckaert, J., Afanasjewa, G., Bless, M. Conil, R., Erlanger, O. Gagiev, M., Lazarev, S., Onoprienko, Y., Poty, E., Razina, T., Simakov, K., Smimova, L., Streel, M., & Swennen, R. 1984.
• Sedimentological and paleontological atlas of the Late Famennian and Tournaisian deposits in the Omolon region (NE-USSR). - Annales de la Société géologique de Belgique 107, 137-247.
• Sobolev, D.B. 1995. Ostracods from the reference section of the D-C boundary beds of the Kozim river [in Russian]. - Trudy instituta geologii Komi naučngo centra Uralskogo otdeleniâ Rossijskoj Akademi Nauk 86, 41-51.
• Steenwinkel, M. Van, 1990. Sequence stratigraphy from 'Spot' outcrops-example from a carbonate-dominated setting Devonian-Carboniferous transition, Dinant Synclinorium (Belgium). - Sedimentary Geology 69, 259-280.
• Steenwinkel, M. Van, 1993a. The Devonian-Carboniferous boundary: comparison between the Dinant Synclinorium and the northernborder of the Rhenish Slate Mountains. - Annales de la Société géologique de Belgique 115, 665-681.
• Steenwinkel, M. Van, 1993b. The Devonian-Carboniferous boundary in southern Belgium: biostratigraphic identification criteria of sequence boundaries. - International Association of Sedimentologists Special Public ation 18, 237-246.
• Szulczewski, M. 1995. Depositional evolution of the Holy Cross Mts. (Poland) in the Devonian and Carboniferous- a review. - Geological Quarterly 39, 471-488.
• Walliser, O.H. 1984. Pleading for a natural D/C boundary. - Courier Forschungsinstitut Senckenberg 67, 241-246.
• Walliser, O.H. 1996. Global events in the Devonian and Carboniferous. In: O.H. Walliser (ed.), Global Events and Event Stratigraphy in the Phanerozoic, 225-250. Springer, Berlin.
• Wang, S.-Q. 1983. Late Devonian pelagic ostracod sequences in Luofu regon of Guangxi. - Bulletin of Nanjing Instirute of Geology and Palaeontology, Academia Sinica 6, 159-172.
• Wang, S.-Q. 1988. Ostracode faunas from the Early Carboniferous Wangyou Formation in Nandan of Guangxi and their paleoecotype. - Memoires of Nanjing Institute of Geology and Palaeontology, Academia Sinica 24, 269-315.
• Whatley, R. 1990. Ostracoda and global events. In: R. Whatley & C. Maybury (eds), Ostracoda and Global Events, 3-24. Chapman and Hall, London.
• Whatley, R. 1995. Ostracoda and oceanic palaeoxygen levels. - Mitteilungen aus dem Hamburgischen Zoologischen Museum und Institut 92, 337-353.
• Żakowa, H., Nehring-Lefeld, M., & Malec, J. 1985. Devonian-Carboniferous boundary in the borehole Kowala 1 (Southern Holy Cross Mts, Poland). Macro- and microfauna. - Bulletin of the Polish Academy of Sciences, Earth Sciences 33, 87-95.