PL
Badania przeprowadzono na 180 szczurach szczepu Wistar/Hannower w trzech oddzielnych doświadczeniach E, E+C i C. W każdym z doświadczeń zwierzęta dzielono na sześć grup w zależności od dodatku witaminy E i С w paszy oraz sposobu ekspozycji. Zwierzęta z grup kontrolnych oraz grup II żywiono paszą standardową dla gryzoni „Murigran", natomiast z grup III-VI w zależności od doświadczenia paszą wzbogaconą witaminą E, E+C lub C. Zwierzęta doświadczalne z grup II-VI eksponowano na 1.0±0.4 mg 03/ m3 powietrza przez okres 5 tygodni, 8 godzin dziennie. Przeanalizowano wpływ ozonu na indeks transformacji blastycznej limfocytów i aktywność metaboliczną granulocytów obojętnochłonnych oraz zmiany makroskowe w płucach. Badania wykazały istotny statystycznie wzrost aktywności neutrofili u ozonowanych szczurów żywionych paszą standardową w stosunku do grupy kontrolnej. Dodatek witaminy E do paszy podtrzymywał zwiększoną aktywność neutrofili bez względu na wielkość stosowanej dawki tej witaminy. Natomiast uzupełnienie paszy niskimi dawkami witaminy С oraz witaminy E i С łącznie powodowała dalszy wzrost aktywności metabolicznej granulocytów obojętnochłonnych, który ulegał obniżeniu po zastosowaniu najwyższych dawek tych witamin. We wszystkich doświadczeniach w grupach ozonowanych szczurów żywionych paszą standardową stwierdzono obniżenie wartości indeksu transformacji blastycznej limfocytów. Łączne bądź oddzielne wzbogacanie paszy niskimi dawkami witaminy E i С wywierało korzystny wpływ na wartość indeksu transformacji blastycznej w przeciwieństwie do zaobserwowanych negatywnych skutków stosowania wysokich dawek witaminy E oraz witaminy E + C. Na podstawie przeprowadzonych badań można sądzić, że stosowanie naturalnych antyutleniaczy w paszy w dawkach wyższych niż zalecane jest korzystne w warunkach narażenia szczurów na ozon.
EN
Three separate experiments (E, E+C and C) were carried out on 180 Wistar/Hannower rats. The rats were divided into six groups in each experiment depending on the vitamin E and С addition to the feed and the exposure time. The control animals and the rats from group II were fed the standard „Murigran" feed for rodents but animals in groups III - VI received feed enriched with vitamin E, E+C or C. The experimental animals from groups II - VI were exposed to 1.0±0.4 mg 03/m3 air for 8 hours a day over 5 weeks. The influence of ozone on lymphocyte blast transformation, metabolic activity of volumetric granulocytes and macroscopic changes in lungs were analysed. The results showed statistically significant increases in neutrophyl activity in ozonated rats fed with the standard feed when compared with the control group. Vitamin E supplementation in feed sustained neutrophyl elevated activity regardless of the vitamin supplement. Low supplements of vitamin С and E and С together resulted in further increases in volumetric granulocides activity, which decreased after the application of the maximum vitamin doses. In all experiments on ozonated rats fed with standard feed, a lowering of lymphocyte blast transformation index was observed. Mixed or individual vitamin supplement with low vitamin E and С doses had a positive influence on the blast transformation index, as opposed to the negative effects observed after the application of high doses of vitamin E or E+C. Based on the experiments, it may be concluded that the application of natural oxidants in feed at doses exceeding recommended levels is beneficial when rats are exposed to ozone.