Z badan nad zroznicowaniem klimatycznym Bieszczadow

• Autorzy: Nowosad M

Warianty tytułu

EN

From the studies on the climatic differentation of the Bieszczady Mountains

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Poznanie warunków klimatycznych Bieszczadów jest utrudnione w wyniku braku stacji meteorologicznych na grzbietach i w wyższych częściach zboczy, W celu określenia wartości poszczególnych elementów meteorologicznych w górnych częściach Bieszczadów potrzebne są wieloletnie ciągłe pomiary. Przykłady zróżnicowania klimatycznego przedstawiono na podstawie badań prowadzonych w stosunkowo krótkich przedziałach czasowych. Pomiary topoklimatyczne prowadzono na Połoninie Wetlińskiej, na Tarnicy oraz w okolicy Równi k. Ustrzyk Dolnych. Udokumentowano szereg przypadków występowania inwersji termicznych. Stwierdzono m.in. możliwość występowania przy gruntowych przymrozków w pełni sezonu wegetacyjnego w najwyższej części Bieszczadów. Prowadzono też pomiary zróżnicowania występowania pokrywy śnieżnej. Oszacowano wysokość poszczególnych pięter klimatycznych w Bieszczadach. Można przypuszczać, że poszczególne piętra klimatyczne występują w Bieszczadach na następujących wysokościach: piętro umiarkowanie ciepłe - obejmuje teren poniżej 650 m n.p.m. na wypukłych formach terenu i poniżej 520 m n.p.m. we wklęsłych formach; piętro umiarkowanie chłodne - wysokość 650-1075 m n.p.m. (formy wypukłe) oraz 520-850 m n.p.m. (formy wklęsłe); piętro chłodne - powyżej 1075 m n.p m. (formy wypukłe) oraz powyżej 850 m n.p.m. (formy wklęsłe). Na odsłoniętych grzbietach w Bieszczadach mogą w pełni letniego sezonu turystycznego występować warunki do intensywnego ochładzania ciała człowieka (w czasie prowadzonych pomiarów temperatura efektywna NTE wynosiła nawet minus 11,0°

EN

Studying the climatic conditions of the Bieszczady Mts. is difficult due to the lack of meteorological stations on top of mountain ridges and in the upper parts of slopes. In order to determine the value of particular meteorological elements in the upper parts of the Bieszczady, long-term continuous measurements are needed. Examples of climatic differentiation have been presented on the basis of studies carried out within relatively short time intervals. Topoclimatic measurements were done on top of the Połonina Wetlińska ridge, Ml, Tarnica and in the area of Równia near Ustrzyki Dolne. Many eases of temperature inversion have been documented. Among others, the possibility of ground frosts in the middle of the vegetation season has been noted in the highest parts of the Bieszczady. Measurements of the differentiation of the occurrence of snow cover have also been carried out. The height of particular vertical climatic zones in the Bieszczady has been estimated. It may be supposed that particular zones of that kind occur at the following heights: moderately warm zone - includes the areas below 650 m a.s.t. over convex relief forms and below 520 m a. s.l. over concave forms; moderately cool zone -the height of 650-1075 m a.s.l. (convex forms) and 520-850 m a.s.l. (concave forms); cool zone - above 1075 m a.s.l. (convex forms) and above 850 m a.s.l. (concave forms). In the middle of the tourist season, on top of uncovered ridges of the Bieszczady, there may occur conditions conducive to an intensive cooling of the human body (during the studies carried out normal effective temperature was known to drop to even minus 11.0°).

Słowa kluczowe

PL

Bieszczady; klimat; zroznicowanie klimatyczne; warunki klimatyczne; pietra klimatyczne; temperatura; pokrywa sniezna

EN

Bieszczady Mountains; climate; climatic differentiation; climate condition; climatic belt; temperature; snow cover

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrophysica
• Rocznik: 2000
• Tom: 34
• Opis fizyczny: s.125-135,tab.,wyrk.,bibliogr.

Twórcy

autor

Nowosad M

• Uniwersytet Marii Curie-Sklodowskiej, Lublin

Bibliografia

• 1. Dobrowolski R.: Pomiary temperatury powietrza w profilu Równia - Żuków w sierpniu 1983 r. Prace SKNG UMCS, Lublin, IV, 55-60, 19X6.
• 2. Filipiuk F.: Pomiary temperatury powietrza w profilu Równia - Żuków w sierpniu 1984 r. Prace S KISI fi UMCS, Lublin, V, 67-74, 1987.
• 3. Hess M-.: Piętra klimatyczne w polskich Karpatach Zachodnich, (summary: Vertical climatic zones in the polish western Carpathians). Prace Geogr. UJ, Kraków, 1 1, 1965.
• 4. Hess M.: Znaczenie średniej temperatury roku dla poznania warunków klimatycznych, (summary: Significance of mean annual temperature in recognizing climatic conditions). Przegląd Geograficzny, Warszawa, XXXVIII, I, 17-40, 1969,
• 5.Hess M., Niedxwiedź T,, Obrębska-Starklowa B.: O zróżnicowaniu stosunków termicznych w dorzeczu górnej Wisły (summary: On the differenliation of thermal conditions in the upper Vistula river basin). Folia geogr., ser. Geogr.-physica, XII, 67-82, 1979.
• 6.Kałamucki K., Latosiewicz W,: Pomiary wilgotności powietrza w paśmie Żuków w sierpniu 1982 r. Prace SKNG UMCS Lublin, III, 47-60, 1984.
• 7.Klimat Województwa Krośnieńskiego. (Red. Niedźwiedź), mnps, IMGW Kraków, 1983.
• 8. Limanówka D.: Dobowa zmienność normalnej temperatury efektywnej w profilu wysokościowym Karpat, (summary: The diurnal change of normal effective temperature in the vertical profile of Polish Western Carpathians). Folia geogr., ser. Geogr,-physica, XXIII, 97-110, 1992.
• 9. Michna E., Paczos S.: Zarys Klimatu Bieszczadów Zachodnich. Lubelskie Towarzystwo Naukowe, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków, 1972.
• 10. Nowosad M.: Przykład zróżnicowania prędkości wiatru na Połoninie Wetlińskiej, na Holicy i w Równi. Prace SKNG UMCS, Lublin, 11,43-50, 1983a.
• 11. Nowosad M.: Badania klimatu lokalnego w Bieszczadach w sierpniu 1981 r. Prace SKNG UMCS, Lublin, II,51-60, 1983b.
• 12. Nowosad M.: Temperatura efektywna w Bieszczadach w sierpniu 1981 r. Prace SKNG UMCS, Lublin, 111, 17-29, 1984a.
• 13. Nowosad M.: Stosunki termiczne w paśmie Żuków w sierpniu 1982 r. Prace SKNG UMCS, Lublin, Ul, 31-46, 1984b.
• 14. Nowosad M.: Wysokość pokrywy śnieżnej w profilu Równia - Żuków w 1982 i 1983 roku. Ogólnopolskie Sympozjum Naukowe "Problematyka hydrologiczna i meteorologiczna małych zlewni rzecznych", Polskie Tow. Geofizyczne, Wrocław, 164-167, 1984.
• 15. Nowosad M.: Wykonywanie obserwacji meteorologicznych w Bieszczadzkiej Stacji Naukowej Instytutu Nauk o Ziemi UMCS w Równi. UMCS, Wydział Biologii i Nauk o Ziemi, Lublin, 1986.
• 16. Nowosad M.: Terenowe pomiary wysokości pokrywy śnieżnej w okolicy Ustrzyk Dolnych. Prace SKNG UMCS, Lublin, IV, 22-46, 1986.
• 17, Nowosad M.: Trwałość pokrywy śnieżnej w okolicy Ustrzyk Dolnych (summary: Permanence of Snow Cover in the Area of Ustrzyki Dolne). Annales UMCS, .sec. B, XUI/XL1II, 189-202, 1987/1988.
• 18. Nowosad M.: Temperatura powietrza w Równi w sierpniu 1988 r. Prace SKNG UMCS, Lublin, VI, 5-11, 1988.
• 19.Nowosad M.: Terenowe badania pokrywy śnieżnej w okolicy Ustrzyk Dolnych i Ustrzyk Górnych. Prace SKNG UMCS, Lublin, VIII, 12-23, 1992.
• 20. Nowosad M.: 7 art's charakterystyki pokrywy śnieżnej w Bieszczadach (summary: A draft of the Characteristics of Snow Cover in the Bieszczady Mountains). Annales UMCS, see, B, XLIX, 197-215, 1994.
• 21. Nowosad M.: Zarys klimatu Bieszczadzkiego Parku Narodowego i jego otuliny świetle dotychczasowych badań (summary: Outlines of climate of the Bieszczady National Park and its buffer zone in the light of previous studies). Roczniki Bieszczadzkie, Ustrzyki Dolne, 4, 163-1 S3, 1996.
• 22. Nowosad M.: Pomiary topoklimatyczne na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego w lipcu 1998 roku. Roczniki Bieszczadzkie, Ustrzyki Dolne 1999, 7, 429-430, 1998.
• 23.Nowosad M,: Przykład zróżnicowania temperatury powietrza w dolinie Wołosatki (Bieszczady) w wybranych dniach lipca 1998 r. W: Klimat Pola Uprawnego, Wyd, Naukowe FRNA, 1, 37-38, 1999.
• 24, Plan ochrony Bieszczadzkiego Parku Narodowego. W: Warunki Klimatyczne i Ochrona Powietrza Atmosferycznego. Ustrzyki Dolne, 1996.