EN
The effect of some terpenoid lactones (monocyclic δ-hydroxy-γ-lactone; bicyclic δ-hydroxy-γ-spirolactone and bicyclic δ-hydroxy-γ-lactone) and azadirachtin on feeding and growth of Leptinotarsa decemlineata Say larvae was studied. Among lactones bicyclic δ-hydroxy-γ-spirolactone showed a strong feeding deterrency. Larvae treated with this compound consumed 0.163 cm² (per larva) of potato leaves during 6 days, whereas control larvae ate 0.892 cm². When lactones were used, a slight increase in body weight was observed. Azadirachtin, in comparison with lactones, much stronger reduced food consumption and growth rate of insects.
PL
Zbadano w warunkach laboratoryjnych wpływ wybranych laktonów terpenoidowych i azadirachtyny na żerowanie, wzrost i przeżywalość larw L₁ stonki ziemniaczanej, Leptinotarsa decemlineata Say. W badaniach zastosowano monocykliczny δ-hydroksy-γ-lakton, bicykliczny δ-hydroksy-γ-spirolakton i bicykliczny δ-hydroksy-γ-lakton o skondensowanych pierścieniach – wszystkie w postaci 0,1% roztworów alkoholowych. Preparat NeemAzal-T oparty na azadirachtynie A podano w postaci wodnej zawiesiny (0,1; 0,01 i 0,001% sbcz). Użyto metody ekspozycji na traktowanych liściach ziemniaka. Stwierdzono, że spośród laktonów najsilniejsze właściwości deterentne wykazywał bicykliczny δ-hydroksy-γ-spirolakton. W jego obecności powierzchnia zjadanych liści była redukowana o 80% w porównaniu z kontrolą Pozostałe dwa laktony ograniczały żerowanie owadów o około 50% (nieco silniej bicykliczny δ-hydroksy-γ-lakton). Przy obniżonym żerowaniu obserwowano słabszy przyrost masy ciała larw oraz postępującą śmiertelność. Po 6 dniach hodowli na liściach traktowanych laktonami około 50% owadów było martwych; w próbie kontrolnej śmiertelność wynosiła 6,6%. Azadirachtyna w porównaniu z laktonami była silniejszym antyfidantem. Wśród traktowanych larw obserwowano prawie całkowite zaprzestanie żerowania, brak przyrostu masy ciała oraz wysoką śmiertelność.