EN
This paper discusses the concentrations of heavy metals in soils at 6 sites of historic metal ore mining activities in the Sudety Mts. The main aim was to illustrate the difficulties in assessing if soil enrichment in metals originated from natural or anthropogenic factors. Such an ability to distinguish the difference is required by Polish legislation concerning the need for reclamation. Waste material collected from mine spoils usually contained very high amounts of some heavy metals (Cu, Pb, Zn, Ni, and As: up to 9940, 13600, 6150, 17600, and 40600 mg kg⁻¹, respectively). Also the soils considered as natural contained high concentrations of metals, with maximum values for Cu, Pb, Zn, Ni, and As: 3430, 2090, 3660, 4400, and 11500 mg kg⁻¹, respectively, usually exceeding many times the typical soil values and soil quality standards. Metal concentrations in the sesoils indicated strong spatial diversity. We concluded that the enrichment by heavy metals was apparently of mixed origin, both natural and anthropogenic, with unknown contributions by each factor. Additional data, including metal solubility, are needed for the assessment of the environmental risk and the need for reclamation.
PL
Praca poświęcona jest zawartości metali ciężkich w glebach na obszarze sześciu dawnych ośrodków górnictwa rud metali w Sudetach. Przedstawiono problemy metodyczne związane z rozróżnieniem naturalnych (geochemicznych) i antropogenicznych przyczyn wzbogacenia tych gleb w metale ciężkie. Rozróżnienie takie jest wymagane przez polskie regulacje prawne dotyczące oceny potrzeby rekultywacji. Materiał odpadowy zgromadzony na hałdach górniczych zawierał znaczne ilości metali ciężkich (Cu, Pb, Zn, Ni i As - do: 9940, 13600, 6150, 17600 i 40600 mg‧kg⁻¹). Także gleby uznane za naturalne wykazywały na obszarach górniczych wysokie koncentracje metali, sięgające: 3430, 2090, 3660, 4400 i 11500 mg‧kg⁻¹, odpowiednio dla Cu, Pb, Zn, Ni i As. Koncentracje te wielokrotnie przekraczają wartości typowe dla polskich gleb oraz wartości dopuszczalne określone w standardach jakości gleb i ziem. Przestrzenne rozmieszczenie metali w badanych glebach charakteryzowało się silnym zróżnicowaniem. Stwierdzono, że pochodzenie metali ciężkich w tych glebach ma mieszany – naturalny i antropogeniczny – charakter, a udział obu składników nie jest znany. Dla oceny ryzyka środowiskowego oraz decyzji o potrzebie rekultywacji tych terenów niezbędne są dodatkowe dane, w szczególności dotyczące rozpuszczalnych form metali w glebach.