Characteristics of the phytobentos communities in the Goczalkowice Reservoir [southern Poland]

• Autorzy: Kwandrans J.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The structure and distribution of phytobenthic communities are presented and the effect of the depth gradient on the development dynamics of the bottom algae in the Goczałkowice Reservoir described. The investigations revealed the existence of qualitative and quantitative differences in the algal communities between the littoral and the central part of the reservoir. In the backwater part an intermediate type of community of riverine-lake character has developed. Along the depth gradient changes were observed in the algal communities. Active phytobenthos developed in the photic zone to a depth of about 2 m.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań prowadzonych w latach 1987-1988. Podstawę badań stanowiła powierzchniowa warstwa osadu pobieranego z dna. Analizowano skład jakościowy i ilościowy oraz mierzono koncentrację chlorofilu a. Określono również wpływ gradientu głębokości na zbiorowiska glonów dennych. Analiza przestrzennego rozmieszczenia fitobentosu w Zbiorniku Goczałkowickim wykazała istotne różnice między strefą przybrzeżną zbiornika, gdzie rozwijały się zespoły litoralowe z dominacją form osiadłych, a strefą przyzaporową i centralną. W ich obrębie fitobentos z udziałem form planktonowych, przy niewielkich liczebnościach i słabej aktywności życiowej komórek glonów, nie odgrywał większej roli (ryc. 1). Pośredni typ zbiorowiska, o charakterze rzeczno-jeziornym, ukształtował się w cofkowej części zbiornika. Cechą tego zespołu była duża liczba gatunków i duża różnorodność grup ekologicznych glonów. Wzdłuż gradientu głębokości obserwowano różnice w stopniu rozwoju fitobentosu i zawartości chlorofilu a w osadach dennych (ryc. 2, 3, tabela I). Aktywny fotosyntezujący fitobentos rozwijał się od głębokości 0.5 do ok. 2 m. Jednakże największe ilości chlorofilu a i najbogatsze liczebnościowo, typowo denne fitocenozy, z dominacją sinicy Oscillatoria tenuis i okrzemkami z rodzaju Navicula, obserwowano na głębokości 1 m. Na głębokości około 2 m przy największej różnorodności gatunkowej i obecności gatunków dennych, pojawiły się równorzędne liczebnościowo okrzemki planktonowe z rodzajów Cyclotella, Stephanodiscus, Asterionella, i Melosira, oraz zielenice chlorokokkowe. Jednocześnie notowano zmniejszenie liczebności populacji i tendencję spadkową w ilości chlorofilu a w osadach. Poniżej tej granicy gatunki planktonowe wypierały typowych przedstawicieli dna, obniżała się aktywność komórek glonów, jak również zawartość chlorofilu a. W najgłębszych partiach zbiornika aktywność fotosyntetyczna glonów redukowała się nieomal do zera, gdyż fitobentos był raczej zgrupowaniem organizmów w większości martwych. Należy podkreślić, iż rozwijające się intensywnie w obrębie litoralu zbiorowiska fitobentosu, odgrywają istotną rolę w produkcji materii organicznej, przyczyniając się do jej wzrostu w skali całego zbiornika.

Słowa kluczowe

PL

Navicila; analiza ilosciowa; Stephanodiscus; osady denne; plankton; chlorofil; zbiorniki zaporowe; sinice; wody srodladowe; hydrobiologia; Cyclotella; zbiorowiska roslinne; glony; fitocenozy; Melosira; Goczalkowice; Asterionella; okrzemki; Polska Poludniowa; analiza jakosciowa; Oscillatoria tenuis

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Hydrobiologica
• Rocznik: 1992
• Tom: 34
• Numer: 1-2
• Opis fizyczny: s.115-128,rys,wykr,tab,bibliogr.

Twórcy

autor

Kwandrans J.

• Polish Academy of Science, ul.Slawkowska 17, 31-016 Krakow

Bibliografia

• Bucka H., R. Żurek, 1992. Trophic relations between phyto- and zooplankton in a field experiment in the aspect of the formation and decline of water blooms. Acta Hydrobiol., 34, 139-155.
• Gak D. Z., V. V. Gurvich, I. L. Korelyakova, L. E. Kostikova, N. A. Konstantinova, G. A. Olivari, A. D. Priimachenko, Y. A. Tseeb, K. S. Vladimirova, L. N. Zimbalevskaya, 1972. Productivity of aquatic organisms communities of different trophic levels in Kiyev Reservoir. In:
• Kajak Z., A. Hillbricht-Ilkowska (Eds): Productivity problems of freshwater. Warszawa-Kraków, PWN, 447-455. Kajak Z., A. Hillbricht-Ilkowska, 1972. Productivity problem of freshwaters. Warszawa-Kraków, PWN, 918 pp.
• Kingston J. C., R. L. Lowe,E. F. Stoermer,T. B. Ladewski, 1983, Spatial and temporal distribution of benthic diatoms in northern Lake Michigan. Ecology, 64, 1566-1580.
• Kownacki A., E. Krzyżanek. 1986. Development and structure of the Goczałkowice reservoirs ecosystem. Ecol. pol., 34, 307-577.
• Krzeczkowska-Wołoszyn Ł., H. Bucka, 1969. Glony rzeki Soły na odcinku Rajcza-Porąbka - Algae from the river Soła in the sector Rajcza-Porąbka. Acta Hydrobiol., 11, 245-260.
• Kyselova K., 1977. Benthic algae in a pond after the accumulation of beet-sugar factory wastes. Acta Hydrobiol., 19, 215-231.
• Kyselova K., Ł. Krzeczkowska-Wołoszyn, 1974. Algae of dam reservoirs in the Soła cascade and neighbouring sectors of the river. Acta Hydrobiol., 16, 401-416.
• Oleksowicz A. S., 1988. Dynamika zbiorowisk glonów w troficznie zróżnicowanych jeziorach Pojezierza Kaszubskiego [The dynamics of algal communities in Kashubian Lakes of different trophy], Toruń, Uniw. M. Kopernika, Rozpr., 84 pp.
• Petrycka H., J. Mrozowska, H. Kasza, 1990. Changes in bacterial microflors against the background of increasing eutrophication of the Goczałkowice Reservoir (southern Poland). Acta Hydrobiol., 32, 55-66.
• Pieczyńska E., 1971. Ekologia pobrzeża jeziornego [Ecology of lake littoral]. Warszawa, Uniw. Warsz., Inst. Zool., Zakł. Hydrobiol., 161 pp.
• Pieczyńska E. (Ed.), 1976. Selected problems of lake littoral ecology. Warszawa, Wyd. Uniw. Warsz., 238 pp.
• Reynolds C.S., 1984. Phytoplankton periodicity: The interaction of form, function and environmental variability. Freshwat. Biol., 14, 111-142.
• Reynolds C. S., G. H. M. Jaworski, H. A. Cmiech, G. F. Leedale, 1981. On the annual cycle of the blue-green alga Microcystis aeruginosa Kütz. em. Elenkin. Philo. Trans. Royal Soc. London, B, 293, 419-477.
• Round F. E., 1961. Studies on the bottom-living algae in some lakes of the English Lake District. Part 6. The effect of depth on the epipelic algal community. J. Ecol., 49, 245-254.
• Round F. E., 1964. The ecology of benthic algae. In: Jackson D. F. (Ed.): Algae and man. New York, Plenum Press, 138-184.
• Round F. E 1984. The ecology of algae. Cambridge Univ. Press, 633 pp.
• Round F. E., C. M. Happey , 1965. Persistent, vertical migration rhythms in benthic microflora. 4. A diurnal rhythm of the epipelic diatom association in non-tidal flowing water. Brit. Phycol. Bull., 2, 463-471.
• SCOR-UNESCO, 1971. Ausgewählte Methoden der Wasseruntersuchung. Jena. VEB Gustaw Fisher Verlag.
• Shannon C. E., W. Weaver, 1949. The mathematical theory of communication. Urbana, Univ. Illinois, 125 pp.
• Simm A. T., 1990. Przestrzenne zróżnicowanie fitoplanktonu w Zbiorniku Zegrzyńskim na tle wybranych parametrów fizyczno-chemicznych. W: Kajak Z. (Red.): Funkcjonowanie ekosystemów wodnych ich ochrona i rekultywacja. Cz.1. Ekologia zbiorników zaporowych i rzek [Spatial differrentiation of phytoplankton in the Zegrzyński Reservoir against the background of selected physico-chemical parameters. In: Kajak Z. (Ed.): Functioning of aquatic ecosystems, their protection and recultivation. P. 1. Ecology of dam reservoirs and rivers], Warszawa, SGGW-AR, 21-28.
• Skorik L. V., 1972. Osobennosti formirowaniya i razvitiya fitomikrobentosa vodokhranilishcha. V: Zeeb Ya.Ya., Yu.G. Maistrenko (Red.): Kiyevskoe vodokhralishche. Kiyev, Izd. Nauk. Dumka, 207-228.
• Stańczykowska A., M. Przytocka-Jusiak, 1968. Variations in ambudance and biomass of microbenthos in three Mazurian lakes. Ecol. Pol.,A, 16, 539-559.
• Starmach K., 1969. Hildenbrandtia rivularis i glony towarzyszące w potoku Cedronka koło Wejherowa (woj. Gdańsk) - Hildenbrandtia rivularis and associating it algae in the stream Cedronka near Wejherowo (Gdańsk voivods). Fragm. Flor. Geobot., 15, 387-398.
• Stevenson E. J., E. F. Stoermer, 1981. Quantitative differences between benthic algal communities along a depth gradient in Lake Michigan. J. Phycol., 17, 29-36. Vladimirova K. S., 1966. Vzaimosvyaz mezholu fitoplanktonom i fitomikrobentosom vodokhranilishch. V: Topachevski A.V. (Red.): Tsvetenie vody. Kiyev, Izd. Nauk. Dumka, 67-81.
• Vladimirova K. S., 1972. Pervichnaya produktsiya donnykh fotomikrotsenozov Kiyevskovo vodokhranilishcha. V: Zeeb Ya. Ya., Yu. G. Maistrenko (Red.): Kiyevskovo vodokhranilishche. Kiyev, Izd. Nauk. Dumka, 228-234.
• Vladimirova K.S., 1978. Fitomikrobentos Dniepra , yevo vodokhranilishch i Dnieprovsko-Bugskovo Limana. Kiyev, Izd. Nauk.Dumka, 229 pp.
• Wetzel R.G., 1975. Algae of the littoral zone. In: Wetzel R.G., W.B. Sanders (Eds): Limnology. Philadelphia Comp., 388-418.
• Zhdanova G.A., L.V.Skorik, V.I.Shcherbak, A.I.Sergeev, 1989. Opyt otsenki izmeneny urovnya trofnosti Kiyevskovo vodokhranilishcha za vryemya yevo sushchestvovaniya. Gidrobiol.Zh.,2,24-30.