Spatial and temporal relations between the Barred Warbler Sylvia nisoria and the Red-backed Shrike Lanius collurio in the Wielkopolska Region [W Poland]

• Autorzy: Kuzniak S , Bednorz J. , Tryjanowski P.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The Red-backed Shrike and the Barred Warbler are a pair of species engaged in breeding association. Whilst the arrival time of both species from their wintering grounds was not correlated, they differed in median arrival time by only one day. The majority of the Barred Warbler territories were located within those of the Red- backed Shrike, in both forest and farmland plots. Both species differed significantly in their selection of nest sites, at least in farmland. Unlike to the Red-backed Shrike (n = 297), the Barred Warbler (n = 60) preferred blackberry bushes and small deciduous thomless shrubs, and avoided elder, coniferous and hawthorn. The Barred Warbler nests were placed significantly lower than those of the Red-backed Shrike. The results show that no special ecological relationships exist as was suggested in earlier papers for other areas.

PL

Według autorów wielu prac jarzębatka i gąsiorek, stanowią parę gatunków silnie powiązanych przestrzennie. Podkreślano, że wybór miejsca gniazdowego przez jarzębatkę warunkowany jest obecnością terytorium gąsiorka. Jeśliby tak było, to powinny znaleźć potwierdzenie następujące założenia: 1) jarzębatka pojawia się na terenie badań po przylocie gąsiorka i zajęciu terytoriów przez ten gatunek; 2) rozmieszczenie przestrzenne terytoriów jarzębatki powinno zależeć od przestrzennego rozmieszczenia terytoriów gąsiorka. Hipotezy te weryfikowano opierając się na danych zebranych w latach 1984-2000 na dwóch powierzchniach (krajobraz rolniczy i zdegradowany bór sosnowy) w Wielkopolsce. Jarzębatka przylatywała na teren badań zaledwie 1 dzień po gąsiorku, a terminy przylotu obu gatunków nie były z sobą skorelowane w kolejnych latach badań (Fig. 1). Na powierzchni leśnej większość, a na powierzchni polnej wszystkie terytoria jarzębatki znajdowały się w pobliżu gniazd gąsiorka. Jednak, oba gatunki znacząco różniły się w wyborze miejsc gniazdowych (Tab. 1) i wysokości umieszczenia gniazda nad ziemią. Jarzębatki najchętniej gniazdowały w jeżynach, unikając zakładania gniazd na bzie czarnym i drzewach iglastych. Ich gniazda były umieszczone przeciętnie 60-70 cm niżej niż gniazda gąsiorka. Wszystkie odnalezione gniazda jarzębatki znajdowały się w terytoriach gąsiorka. Rozmiary gniazd i jaj, wielkość lęgu oraz sukces gniazdowy jarzębatki były podobne do stwierdzanych na innych terenach występowania tego gatunku. Nasze badania nie potwierdziły, sugerowanego wcześniej, mutualistycznego związku między tymi dwoma gatunkami. Jarzębatki gniazdują w terytoriach gąsiorka prawdopodobnie z racji podobnych wymagań środowiskowych. Zależność ta jest szczególnie silna w krajobrazie rolniczym, gdzie czynnikiem limitującym występowanie i wpływającym na obraz rozmieszczenia przestrzennego jest obecność terenów zadrzewionych otoczonych polami i łąkami. Jarzębatka, w przeciwieństwie do wielu innych niewielkich wróblowych, nie boi się gąsiorka (a nawet aktywnie go atakuje) i w ten sposób może wykorzystywać pojawiającą się wolną niszę ekologiczną.

Słowa kluczowe

EN

spatial relation; bird; Sylvia nisoria; Lanius collurio; Red-backed Shrike; Poland; Barred Warbler; temporal relation; Wielkopolska region; nest site

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 2001
• Tom: 36
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.129-133,fig.,ref.

Twórcy

autor

Kuzniak S

• Adam Mickiewicz University, Fredry 10, 61-701 Poznan, Poland

autor

Bednorz J.

autor

Tryjanowski P.

Bibliografia

• Bairelein F., Berthold P, Querner U., Schlenker R. 1980. Die Brutbiologie der Grasmücken Sylvia atricapilla, borin, communis und curruca in Mittel- und N-Europa. J. Ornithol. 121: 325-369.
• Bednorz J. 1997. [Birds of the Wielkopolska National Park]. Pr. Zakł. Biol. Ekol. Pt. UAM 8: 3-68.
• Bocheński Z. 1985. Nesting of the Sylvia Warblers. Acta Zool. Cracov. 29: 241-328.
• Cramp S. (ed.). 1992. The birds of the Western Palearctic. Vol. VI. Oxford University Press, Oxford.
• Dresscher E. 1910. Bestehen Beziehungen zwischen Spergrasmücke und Würger. Ber. Ver. Schles. Ornithol. 3: 68-72.
• Gotzman J. 1965. Die Transspezifischen Räumlichen Beziehungen zwischen dem Neuntöter (Lanius collurio L.) und der Spergrasmücke (Sylvia nisoria Bechst.) in der Brutzeit. Ekol. Pol. A 13: 1-22.
• Gotzman J. 1967. Remarks on ethology of the Red-backed Shrike, Lanius collurio L. — nest defence and nest desertion. Acta Ornithol. 10: 83-96.
• Hedenström A., Äkesson S. 1991. Notes on the biology of the Barred Warbler Sylvia nisoria at Ottenby, Sweden. Ornis Svec. 1: 57-59.
• Holań V. 1992. [Unusual cases of successful breeding of some Passerines in the close vicinity of the Red-backed Shrike's (Lanius collurio)]. Acrocephalus 14: 81-82.
• Isenmann P., Fradet G. 1995. Is the nesting association between the Orphean Warbler (Sylvia hortensis) and the Woodchat Shrike (Lanius senator) an anti-predator oriented mutualism? J. Ornithol. 136: 288-291.
• Kuźniak S. 1991. Breeding ecology of the Red-backed Shrike Lanius collurio in the Wielkopolska region (Western Poland). Acta Ornithol. 26: 67-84.
• Kuźniak S., Tryjanowski P. 2000. Distribution and breeding habitat of the Red-backed Shrike (Lanius collurio) in an intensively used farmland. Ring 22: 89-93.
• Lefranc N., Norfolk T. 1997. Shrikes. Pica Press, Sussex.
• Lindström Å., Lindström G. 1999. Barred Warbler Sylvia nisoria violently attacked Red-backed Shrike Lanius collurio. Ornis Svec. 9: 161-162.
• Mansfeld K. 1958. Zur Ernährung des Rotrückenwürgers (Lanius collurio collurio L.), besonders hinsichtlich der Nestlingsnahrung, der Vertilgung von Nutz- und Schadinsekten und seines Einflusses auf den Singvogelbestand. Beitr. Vogelkunde 6: 271-292.
• Mielewczyk S. 1967. [On the food of the Red-backed Shrike, Lanius collurio L., near Gniezno (prov. of Poznań)]. Acta Ornithol. 10: 157-175.
• Nankinov D., Darakchiev A. 1979. [Relationships and areal pulsation of the Barred Warbler (Sylvia nisoria Bechstain) and the Redbacked Shrike (Lanius collurio L.). Univ. Plovdiv, Paissi Hilendarski, Nautschni Trudovye 17: 139-148.
• Neuschulz F. 1981. Brutbiologie einer Population der Sperbergrasmücke (Sylvia nisoria) in Norddeutschland. J. Ornithol. 122: 231-257.
• Neuschulz F. 1988. Zur Synökie von Sperbergrasmücke Sylvia nisoria (Bechst., 1975) und Neuntöter Lanius collurio (L., 1758). Lüchow-Dannenberger Ornithol. Jber. 11: 1-234.
• Neuschulz F. 1997. Sylvia nisoria — Barred Warbier. In: Hagemeijer W. J. M., Blair M. J. (eds.). EBCC Atlas of European Breeding Birds, pp. 592-593.
• Payevskiy V. A. 1999. Breeding biology, morphometries, and population dynamics of Sylvia warblers in the Eastern Baltic. Avian Ecol. Behav. 2: 19-50.
• Schmidt E. 1981. Die Sperbergrasmücke. Wittenberg Lutherstadt.
• Schönfeld M. 1998. Zum Vorkommen, Neststand und Nestern des Neuntöters Lanius collurio und zum syntopen Vorkommen der Spergrasmücke Sylvia nisoria im Mittelbegebiet bei Wittenberg/Sachsen-Anhalt. Ornithol. Mitt. 50: 221-226.
• Schubert W. 1978. Zur Brutverbreitung und Brutbiologie der Sperbergrasmücke (Sylvia nisoria) im Vinschgau, Südtirol. Egretta 21: 12-17.
• Sokal R. R., Rohlf F. J. 1995. Biometry, 3rd ed. Freeman, New York.
• Tryjanowski P., Kuźniak S. 1999. Effect of research activity on the success of Red-backed Shrike Lanius collurio nests. Ornis Fenn. 76: 41-43.
• Tryjanowski P., Kuźniak S., Diehl B. 2000. Breeding success of the Red-backed Shrike (Lanius collurio) in relation to nest site. Ornis Fenn. 77: 137-141.
• Tryjanowski P., Kuźniak S., Sparks T. Earlier arrival of some farmland migrants in western Poland. Ibis, in press.
• Żolner J. 1983. Zum Nisten des Neuntöters (Lanius collurio L.) im südosten den Slowakischer Karst. Zprawy MOS 41: 87-110.