Promieniowanie sloneczne calkowite a bilans promieniowania na polu pszenicy ozimej

• Autorzy: Kossowski J

Warianty tytułu

EN

Solar and net radiation over winter wheat field.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Określenie związku pomiędzy bilansem promieniowania nad daną powierzchnią a dopływającym do niej promieniowaniem słonecznym stwarza możliwość szacowania wartości bilansu promieniowania w oparciu o bardziej dostępne dane dotyczące promieniowania słonecznego. Pod tym - między innymi - kątem zostały opracowane wyniki pomiarów przeprowadzonych na polu z uprawą pszenicy ozimej w Felinie koło Lublina. W pracy wykorzystano materiały obserwacyjne zebrane w trakcie okresu wegetacji wiosenno- letniej (w dwóch sezonach) oraz podczas wschodów pszenicy (w jednym sezonie). Do szczegółowej analizy wybrano po 10 dni z danego sezonu, przy czym kryterium wyboru stanowił brak opadów atmosferycznych oraz uzyskanie dużego zróżnicowania warunków insolacyjnych wśród tych dni (przy pogodzie pochmurnej, ze zmiennym i umiarkowanym zachmurzeniem oraz pogodzie bezchmurnej). Wyznaczono równania zależności bilansu promieniowania od całkowitego promieniowania słonecznego w poszczególnych dniach oraz dla 10 dni łącznie w danym sezonie (w oparciu o wartości półgodzinne), a także określono stosunek sum tych strumieni energii promienistej w okresie dziennym (od wschodu do zachodu słońca), w okresie występowania dodatnich (skierowanych ku powierzchni czynnej) wartości bilansu promieniowania oraz w czasie trzech godzin okołopołudniowych. Stwierdzono, że wielkość stosunku wartości bilansu promieniowania do całkowitego promieniowania słonecznego zależała od rozpatrywanego przedziału czasowego podczas dnia oraz wykazywała duże (sięgające 20-30 %) zróżnicowanie pomiędzy poszczególnymi dniami w danym sezonie. Także wartości współczynników w równaniach regresji liniowej wyznaczonych dla wybranych dni różniły się znacznie, bardziej w wyniku zróżnicowanania warunków pogodowych niż zmian charakteru powierzchni czynnej pola pszenicy.

EN

The knowledge of net and solar radiation relations makes possible estimation of net radiation values from more available data of solar radiation. The result of investigations carried out on winter wheat field in Fclin near Lublin were also analysed from this viewpoint in the paper. There are presented the measurement data collected during two spring-summer vegetative periods and one period of wheat emergence. For a detailed analysis the ten days during a given season were selected with a criterion of rainfall absence and different insolation conditions on these days (at overcast, moderate but variable cloudiness and clear sky). On the base of half-hourly mean values, the equations of linear regression between net and solar radiation were determined for each day and for ten days altogether during one season. Moreover, the ratio of net radiation to solar radiation sums for daily period (from sunrise to sunset) and for period with positive (downward) net radiation values and for three-midday hours period in all the examined days were computed. It was .stated that the magnitude of net to solar radiation ratio differed with regard to a considered period of a day. Differentiation of the ratio between individual days came up to 20-30 per cent in a given season. The values of coefficients in net versus solar radiation regression equations for sclcctcd days were also differentiated, however, it was more a result of weather conditions than changes in winter wheat field active surface.

Słowa kluczowe

PL

uprawa roslin; pszenica ozima; wschody; wegetacja; bilans promieniowania; powierzchnia czynna; powierzchnia uprawy; warunki meteorologiczne; promieniowanie sloneczne; przebieg dobowy

EN

plant cultivation; winter wheat; plant emergence; vegetation; radiation balance; active surface; cultivation area; meteorological condition; solar radiation; daily course

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrophysica
• Rocznik: 1999
• Tom: 22
• Opis fizyczny: s.59-72,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kossowski J

• Instytut Agrofizyki PAN, ul.Doswiadczalna 4, 20-290 Lublin

Bibliografia

• 1. Davies J.A.: A note on the relationship between net radiation and solar radiation. Quart. J. Roy. Meteor. Soc.,93, 109-115, 1967.
• 2. Efimowa N.A.: Radiacionnye faktory produktivnosti rastitelnogo pokrova. Gi dromet, Izd., Leningrad,1977.
• 3. Feddes R.A.: Water, heat and crop growth. Mededelingen Landbouwhogesehool Wageningen, 71-12, 1971.
• 4. Fritschen L.J.: Net and solar radiation relations over irrigated fieldcrops, Agr, Meteorol., 4,55-62, 1967
• 5. Gay L.W.: The regression of net upon solar radiation. Arch. Meteorol. Geophys. Bioklimatol., B, 19, 1-14, 1971.
• 6. ldso S.B., Baker D.G., Blad B.L.: Relations of radiation fluxes over natural surfaces. Quart. J. Roy Meteor. Sue., 95, 244-257, 1969.
• 7. Kossowski .1., Łykowski B.: O relacji między promieniowaniem słonecznym a bilansem promieniowania na polu pszenicy ozimej. W: Modelowanie i monitorowanie procesów agrofizycznych w środowisku glebowym, (Red. R. Walczak, B. Usowicz), PTA, Lublin, 40-43, 1999.
• 8. Linacre E.T.: Estimating the net radiation flux. Agr. Meteorol., 5, 49-63, 1968.
• 9. Łykowski B,: The structure of the radiation balance of selected plant surfaces. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 346, 77-83, 1987.
• 10 Łykowski B., Radomski C., Kossowski J.: Radiation and heat balance of agrocenoses. Pol. Ecol. Stud., 6, 2, 113-128, 1980.
• 11. Miara K., Paszyn ski J., Grzybowski J.: Zróżnicowanie przestrzenne bilansu promieniowania na obszarze Polski. Przegl. Geogr., 59, 4, 487-509, 1987.
• 12. Monteith J.L., Szeicz G,: Radiative temperature in the heat balance of natural surfaces. Quart. J. Roy. Meteorol. Soc., 88, 496-507, 1962.
• 13 Omar M.H., Mosalam Shaltout M.A.: Solar net radiation over a bare wet field at Giza estimated on the basis of its closc relationship with global radiation. Solar and Wind Techn., 5, 2, 185-189, 1988.
• 14. Podogrocki J,: Spatial distribution of global solar radiation in Poland. Publ. Inst. Geophys. Pol. Acad. Sc., D-5(120), 17-30, 1978.
• 15. Sakali L.I.: Teplovoj balans Ukrainy i Mołdavii. Gidromet. Izd., Leningrad, 1970.
• 16. Stanhill G,, Hofstede G.J., Kaima J.D.: Radiation balance of natural and agricultural vegetation. Quart. J. Roy. Meteorol. Soc., 92, 128-140, 1966.