Przeksztalcenia geomechaniczne, hydrologiczne i chemiczne pokrywy glebowej w wojewodztwie katowickim

• Autorzy: Strzyszcz Z
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Pokrywa glebowa woj. katowickiego od przeszło 100 lat znajduje się pod wpływem działalności przemysłowej. Jej reazultatem są przekształcenia geomechaniczne, hydrologiczne i chemiczne. Dwa pierwsze rodzaje przekształceń mają charakter lokalny i związane są z odkrywkową i podziemną eksploatacją piasków podsadzkowych, rud cynkowo-ołowiowych. Przekształcenia chemiczne gleb związane są z imisjami hutnictwa żelaza, metali kolorowych, procesami spalania i koksowania węgla kamiennego oraz produkcją cementu i innych materiałów budowlanych i ceramicznych. Z reguły mają one zasięg globalny a sytuację pogarsza napływ zanieczyszczeń z województw ościennych i Republiki Czeskiej. Ostatni rodzaj przekształceń z ekologicznego punktu widzenia jest najgroźniejszy i w warunkach woj. katowickiego ma charakter bomby ekologicznej. Potęguje zjawisko zagrożenia bardzo kwaśny odczyn zwłaszcza gleb leśnych. Dla terenów objętych przekształceniami hydrologicznymi opracowano metody ich rekultywacji, które wdrożono na znacznych obszarach. Przekształcenia chemiczne ze względu na różnice w ich pochodzeniu i oddziaływaniu nie doczekały się kompleksowych metod ich rekultywacji.

EN

The soil cover in Katowice voivodeship has been influenced by industrial activity for more than 100 years. It has resulted in geochemical, hydrological and chemical transformations of the soils. The first two are local in character and are connected with the open-cast and underground mining of filling sands, brown coal, zinc and lead ores. Chemical transformations of soils result from immission of ferrous and non-ferrous metallurgy, combustion and coking of brown coal, and production of cement, building and ceramic materials. This influence is global in character and is further pronounced by transport of pollutants from nearest voivodeships and Czech Republic. The chemical transformation of soil is the most hazardous in ecological terms and creates an ecological time bomb under conditions in the Katowice voivodeship. The low pH value of forest soils makes the situation more hazardous. Reclamation methods for areas with geochemical and hydrological transformations were elaborated and used on a large scale. Chemical transformations due to differences in their origin and effect have not yet been elaborated.

Słowa kluczowe

PL

przeksztalcenia hydrologiczne; rekultywacja; przeksztalcenia geomechaniczne; przeksztalcenia gleb; gleby; woj.katowickie; przeksztalcenia fizyko-mechaniczne; przeksztalcenia termiczne; degradacja gleb; przeksztalcenia chemiczne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 1995
• Tom: 418
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.117-126,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Strzyszcz Z

• Instytut Podstaw Inzynierii Srodowiska PAN, ul. M.Sklodowskiej-Curie 34, 41-800 Zabrze

Bibliografia

• 1. Adamczyk A.F., 1990: Wpływ górnictwa rud cynku i ołowiu w rejonie olkuskim na wody podziemne powierzchniowe. Zeszyty Nauk. AGH Kraków, Sozologia i Sozotechnika z. 32, s. 41-55.
• 2. Bond C., 1992: Geostatistische Zusammenhänge zwischen Schwermetallbelastung und Ferromagnetismus im Boden. Praca magisterska ETH Zurych.
• 3. Konieczyński J., 1982: Skuteczność prac elektrofiltrów a emisja metali śladowych w spalinach elektrowni węglowych. Ochrona Powietrza 1-3, s. 7-14.
• 4. Kuśmierska J., 1984: Zanieczyszczenie polskich węgli w aspekcie ochrony środowiska. „Problemy badań węgla w pracach geologiczno-złożowych w aspekcie nowych technologii jego utylizacji. Wyd. UŚ Katowice.
• 5. Ochrona Środowiska w województwie katowickim w latach 1990-1993. Rok wyd.:1994. Wyd.: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Katowicach.
• 6. Skawina T., 1967: Charakterystyka zmian glebowych wywoływanych przez zanieczyszczenia powietrza w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym. Zeszyty Naukowe AGH Kraków nr 155, Zeszyt Specjalny 12, s. 233-248.
• 7. Skawina T., 1971: Ochrona gleb. Zeszyty Nauk. AGH Kraków, Zeszyt Specjalny Nr 21, s. 87-108.
• 8. Strzyszcz Z., 1965: Próba wykorzystania badań hydrochemicznych do rekultywacyjnej oceny wyrobisk górnictwa piasku podsadzkowego. Biul. ZBN nr 5, s. 84-96.
• 9. Strzyszcz Z., 1965: Wpływ zasolonych wód rzeki Bierawki na zmiany niektórych właściwości chemicznych gleb. Biul. ZBN nr 5, s. 281-286.
• 10. Strzyszcz Z., 1969: Ocena przydatności do rekultywacji terenów po eksploatacji piasku podsadzkowego w oparciu o studia gleboznawcze i hydrochemiczne. Biul. ZBN nr 12, s. 51-78.
• 11. Strzyszcz Z., 1978: Chemiczne przemiany utworów karbońskich w aspekcie biologicznej rekultywacji centralnych zwałowisk. Prace i Studia IPIŚ PAN nr 19.
• 12. Strzyszcz Z., 1980: Właściwości fizyczne, fizyko-chemiczne i chemiczne odpadów poflotacyjnych rud cynku i ołowiu w aspekcie ich biologicznej rekultywacji. Arch. Ochr. Środowiska, 3-4, s. 19-50.
• 13. Strzyszcz Z., 1982: Oddziaływania przemysłu na środowisko glebowe i możliwości jego rekultywacji. Ossolineum Wrocław, ss. 92.
• 14. Strzyszcz Z., 1988: Bezpośrednie i pośrednie oddziaływanie na glebę górnictwa, energetyki i transportu. /W/ Zasoby glebowe i roślinne - użytkowanie, zagrożenie, ochrona. PWRiL Warszawa, s. 346-370.
• 15. Strzyszcz Z., 1989: Ocena przydatności odpadów górniczych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego do rekultywacji biologicznej. Arch. Ochr. Środowiska nr 1-2, s. 91-123.
• 16. Strzyszcz Z., 1988: Przyrodnicze podstawy rekultywacji hałd po kopalnictwie głębinowym węgla kamiennego. Zeszyty Naukowe AGH Kraków, Sozologia i Sozotechnika z. 26, s. 159-173.
• 17. Strzyszcz Z., Marchwińska E., 1988: System monitoringu środowiska przyrodniczego w układzie powietrze-gleba i jego funkcjonowanie w woj. katowickim. /W/ Prace komisji naukowych Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego nr 112, s. 305-317.
• 18. Strzyszcz Z., Magiera T., Bzowski Z., 1994: Magnetic susceptibility as indicator of soils contamination in Some Regions of Poland. Roczn. Glebozn. Suppl. T. XLIV, Warszawa, s. 855-93.
• 19. Ulrich B., Mayer R., Khanna P.K., 1979: Deposition von Luftverunreinigungen und ihre Auswirkungen in Waldökosystemen im Solling. Schriften aus der Forstlichen Fakultät der Univ. Göttingen und der Niedersächsischen Forstlichen Versuchsanstalt. Band 58, Sauerländer's Verlag Frankfurt am Main. ss. 291.