Quality of well waters in context of the content of nitrogen and phosphorus compounds in the upper Narew River valley

• Autorzy: Skorbilowicz M , Skorbilowicz E.

Warianty tytułu

PL

Jakosc wod studziennych w dolinie Gornej Narwi pod wzgledem stezenia zwiazkow azotu i fosforanow

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper dealt with the evaluation of concentration and spatial distribution of nitrogen and phosphorus forms in dug wells in selected farms in the upper Narew River valley. The study was also aimed at assessing the influence of selected elements of a farm on quality of well water. Examinations were carried out in 8 villages in Podlasie region. Three farm dug wells were selected for examination in each village. All wells take water from the first water-carrying level. The study included well waters within the section of the Narew River from the villages Sobótka to Złotoria. The checkpoints were set in: Sobótka, Narew, Ciełuszki, Kaniuki, Zawyki, Uhowo, Topilec, and Złotoria localized along the Narew and its adjacent lands. Water samples were collected in spring, summer and autumn 2006. Ammonia, nitrates (III), nitrates (V), and phosphates were determined in water samples filtered through micropore filters (d = 0.45 μm) by means of colorimetry applying a spectrometer HACH (DR-2000). Parameters of the analytical procedures were adjusted in accordance to the Decree of Minister for Environment (2004). In total, 288 determinations in three series were made. For each of the three wells from every village, the arithmetic means of the analyzed parameters were calculated on the basis of samples collected on three dates. The assessment of underground water quality was made according to the Decree of Minister for Environment of 11 February 2004 on on surface and underground water status, screening performance, interpretation and presentation of the status of such waters. In addition, the Decree of the Minister for Health of 29 March 2007 (Rozporządzenie Ministra Zdrowia, 2007) was referred to. The results were compared to concentrations of forms of particular components (N-NH4, N-NO2, N-NO3) included in the Decree of the Minister for Environment (2004) and the Decree of the Minister for Health (2007) in order to designate water quality classes and principal chemical requirements to the well waters examined. The study revealed that the analyzed waters did not meet standards set for potable water due to exceeding permissible values for ammonia and nitrates (V) concentrations. The distance of a well from the nearest farm buildings affected ammonia concentration in well water.

PL

Celem pracy było określenie stężenia oraz rozkładu przestrzennego form azotu i fosforanów w studniach gospodarskich (kopanych) z wybranych gospodarstw wiejskich doliny górnej Narwi. Dodatkowym celem pracy było określenie wpływu wybranych elementów zagrody wiejskiej na jakość wód studziennych. Badania prowadzono w 8 wsiach położonych w województwie podlaskim. W każdej wsi do badań wybrano po 3 studnie. Wszystkie studnie czerpią wodę z pierwszego poziomu wodonośnego. Badaniami objęto wody studzienne na odcinku rzeki Narew od wsi Sobótka do wsi Złotoria. Miejsca poboru próbek wody wyznaczono w miejscowościach: Sobótka, Narew, Ciełuszki, Kaniuki, Zawyki, Uhowo, Topilec, Złotoria zlokalizowanych wzdłuż rzeki Narew w jej bezpośrednim sąsiedztwie. Próbki wody pobierano 3-krotnie: wiosną, latem, jesienią 2006 r. W próbkach wody przefiltrowanych przez filtry mikroporowate o średnicy porów 0,45 µm oznaczono metodą koloryme tryczną, na spektrofotometrze HACH typu DR-2000, azot amonowy, azotynowy, azotanowy i fosforany. Parametry metod analitycznych dostosowano do zaleceń Rozporządzenia Ministra Środowiska (2004). Ogółem wykonano 288 oznaczeń w trzech seriach badawczych. Obliczono średnią arytmetyczną zawartość badanych parametrów w próbkach pobranych z 3 studni każdej wsi w trzech terminach. Ocenę jakości wód podziemnych oparto na Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji i prezentacji stanu tych wód, z uwzględnieniem Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. Wyniki porównywano ze stężeniem form poszczególnych składników (N-NH4, N-NO2, N-NO3) ujętych w Rozporządzeniach MŚ (2004) i MZ (2007) w celu przypisania badanym wodom klas jakości oraz podstawowych wymagań chemicznych. Wykazano, że: wody nie odpowiadały standardom wody przeznaczonej do spożycia ze względu na przekroczenia wartości dopuszczalnych stężeń azotu amonowego i azotanowego, wody o najniższej jakości stwierdzono w studniach ze wsi Złotoria i Zawyki. W pracy określono również wpływ odległości studni od zabudowań inwentarskich na stężenie azotu amonowego w ich wodach.

Słowa kluczowe

EN

well water; water quality; nitrogen content; phosphorus content; phosphate; Narew valley; Upper Narew valley; farm

• Wydawca: -
• Czasopismo: Journal of Elementology
• Rocznik: 2008
• Tom: 13
• Numer: 4
• Opis fizyczny: p.625-635,fig.,ref.

Twórcy

autor

Skorbilowicz M

• Bialystok University of Technology, Wiejska 45A, 15-351 Bialystok, Poland

autor

Skorbilowicz E.

Bibliografia

• Błaszczyk T. Macioszczyk A., Gospodarek J. 1993 Klasyfikacja zwykłych wód podziemnych dla potrzeb monitoringu środowiska PIOŚ, Warszawa.
• Durkowski T., Burczyk P., Walczak B., Wesołowski P. 1997. Zagroda wiejska-źródłem zanieczyszczenia czystości wody i gleby. Konf. Nauk.-Tech. Woda jako czynnik warunkujący wielofunkcyjny i zrównoważony rozwój wsi i rolnictwa. http://www.mos.gov.pl
• Koc J., Grabińska B., Skwierawski A., Sobczyńska-Wójcik K., Rafałowska M. 2005. Wpływ użytkowania zlewni na sezonowość odpływu azotu amonowego do wód powierzchniowych. J. Elementol., 10(3): 765-772, cz. II.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz.u. Nr 32, poz. 284).
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. u. z 2006 r. Nr 123, poz. 858).
• Sapek B. 2006. Jakość gleby i wody gruntowej z zagrody jako wskaźnik punktowych źródeł rolniczych zanieczyszczeń na obszarach wiejskich. T. 6. Wyd. IMUZ.
• Sądej W., Przekwas K. 2006. Wpływ punktowych śródeł zanieczyszczeń na stężenie form azotu w wodach studziennych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 513: 365-372.
• Skorbiłowicz M., Wiater J., Skorbiłowicz E. 2001. Zastosowanie analizy wieloczynnikowej do oceny jakości płytkich wód podziemnych na obszarach wiejskich, Inż. Ekol., 5: 125-130, Olsztyn.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Suraż. 2004, Suraż.
• Wiater J, Skowrońska M. 2002. Oddziaływanie produkcji rolniczej na jakość wody z wiejskich studni. Inż. Ekol., 5: 180-187.
• Sapek B., Pietrzak. S. 1996. Zastosowanie metody aparatów z ceramicznymi kubkami porowatymi do oceny potencjalnego wymycia azotanów z gleb łąkowych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 440: 343-352.
• Urbaniak M., Sapek B. 2003. Wykorzystanie aparatów ssących z kubkami silikonowymi do badania stężenia składników nawozowych w roztworach glebowych spod użytków zielonych. W: Obieg pierwiastków w przyrodzie. T. 2. Red. B. Gworek, J. Misiak. Warszawa, IO s. 720-726.
• Zahn M. T., Grimm W-D. 1993. Nitrate and chloride loading as anthropologic indicators. Wat. Air Soil Pollut., 68: 469-483.
• Sapek A., Sapek B. 2005. Strategia gospodarowania azotem i fosforem w rolnictwie w aspekcie ochrony wód Morza Bałtyckiego. Zesz. Edukac., 10: 27-38.