Wplyw nawozenia fosforowego na zawartosc olowiu w rzodkiewce [Raphanus sativus L.subvar.radicula pers.] i szpinaku [Spinacia oleracea L.]

• Autorzy: Gaweda M
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przeprowadzono doświadczenie wazonowe w celu zbadania wpływu nawożenia fosforowego na kumulację ołowiu przez rzodkiewkę i szpinak. Przyjęto trzy stopnie nawożenia fosforowego: 50, 200, 800 mg P/kg s.m. podłoża i trzy dawki ołowiu 0, 275 i 550 mg/kg s.m. Dwie odmiany rzodkiewki Saxa i Rowa oraz dwie odmiany szpinaku Matador i Asta F₁ zebrano w fazie dojrzałości zbiorczej i oznaczono zawartość ołowiu w zgrubieniach i liściach rzodkiewki i liściach szpinaku. Wykonano też analizy składu mineralnego oraz suchej masy i wybranych związków organicznych w częściach jadalnych obu warzyw. Podniesienie poziomu fosforu w glebie z 50 do 800 mg/kg s.m. spowodowało spadek ilości zgromadzonego Pb w zgrubieniach rzodkiewki o około 30 % (bez różnic odmianowych), w liściach szpinaku redukcja osiągnęła 75 % u odmiany Asta. Na podłożach intensywniej nawożonych stwierdzono również ograniczenie translokacji ołowiu ze zgrubień do części nadziemnych rzodkiewki. Nie stwierdzono żadnych zmian w morfologii badanych warzyw, skumulowany ołów wpłynął natomiast na ich wartość biologiczną. W materiale z podłoża o najniższej zawartości fosforanów wystąpiły spadki P, Mn i barwników u obu testowanych gatunków. W zgrubieniach rzodkiewki obniżył się także poziom Zn, suchej masy, cukrów rozpuszczalnych i kwasu askorbinowgo, a w liściach szpinaku Cu i białka ogólnego - wzrosła natomiast ilość suchej masy i cukrów. Intensyfikacja nawożenia fosforowego spowodowała ograniczenie skali tych zmian, nie pozwoliła jednak na całkowitą ich eliminację.

EN

Pot experiments concerned the effect of phosphates in soil on the accumulation of lead by radish and spinach. Three levels of phosphate fertilising were applied: 50, 200, 800 mg P/kg d.w. and three doses of lead: 0, 275 and 550 mg/kg d.w. of substrate. Saxa and Rowa radishes and Matador and Asta F₁ spinach cultivars were harvested at the stage of harvest maturity; the content of lead and selected mineral and organic components being determined in edible parts of vegetables. An increase in phosphorus content in soil caused a significant decrease in Pb absorbed by radish roots to about 30 % (without differences for cultivars). The stronger effect was obtained for spinach - the drops of this metal amounted to 75 %, the cultivar differences also appeared. Accumulated lead significantly modified biological value of plants collected from the soil with content 50 mg P/kg d.w. The increase in the level of phosphates in substrates pennitted to limit these changes considerably.

Słowa kluczowe

PL

olow; wartosc biologiczna; doswiadczenia nawozowe; fosforany; nawozy fosforowe; rzodkiewka; szpinak; uprawa roslin; metale ciezkie; kumulacja; nawozenie; warzywa

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 1996
• Tom: 429
• Opis fizyczny: s.101-107,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Gaweda M

• Akademia Rolnicza, Al.29 Listopada 54, 31-425 Krakow

Bibliografia

• 1. Barua B., Jana S.: Effects of heavy metals on dark induced changes in Hill reaction activity, chlorophyll and protein contents, dry matter and tissue permeability in detached Spinacia olcracca L. leaves. Photosynthetica, 20(l), 74 - 76, 1986.
• 2. Bassuk N. L.: Reducing lead uptake in lettuce. Hort. Sci., 21(4), 993 - 995, 1986.
• 3. Bazzaz F. A., Rolfe G. L., Windle P.: Differing sensitivity of com and soybean photosynthesis to lead contamination. J. Env. Quality., 3, 156 - 158, 1974.
• 4. Bruemmer G. W., Gerth J., Harms U.: Heavy metal species, mobility and availability in soils. Z. Pflanzen. Bodettk., 149, 382 - 398, 1986.
• 5. Burzyński M.: The uptake and transpiration of water and the accumulation of lead by plants growing on lead chloride solutions. Acta Soc. Bot. Poloniae. 56(2), 271 - 280, 1987.
• 6. Fuleki T., Francis F. J.: Quantitative methods for anthocyanins. 1. Extraction and detennination of total anthocyanin in cranberries. J. Food Sci., 33, 72 - 77, 1968.
• 7. Gawęda M.: The uptake of lead by spinach Spinacia olcracca L. and radish Raphanus raphanistrum L. subvar. radicula Pers. as affected by organic matter in soil. Acta Physiol. Plantaram, 13(3), 167 - 174, 1991.
• 8. Gawęda M., Capecka E.: Effect of substrate pH on the accumulation of lead in radislt (Raphanus sativus L. subvar. radicula Pers.) and spinach (Spinacia oleracca L.). Acta Physiol. Plantarum, (w druku).
• 9. Gąszczyk R.: Desorption of heavy metals in soils under the influence of exchangable cations. Part II. Podzolic soil formed from a weakly loamy sand. Polsh J. Soil Sci., 22(2), 15 - 20, 1989.
• 10. Gorlach E., Gambuś F.: The effect of liming, adding peat, and phosphorus fertilization on the uptake of heavy metals by plants. Polish J. Soil Sci., 24(2), 199 - 204, 1991.
• 11. Koeppe D. E.: The uptake, distribution, and effect of cadmium and lead in plants. Sci. Total Env., 7, 197 - 206, 1977.
• 12. Lichtenthaler H. K., Wellburn A. R.: Determinations of total carotenoids and chlorophylls a and b of leaf extracts in different solvents. Bioch. Soc. Trans., 603, 591 - 592, 1983.
• 13. Samotus B., Leja M., Ścigalski A.: Porównanie czterech metod oznaczania kwasu askorbinowego w owocach i warzywach. Acta Agraria Silv., Ser. Agraria, 21, 105 - 122, 1982.
• 14. Sorteberg A.: A pot experiment with increasing amounts of a mixture of heavy metals applied to different crops. Meldinger fra Norges landbiukshogskole, 124, 1 - 19, 1982.
• 15. Trilby P., Raba A.: Zur Schwermetallaufnahme von Gemusepflanzen. Ang. Botanik, 65, 253 - 264, 1991.
• 16. Walker W. M., Miller J. E., Hasset J. J.: Effect of lead and cadmium upon the boron, copper, manganese and zinc concentration of young com plants. Commun. Soil Sci. Plant Anal., 8, 57 - 66, 1977.
• 17. Wierzbicka M.: Lead translocation and localisation in Allium cepa roots. Can. J. Bot., 65, 1851 - 1860, 1986.
• 18. Yemm E. W., Wills A. J.: The estimation of carbohydrates in plant extracts by anthrone. Biochent. J., 57, 508 - 514, 1954.
• 19. Zimdahl R. L., Foster L. M.: The influence of applied phosphorus, manure or lime on uptake of lead from soil. J. Env. Qual., 5(1), 31 - 34, 1976.