Stan sanitarny i plonowanie jeczmienia jarego w zaleznosci od sposobu uprawy roli

• Autorzy: Kurowski T P , Marks M , Kurowska A , Orzech K

Warianty tytułu

EN

Sanitary state and yielding of spring barley as dependent on soil tillage method

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W latach 1997-1999 na glebie kompleksu pszennego dobrego, w trzypolowym zmianowaniu (bobik, pszenica ozima, jęczmień jary) porównywano wpływ tradycyjnej uprawy płużnej (obiekt kontrolny), uprawy bezorkowej (zamiast orki głęboszowanie) i siewu bezpośredniego (siew specjalnym siewnikiem w nieuprawianą glebę) na zdrowotność jęczmienia jarego odmiany Klimek. Wyniki prowadzonych w ciągu okresu wegetacyjnego obserwacji fitopatologicznych przedstawiono w postaci indeksu porażenia. Na jęczmieniu jarym wystąpiły następujące choroby: plamistość siatkowa (Drechslerei teres f. sp. teres) - fonna siatkowa i (Drechslerei teres f. sp. maculata) - forma plamista, mączniak prawdziwy zbóż i traw (Blumeria graminis), rynchosporioza zbóż (Rhynchosporium secalis), łamliwość źdźbła zbóż (Tapesia yallundae) i zgorzel podstawy źdźbła (kompleks grzybów). Sposób uprawy roli nie wpłynął w sposób istotny na występowanie obu form plamistości siatkowej. Mączniak prawdziwy zbóż i traw oraz rynchosporioza zbóż zdecydowanie najsilniej opanowały rośliny w uprawie płużnej, a najsłabiej w uprawie bezorkowej. Siew bezpośredni sprzyjał rozwojowi łamliwości źdźbła zbóż, a uprawa bezorkowa zgorzeli podstawy źdźbła. Z porażonych podstaw źdźbeł najczęściej izolowano grzyby z rodzaju Fusarium, głównie F. culmorum oraz gatunek Bipolaris sorokiniana. Wegetacja jęczmienia jarego w analizowanym 3-leciu przebiegała w zmiennych warunkach pogodowych. Średnia temperatura powietrza w latach 1997 i 1998 była zbliżona do średnich z wielolecia dla okolic Olsztyna (13,8°C). W sezonie wegetacyjnym 1999 roku okazała się wyraźnie wyższa od przeciętnej wieloletniej osiągając 14,6°C. W oparciu o sumę i rozkład opadów w trzyletnim cyklu eksperymentalnym do przeciętnych zaliczono lata 1997 i 1998, a jako mokry uznano 1999 rok. Przebieg warunków atmosferycznych miał istotny wpływ na nasilenie wszystkich obserwowanych na jęczmieniu chorób. Najwyższy plon nasion zapewniała tradycyjna uprawa płużna, gdzie średnio za 3-lecie uzyskano 3,06 t·ha⁻¹, a najgorsze efekty przyniósł siew bezpośredni (2,18 t·ha⁻¹). Miejsce pośrednie zajęła uprawa bezorkowa (2,55 t·ha⁻¹).

EN

The effects of traditional tillage cultivation (control treatment), no tillage (instead of tillage the soil was loosened with scruff), and direct sowing (with a special drill into unploughed soil) on the health of spring barley cultivar. Klimek were compared in three-field crop rotation (field bean, winter wheat, spring barley) in an experiment performed in the years 1997-1999 on the soil of a good wheat complex. The results of phytopathological observations carried out over the vegetation season are presented in the form of an injury index. The following diseases were recorded on spring barley: net blotch (Drechslera teres) - net type and spot type, powdery mildew (Blumeria graminis), leaf blotch (Rhynchosporium secalis), eyespot (Tapesia yallundae) and foot rot (fungal complex). Tillage system had no a significant influence on the occurrence of both types of net blotch. The intensity of powdery mildew and leaf blotch was the highest in the case of traditional tillage cultivation, and the lowest - in that of no tillage. Direct sowing was conductive to the development of eyespot, and no tillage - to foot rot. Fungi of the genus Fusarium, mainly F. culmorum, and the species Bipolaris sorokiniana, were isolated most frequently from infested stem bases. The weather conditions differed during spring barley grown in the three years analyzed. Mean air temperature in 1997 and 1998 was similar to the many-year average for the city of Olsztyn and its surroundings (13.8°C). In the vegetation season 1999 mean air temperature reached 14.6°C, and was considerably higher than the many-year average. Taking into account total precipitation and distribution in the three-year experimental cycle, 1997 and 1998 can be considered average, and 1999 - wet.The weather conditions had a significant effect on the intensity of all diseases observed on spring barley. The highest yield grain was obtained in the case of traditional tillage cultivation (on average 3.06 t·ha⁻¹ for the three years analyzed), and the lowest - in that of direct sowing (2.18 t·ha⁻¹). No tillage occupied a middle position (2.55 t·ha⁻¹).

Słowa kluczowe

PL

uprawa bezpluzna; uprawa roli; Rhynchosporium secalis; zdrowotnosc roslin; choroby grzybowe; plonowanie; maczniak prawdziwy zboz i traw; plamistosc siatkowa jeczmienia; Drechslera teres f.sp.teres; Tapesia yallundae; siew bezposredni; choroby roslin; metody uprawy; orka; rynchosporioza zboz; jeczmien jary; Drechslera teres f.sp.maculata; lamliwosc zdzbla zboz; Blumeria graminis

EN

unplough cultivation; soil cultivation; Rhynchosporium secalis; plant health; fungal disease; powdery mildew; cereal; grass; net blotch disease; barley; Drechslera teres f.sp.teres; direct sowing; plant disease; cultivation method; ploughing; Rynchosporium secalis; spring barley; Drechslera teres f.sp.maculata; cereal culm breakability; Blumeria graminis

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrobotanica
• Rocznik: 2005
• Tom: 58
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.335-345,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kurowski T P

• Katedra Fitopatologii i Entomologii, Uniwersytet Warminsko-Mazurski w Olsztynie, ul.Prawochenskiego 17, 10-720 Olsztyn

autor

Marks M

• Katedra Systemów Rolniczych, Uniwersytet Warminsko-Mazurski w Olsztynie, Pl. Łódzki 3, 10-718 Olsztyn

autor

Kurowska A

• Katedra Systemów Rolniczych, Uniwersytet Warminsko-Mazurski w Olsztynie, Pl. Łódzki 3, 10-718 Olsztyn

autor

Orzech K

• Katedra Systemów Rolniczych, Uniwersytet Warminsko-Mazurski w Olsztynie, Pl. Łódzki 3, 10-718 Olsztyn

Bibliografia

• Arvidsson J., Hakansson I., 1996. The effects of soil compaction persist after ploughing? Results from 21 long-term field experiments in Sweden. Soil Till. Res. 39 (3/4): 175-197.
• Buczyński G., Kurowski T.P., 1995. Głębokość orki a zdrowotność podstawy źdźbła pszenicy ozimej i jęczmienia jarego uprawianych w płodozmianach i w monokulturze. Mat. XXXV Sesji Nauk. IOR, cz. II: 184-187.
• Buczyński G., Marks M., 1998. Wpływ głębokości orki na plonowanie jęczmienia jarego w różnych układach płodozmianowych. Rocz. Akad. Rol. Pozn. CCCVII, Roln. 52: 123-128.
• Buczyński G., Marks M., Nowicki J., 2002. Reakcja roślin na sposoby przeciwdziałania zagęszczeniu gleby. Pam. Puł. 130 (1): 73-79.
• Hinfner K., Hommonay F., 1964. Atlas chorób i szkodników zbóż i kukurydzy. PWRiL Warszawa.
• Krzymuski J., 1984. Ocena działania czynników plonowania zbóż. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 305: 33-64.
• Kurowski T.P., 2002. Studia nad chorobami podsuszkowymi zbóż uprawianych w wieloletnich monokulturach. Wyd. UWM w Olsztynie. Rozpr. Monogr. 56, 5-86.
• Kurowski T.P., Adamiak E., Balicki T., 2002. Wpływ fungicydu Amistar 250 SC na ograniczenie nasilenia chorób i wzrost plonowania jęczmienia jarego uprawianego w monokulturze. Próg. Plant Prot./ Postępy Ochr. Rośl. 42 (2): 924-926.
• Kurowski T., Mikołajska J., Wojciechowska-Kot H., 1990. Zdrowotność podstawowych zbóż w uprawie monokulturowej. W: Ekologiczne procesy w monokulturowych uprawach zbóż. Red. L.Ryszkowski, J. Karg, J. Pudełko. Wyd. Nauk. UAM Poznań: 223-231.
• Kurowski T.P., Nowicki J., Wanic M., 1998. Choroby jęczmienia jarego i owsa uprawianych w siewie czystym i mieszanym. Fragm. Agron. 4 (60): 25-35.
• Mackiewicz D., Drath I., 1972. Wpływ zmianowań na stopień porażenia pszenicy przez łamliwość źdźbła oraz na jej plonowanie. Biuletyn IOR 54: 153-169.
• Marks M., Kurowski T.P., Buczyński G., Kurowska A., 2004. Stan sanitarny roślin w zależności od zagęszczenia gleby i sposobów przeciwdziałania. Ann. Univ. Mariae Curie-Sklodowska, sect. E Agric. 59 (4): 1797-1806.
• Marks M., Buczyński G., Jastrzębska M., 2002. Wpływ zróżnicowanej uprawy i zagęszczenia gleby na plonowanie roślin. Pam. Puł. 130 (2): 487-493.
• Mikołajska J., Majchrzak B., Pszczółkowski P., 1996. Z badań nad fuzariozami zbóż na Pojezierzu Mazurskim. Mat. Symp. „Nowe kierunki w fitopatologii”, Kraków 11-12. 09.1996: 299-302.
• Reinecke P., Fehrmann H., 1979. Rhizoctonia cerealis van der Hoeven an Getreide in der Bundesrepublik Deutschland. Z. Pflanzenkr. Pflanzensch. 86 (3/4): 190-204.
• Roszak W., Radecki A., Witkowski F., 1991. Badania nad możliwością zastosowania siewu bezpośredniego w warunkach Polski Centralnej. Rocz. Nauk. Rol., Ser. A Prod. Rośl. 109 (2): 143-156.
• Rudnicki F., 1995. Porównanie reakcji jęczmienia jarego i owsa na warunki opadowo-termiczne. Fragm. Agron. 3 (47): 21-32.
• Sienkiewicz J., Żurawski H., Jabłoński W., 1985. Wpływ uproszczeń w uprawie roli i zróżnicowanego nawożenia na plony roślin i pobranie składników pokarmowych (II rotacja zmianowania, 1975-1980). Pam. Puł. 84: 191-204.
• Szempliński W., 2003. Siedliskowe i agrotechniczne uwarunkowania produkcji ziarna jęczmienia jarego na paszę w północno-wschodniej Polsce. Wyd. UWM w Olsztynie. Rozpr. Monogr. 71: 5-99.
• Zawiślak K., Adamiak E., 1998. Płodozmian i pestycydy jako czynniki integrowanej uprawy jęczmienia jarego. Acta Acad. Agricult. Tech. Olst., Agricultura 66: 119-129.