Przeksztalcenia malych zbiornikow od poczatku XX w. na wybranym obszarze Pojezierza Olsztynskiego

• Autorzy: Skwierawski A
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy dokonano porównania zmian liczby i powierzchni małych zbiorników wodnych (o powierzchni < 1 ha) w krajobrazie rolniczym. Badania prowadzono na obszarze o powierzchni 17 km², obejmującym otoczenie 6 wsi w środkowej części Pojezierza Olsztyńskiego (współrzędne geograficzne: 20° 25 ÷36' N, 53° 50÷55' E). Do analizy wykorzystano materiały kartograficzne z różnych okresów XX w. Były to mapy topograficzne z lat 1914 i 1980 oraz zdjęcia lotnicze wykonane w 1998 roku. W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono, że na badanym obszarze liczba małych zbiorników wodnych uległa znacznemu zmniejszeniu - z 362 przed 100 laty do 202 szt. współcześnie. Najsilniejsze zmiany odnotowano w ostatnich dziesięcioleciach. W porównaniu do stanu z początków XX w. do roku 1980 liczba małych zbiorników zmniejszyła się o 17%, oraz o 27% w ciągu następnych 20 lat. Oprócz likwidacji i zanikania oczek wodnych, na terenie badań obserwowano efekty tworzenia się nowych zbiorników. Dzięki zwykle znacznej powierzchni zbiorniki te niemal rekompensowały ubytek areału wód, przez co zmiany sumarycznej powierzchni małych zbiorników były znacznie mniejsze niż ubytek ich liczebności. Trwałym elementem krajobrazu były 103 zbiorniki (28,5% początkowej liczebności), występujące na badanym obszarze przez cały rozpatrywany okres.

EN

The aim of the study was to compare the change in time of the number and area of small reservoirs (with the area < 1 ha) in the rural landscape. The study site of the area of 17 km² was situated in the surroundings of 6 villages in the central part of the Olsztyn Lakeland (NE Poland - 20° 25÷36' N, 53° 50÷55' E). Investigations were made on the basis of topographic maps edited in the year 1914 and 1980, and also air photographs made in 1998. The carried out investigations showed high changes of the presence of small water reservoirs. There was a found high intensity of water reservoir disappearing process - from 362 reservoirs about a century ago, to 202 reservoirs at present in the studied area. Increasing of these processes in recent decades was observed. From the beginning of the 20th century to 1980, the number of reservoirs decreased by about 17%. In the two decades (1980-1998) the number of reservoirs decreased by about further 27%. Besides the process of vanishing or anthropogenic removal of reservoirs, there were observed many new water bodies (anthropogenic and self-contained ponds). Those water bodies, of the usually considerable water areas, caused only slight changes of the total area of water. Only 103 of analysed objects (28.5%) were stable water reservoirs, existing permanently from the beginning of the 20th century.

Słowa kluczowe

PL

zbiorniki wodne; male zbiorniki wodne; Pojezierze Olsztynskie; krajobraz rolniczy; degradacja; liczebnosc

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2005
• Tom: 506
• Opis fizyczny: s.415-423,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Skwierawski A

• Uniwersytet Warminsko-Mazurski, pl.Lodzki 2, 10-719 Olsztyn

Bibliografia

• Choiński A. 1995. Zarys limnologii fizycznej Polski. Wyd. Nauk. UAM Poznań: 298.
• Ciołkosz A., Miszalski J., Olędzki J.R. 1999. Interpretacja zdjęć lotniczych. Wyd. Nauk. PWN Warszawa: 459.
• Koc J., Cymes I., Skwierawski A., Szyperek U. 2001. Znaczenie ochrony małych zbiorników wodnych w krajobrazie rolniczym. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 476: 397-407.
• Kochanowska R., Pieńkowski P., Wołejko L. 1997. Śródpolne oczka wodne w krajobrazie Pomorza Szczecińskiego, w: Woda jako czynnik warunkujący wielofunkcyjny i zrównoważony rozwój wsi i rolnictwa. Konf. Nauk.-Techn., Falenty, 19-21 XI 1997: 230-235.
• Kosturkiewicz A., Musiał W. 1982. Wahania stanów wód w śródpolnych oczkach wodnych na terenach zdrenowanych. Prace Komisji Nauk Roln. i Leśnych 53: 159-171.
• Lossow K. 1996. Znaczenie jezior w krajobrazie młodoglacjalnym Pojezierza Mazurskiego. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 431: 47-57.
• Nowicki Z. 1997. Problematyka degradacji oczek wodnych na Pojezierzu Mazurskim. Rocz. AR w Poznaniu, CCXCIV: 366-371.
• Nowicki Z., Solarski H. 1995. Melioracje ekologiczne obszaru Polski północno- wschodniej, w: Problemy kompleksowego urządzania obszarów gmin. Cz. V. Wyd. PAN: 47-54.
• Pieńkowski P. 1996. Przekształcenia oczek wodnych na przykładzie północnej części Równiny Wełtyńskiej. Zesz. Nauk. AR Szczecin 173, Rolnictwo 63: 37-41.