Waloryzacja pokrywy glebowej wybranych powierzchni wzorcowych w krajobrazie mlodoglacjalnym Pojezierza Mazurskiego i Rowniny Sepopolskiej

• Autorzy: Gotkiewicz J , Smolucha J
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki waloryzacji pokrywy glebowej wybranych powierzchni wzorcowych reprezentujących typowe obszary młodoglacjalne Polski północno-wschodniej. Waloryzację przeprowadzono opracowaną w Katedrze Gleboznawstwa i Ochrony Gleb UWM w Olsztynie metodą polegającą na punktowej ocenie wybranych cech pokrywy glebowej. Prace wykonywane były na trzech reprezentatywnych powierzchniach wzorcowych w makroregionie Pojezierza Mazurskiego i mezoregionie Równiny Sępopolskiej występujących w trzech strefach krajobrazowych. Jest to strefa równin zastoiskowych, wysoczyzn morenowych oraz równin sandrowych. Przeprowadzona waloryzacja wykazała bardzo duże zróżnicowanie pokrywy glebowej. Różnice te mają istotny wpływ na sposób użytkowania, występujące zagrożenia i potrzeby ochrony. W strefie równin zastoiskowych reprezentowanych przez powierzchnię Dzietrzychowo wysoko ocenione gleby mineralne (58,6 punktów) pozwalają na prowadzenie intensywnej gospodarki rolnej nie zagrażającej środowisku. Na powierzchni Baranowo w strefie wysoczyzn morenowych gleby mineralne zostały ocenione korzystnie (40,9 punktów). Ich zagrożeniem może być erozja wodna. Ważną rolę na badanym obszarze odgrywają gleby hydrogeniczne, których właściwości ułatwiają ochronę i renaturyzację. Nisko ocenione piaszczyste gleby mineralne powierzchni Siódmak w strefie równin sandrowych (16,5 punktów) są mało odporne na zagrożenia i degradację. Dużej troski wymagają ulegające niekorzystnym przemianom gleby hydrogeniczne (28,2 punktów). Z tego względu gospodarowanie proekologiczne na terenach sandrowych jest szczególnie potrzebne.

EN

Paper reports on the results of evaluating the soil cover of selected reference areas representing postglacial areas typical to the north-eastern Poland. Evaluation was based on the method elaborated at Department of Soil Science and Soil Protection, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, which consists in a score evaluation of selected features of the soil cover. Works were conducted on three representative reference areas in the macroregion of Masurian Lake District and the mesoregion of Sępopolska Plain located in three landscape zones, including glacilacustrine plains, moraine uplands and outwash plains. Evaluation showed a very high diversification of the soil cover. These differences exert a profound effect on the manner of utilization, occurring threats and needs of protection. In the zone of glacilacustrine plains represented by Dzietrzychowo area, highly evaluated mineral soils (58.6 points) enable environment-friendly intensive farming. In the area of Baranowo, in the zone of moraine uplands, mineral soils were also positively evaluated (40.9 points). They may, however, pose a threat of water erosion. An important function investigated area, is played by hydrogenous soils (64.6 points), whose properties facilitate the protection and renaturization of the area. Sandy mineral soils of Siódmak area, in the zone of outwash plains, which obtained low scores (16.5 points), are poorly resistant to threats and degradation. Great care is required in case of hydrogenous soils subjected to unfavourable transformations (28.2 points). Therefore, pro-ecological farming seems to be especially advisable on the sandr areas.

Słowa kluczowe

PL

powierzchnia wzorcowa; waloryzacja; Pojezierze Mazurskie; gleby; obszary mlodoglacjalne; Rownina Sepopolska

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2005
• Tom: 507
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.165-173,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Gotkiewicz J

• Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb, Uniwersytet Warminsko-Mazurski, pl.Lodzki 3, 10-957 Olsztyn

autor

Smolucha J

• Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb, Uniwersytet Warminsko-Mazurski, pl.Lodzki 3, 10-957 Olsztyn

Bibliografia

• Gotkiewicz J., Gotkiewicz M. 1991. Gospodarowanie azotem na glebach torfowych. Bibl. Wiad. IMUZ 77: 59-76.
• Gotkiewicz J., Smołucha J. 1996. Charakterystyka krajobrazów młodoglacjalnych Pojezierza Mazurskiego i Równiny Sępopolskiej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 431: 119-136.
• Gotkiewicz J., Smołucha J. 1998. Propozycja punktowego podziału obszarów młodoglacjalnych do potrzeb ich racjonalnego użytkowania i ochrony. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 460: 673-684.
• Gotkiewicz J., Smołucha J. 2000. Waloryzacja pokrywy glebowej Pojezierza Mazurskiego i Równiny Sępopolskiej. Biuletyn Naukowy 9. Wydawnictwo UWM Olsztyn: 37-60.
• Gotkiewicz J., Piaścik H., Smołucha J. 2004. Ocena zasobów gleb mineralnych i hydrogenicznych Pojezierza Mazurskiego w aspekcie ich użytkowania i ochrony. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 4(2a) (11): 395-408.
• Gotkiewicz J., Okruszko H., Smołucha J. 1996. Powstawanie i przeobrażanie się gleb hydrogenicznych w krajobrazie młodoglacjalnym Pojezierza Mazurskiego i Równiny Sępopolskiej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 431: 181-201.
• Kondracki J. 1998. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa: 441 ss.
• Okruszko H., Piaścik H., Gotkiewicz J., Bieniek B. 1991. Zróżnicowanie siedlisk hydrogenicznych w różnych typach krajobrazu młodoglacjalnego. Biul. Inform. ART Olsztyn 31: 77-99.
• Okruszko H. 1992. Siedliska hydrogeniczne, ich specyfika i zróżnicowanie. Bibl. Wiad. IMUZ 79: 5-14.
• Richling A. 1992. Kompleksowa geografia fizyczna. PWN, Warszawa: 375 ss.
• Strzemski M. 1972. Przyrodniczo-rolnicza bonitacja gruntów ornych. IUNG Puławy, t. I, II: 754 ss.
• Szuniewicz J., Churska CZ., Churski T. 1992. Potencjalne hydrogeniczne siedliska wilgotnościowe i ich zróżnicowanie pod względem dyspozycyjnych zapasów wody użytecznej. Bibl. Wiad. IMUZ 79: 69-93.
• Systematyka gleb Polski 1989. Roczn. Glebozn. 40(3/4): 150 ss.
• Witek T. (red) 1981. Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski według gmin. IUNG Puławy: 426 ss.
• Zalecenia agrotechniczne 1992. IUNG Puławy I, II: 615 ss.