Problematyka ochrony obszarow zrodliskowych na obszarach wiejskich Pojezierza Mazurskiego

• Autorzy: Glinska-Lewczuk K
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Szczególną rolę w krajobrazie Pojezierza Mazurskiego odgrywają źródła i obszary źródliskowe usytuowane zwykle w dolinach rzek i strumieni wciętych głęboko w teren. Różnorodne formy samowypływów wód napiętych hydrostatycznie spełniają wiele cennych i niezwykle złożonych funkcji przyrodniczo-gospodarczych. Wyniki prac badawczych, odnoszone do 34 źródeł i mokradeł dolinowych zajmujących łączną powierzchnię 902 ha, wskazują na daleko zaawansowany proces degradacji ekosystemów wodnych. Wskaźniki nierównomierności wydatku źródeł (Q maks./Q min.), dochodzące do 28,6, są dowodem braku stabilizacji i równowagi hydrodynamicznej zbiorników wód podziemnych. Wahania ekstremalne stanów wód w mokradłach sięgają wielkości 100-200 cm, co wynika z zaburzenia cykliczności występowania zjawisk naturalnych zachodzących w środowisku siedlisk hydrogenicznych. Dla powstrzymania procesu dalszej degradacji ekosystemów wodnych niezbędne jest podjęcie odpowiednich działań o charakterze organizacyjno-gospodarczym, jak: wyrównanie zbiornikowe odpływu na sieci rzecznej, hydroenergetyczna zabudowa zlewni, stopniowe wprowadzanie form rolnictwa ekologicznego, powiększenie retencji użytecznej gleb, wzbogacanie waloryzacji przestrzennej krajobrazu drogą odpowiednich zabiegów melioracyjnych (biologiczna regulacja rzek, regeneracja oczek wodnych i mokradeł śródpolnych, odbudowa zadrzewień o charakterze brzegowym i wodochronnym).

EN

The results of survey covering 34 springs and marshy river valleys of the total area 902 ha in the Mazury Lake District (NE Poland) were presented in the paper. Advanced degradation process of water ecosystems was pointed out with respect to their valuable and complex functions of environmental and economic character. An evidence for hydrodynamic imbalance in underground water resources may be a high level of spring discharge irregularity coefficient (Q max./Q min.), achieving nearly 28.6. The extreme fluctuations of bog water table range from 100 to 200 cm what results from disturbances of natural circulation phenomena in hydrogenic environments. Some activities are proposed towards limiting the further degradation of water ecosystems e.g. flood wave attenuation in water reservoirs, hydro-power plant building on the river’s network, increasing useful retention of soils, enrichment of landscape valorization by means of using reclamation methods such as biological rivers’ regulation, renovation of small mid-field ponds, restoration of the forests along river banks.

Słowa kluczowe

PL

obszary wiejskie; ochrona zasobow wodnych; Pojezierze Mazurskie; wydajnosc zrodel; zrodlisko; ekosystemy wodne; degradacja srodowiska; zrodla; srodowisko naturalne

EN

rural area; water resource protection; Mazurian Lakeland; seepage spring area; aquatic ecosystem; environment degradation; water source; natural environment

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2005
• Tom: 503
• Opis fizyczny: s.81-90,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Glinska-Lewczuk K

• Katedra Melioracji i Ksztaltowania Srodowiska, Uniwersytet Warminsko-Mazurski, Plac Lodzki 2, 10-756 Olsztyn

Bibliografia

• Jokiel P. 1997. Źródła, ich rola w środowisku i znaczenie w gospodarce wodnej. Acta Univ. Lodz., Folia Geogr. Physica 2: 5-8.
• Koc J., Glińska K. 2000. Oddziaływanie obszarów wiejskich na właściwości fizykochemiczne wód źródlanych Pojezierza Olsztyńskiego, w: Problemy ochrony i użytkowania obszarów wiejskich o dużych walorach przyrodniczych (red. Radwan S., Lorkiewicz Z.). Wyd. UMSC, Lublin: 173-178.
• Koc J., Glińska-Lewczuk K. 2004. Hydrochemiczna charakterystyka wód źródlanych obszaru młodoglacjalnego na przykładzie źródlisk Łyny. Journal of Elementology 9(1): 25-34.
• Nowicki Z., Glińska K. 2000. Problematyka ochrony źródeł na Pojezierzu Mazurskim. Mat. XI Sympozjum Zint. Monit. Środ. Przyrodn. „Funkcjonowanie geoekosystemów na terenach pojeziernych o niskiej antropopresji”. Żabinka-Diabla Góra, 19-21 IX 2000: 65.
• Nowicki Z., Cymes J. 1997. Ochrona i waloryzacja przestrzeni krajobrazowej na Pojezierzu Mazurskim. VIII Ogólnop. Sym. Zint. Monit. Śród. Przyrodn. „Funkcjonowanie geoekosystemów na terenach pojeziernych”, Wigry, 10-11 IX 1997: 24-25.
• Michalczyk Z. 2001. Źródła Wyżyny Lubelskiej i Roztocza. Wyd. UMCS, Lublin: 298 ss.
• Solarski H., Nowicki Z., Błaszczyk M. 1993. Znaczenie zasad ekologii w melioracjach rolnych dla ochrony krajobrazu wiejskiego. Probl. Kompl. Urządz. Obsz. Gmin. Ossolineum: 111-119.