Inwentaryzacja, waloryzacja i ochrona malych zbiornikow wodnych w krajobrazach rolniczych

• Autorzy: Juszczak R
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Małe zbiorniki wód powierzchniowych spełniają w krajobrazach rolniczych wiele istotnych funkcji: przyrodniczych, hydrologicznych i gospodarczych. Podlegają jednakże silnej antropopresji prowadzącej do ich degradacji ilościowej i jakościowej. Badania inwentaryzacyjne i waloryzacyjne zbiorników wodnych umożliwiają wytypowanie najbardziej wartościowych obiektów, które powinny zostać objęte ochroną prawną w formie użytków ekologicznych. Odpowiednio zorganizowany system zachęt umożliwić może ochronę i rozbudowę zarówno zbiorników wodnych jak i otaczających je barier biogeochemicznych spełniających funkcje ochronne. Czynną ochronę zbiorników wodnych w krajobrazach rolniczych można zapewnić poprzez wykorzystanie ich jako odbiorników wód drenarskich. Działania te, mieszczące się w ramach tzw. małej retencji, zapewniają poprawę stosunków wodnych na obszarach występowania największych deficytów wodnych w kraju.

EN

Small midfield ponds fulfill many important natural, hydrological and economical functions in agricultural landscapes. They get affected by very strong anthropogenic pressure, leading to their quantitative and qualitative degradation. Inventory studies and evaluation of water ponds enable to point out most valuable objects, which should be protected by law as the ecological sites. Properly organized system of incentives may enable the preservation and development of both, water ponds and surrounding them biogeochemical barriers, carrying out protective functions. In agricultural landscapes an active protection of water ponds is possible by using them as the receivers of drainage water. This activity, being a part of so-called small retention, provides an improvement of water relations on the areas of biggest water shortage in the country.

Słowa kluczowe

PL

inwentaryzacja; ochrona srodowiska; ochrona wod; waloryzacja; male zbiorniki wodne; krajobraz rolniczy

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2001
• Tom: 476
• Opis fizyczny: s.379-387,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Juszczak R

• Akademia Rolnicza, ul. Witosa 45, 60-667 Poznan

Bibliografia

• ARCZYŃSKA-CHUDY E., GOŁDYN H., MICHALAK A., KRASKA M. 1996. Znaczenie roślinności wodnej dla utrzymania różnorodności flory na terenie Agroekologicznego Parku Krajobrazowego im. Gen. D. Chłapowskiego, w: Ekologiczne procesy na obszarach intensywnego rolnictwa. Praca zbiorowa pod red. Ryszkowski L., Bałazy S. Zakł. Badań Środ. Rol. i Leś. PAN, Poznań: 7-20.
• BANASZAK J., KASPRZAK K. 1994. Zasoby fauny małych zbiorników wodnych i drobnych cieków. Zesz. Nauk. Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia Przyrodnicze 10: 123-149.
• DRWAL J., LANGE W. 1985. Niektóre limnologiczne odrębności oczek wodnych. Zesz. Nauk. Wydziału Biologii, Geografii i Oceanografii UW. 14: 68-83.
• FIEDLER M. 1997. Bilanse wodne zlewni śródpolnych oczek wodnych w terenie zdrenowanym. Maszyn. Katedry Melioracji i Inżynierii Środowiska AR Poznań. Praca doktorska: 93 ss.
• GOŁDYN H., ARCZYŃSKA-CHUDY E. 1998. Różnorodność roślin Parku Krajobrazowego im. Gen. D. Chłapowskiego i jej ochrona, w: Kształtowanie środowiska rolniczego na przykładzie Agroekologicznego Parku Krajobrazowego im. Gen. D. Chłapowskiego. Praca zbiorowa pod red. Ryszkowski L., Bałazy S. Zakł. Badań Środ. Rol. i Leś. PAN, Poznań: 123-132.
• ILNICKI P. 1996. Metodyka waloryzacji użytków ekologicznych w krajobrazie rolniczym Wielkopolski. Przegląd Naukowy SGGW 10: 5-12.
• JUSZCZAK R. 2000. Inwentaryzacja i waloryzacja małych zbiorników wodnych w zachodniej części zlewni Rowu Wyskoć. Maszyn. Katedry Agrometeorologii AR Poznań. Praca magisterska: 101 ss.
• KAMERYS M. 1991. Waloryzacja przyrodnicza krajobrazu rolniczego pagórkowatej wysoczyzny morenowej w rejonie Jankowa Dolnego. Maszyn. Katedry Ochrony i Kształtowania Środowiska AR Poznań. Praca magisterska: 102 ss.
• KANIECKI A. 1991. Problem odwodnienia Niziny Wielkopolskiej w ciągu ostatnich 200 lat i zmiany stosunków wodnych. Mat. konf. nauk. „Ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów wodnych na obszarach rolniczych Wielkopolski". Poznań, 18 XII: 77-80.
• KARG J. 1998. Różnorodność zwierząt Parku Krajobrazowego im. Gen. D. Chłapowskiego i ochrona, w: Kształtowanie środowiska rolniczego na przykładzie Parku Krajobrazowego im. Gen. D. Chłapowskiego. Praca zbiorowa pod red. Ryszkowski L., Bałazy S., Zakł. Badań Środ. Rol. i Leś. PAN, Poznań: 133-142.
• KĘDZIORA A. 1995. Podstawy agrometeorologii. PWRiL Poznań: 264 ss.
• KĘDZIORA A., OLEJNIK J., KAPUŚCIŃSKI J. 1989. Impact of Landscape Structure on Heat and Water Balance. Ecol. Inter. Bull. 17: 1-17.
• KISTOWSKI M. 1999. Metody, struktura i źródła gromadzenia informacji dla potrzeb inwentaryzacji przyrodniczej. Metody inwentaryzacji przyrodniczej. Materiały Seminarium Geoekologicznego pt. „Inwentaryzacja przyrodnicza i ekologia krajobrazu". Łódź, 27-28 listopad 1998: 11-18.
• KOSTURKIEWICZ A., FIEDLER M. 1993. Związki stanów wody w śródpolnych oczkach wodnych ze stanami wód gruntowych. Zesz. Nauk. PAN, Geoekosystem obszarów leśnych 6: 115-121.
• KOSTURKIEWICZ A., FIEDLER M. 1995. Oczka wodne w eksploatacji systemów drenarskich na terenach bogato urzeźbionych. Zesz. Nauk. AR Wrocław, Konferencje III, 266: 191-199.
• KOSTURKIEWICZ A., SZAFRAŃSKI CZ. 1988. Zasady wykorzystania śródpolnych oczek wodnych jako odbiorników wód drenarskich. Załącznik nr 2 do „Wytycznych drenowania gruntów ornych". Mat. Instruktażowe 65, IMUZ Falenty.
• KOWALCZAK P., REDFARAT R., KĘPIŃSKA-KASPRZAK M., MAGER P., PIETRAS W. 1997. Hierarchia potrzeb obszarowych małej retencji. Materiały badawcze. Seria: Gospodarka wodna i Ochrona Wód. IMGW, 19: 1-91.
• KRASKA M., KANIECKI A. 1995. Mała retencja w Polsce i jej uwarunkowania przyrodnicze, w: Ekologiczne aspekty melioracji wodnych. Praca zbiorowa pod red. L. Tomiałojć: 124-139.
• KRUK M. 1990. The processing of elements by mires in agricultural landscape: mass balances based on sub-surface hydrology. Ekologia Polska 38(1): 73-117.
• KRUK M. 1996. Biogeochemical consequences of watershed inflow of mineral ele ments into fens in agricultural landscape. Polish Ecological Studies 22(3-4): 105-127.
• MIODUSZEWSKI W. 1997. Mała retencja i polityka melioracyjna, w: Użytkowanie a ochrona zasobów wód powierzchniowych w Polsce. Zesz. Nauk. Komitetu „Człowiek i środowisko". 17: 49-62.
• PACZUSKA В., PACZUSKI R. 1997. Problem zanikania naturalnych zbiorników śródpolnych i śródleśnych na południowym skraju Wysoczyzny Świeckiej. Idee Ekologiczne 10, Seria Szkice 6: 215-221.
• PIEŃKOWSKI P. 1996. Przekształcenie oczek wodnych na przykładzie północnej części Równiny Wełtyńskiej. Zesz. Nauk. AR Szczecin 173, Rolnictwo 63: 37-41.
• RYBACKI M., BERGER L. 1997. Płazy Parku Krajobrazowego im. Gen. D. Chłapowskiego. Biuletyn Parków Krajobrazowych Wielkopolski 2(4), Poznań: 22-40.
• RYSZKOWSKI L., KĘDZIORA A. 1996. Mała retencja wody w krajobrazie rolniczym. Zeszyty Naukowe AR we Wrocławiu, Konferencje XI, 289: 217-225.
• RYSZKOWSKI L., ŻYCZYŃSKA-BAŁONIAK I., SZPAKOWSKA B. 1996. Wpływ barier biogeochemicznych na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń obszarowych. Oczyszczalnie hydrobotaniczne. II Międzynarodowa Konf. Nauk.-Tech. Poznań, 2-3 września 1996: 147-156.
• RYSZKOWSKI L., ŻYCZYŃSKA-BAŁONIAK J. 1998. Ograniczenie zanieczyszczeń obszarowych przez bariery biogeochemiczne, w: Kształtowanie środowiska rolniczego na przykładzie Parku Krajobrazowego im. Gen. D. Chłapowskiego. Praca zbiorowa pod red. Ryszkowski L., Bałazy S., Zakł. Badań Środ. Rol. i Leś. PAN, Poznań: 67-80.
• SZPAKOWSKA В., ŻYCZYŃSKA-BAŁONIAK J. 1994. The role of biogeochemical barriers in water migration of humic substances. Polish J. of Environmental Studies 3: 35-41.
• SOLARSKI H., NOWICKI Z., SOLARSKA J., BŁASZCZYK M. 1994. Ochrona ekosystemów wodnych na tle stosunków hydrologicznych Pojezierza Mazurskiego. Zesz. Nauk. AR Wrocław, Konferencje III, T.l, 246: 149-153.
• SURMACKI A. 1997. Awifauna lęgowa drobnych zbiorników śródpolnych na Pomorzu Zachodnim - wyniki wstępne. Przegląd Przyrodniczy VIII, 1/2: 193-198.
• USTAWA 1991. O ochronie przyrody z 16 października. Dz. U. Nr. 114, poz. 492.
• ŻYCZYŃSKA-BAŁONIAK J., JASKULSKA R., SZYMAŃSKI R. 1990. Niektóre składniki chemiczne rozpuszczone w wodzie małych zbiorników śródpolnych, w: Charakteiystyki ekologiczne wybranych elementów krajobrazów rolniczych. SGGW Warszawa: 62-77.