Meteorologiczne pory roku na przykladzie sytuacji w Polsce Polnocno-Wschodniej w wybranych 10-leciach z drugiej polowy XX wieku

• Autorzy: Panfil M
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Obiektywnym kryterium podziału roku na pory jest wg wielu autorów przejście średniej temperatury dobowej przez określone wartości progowe. W pracy wprowadzono podział roku, na 6 pór roku przy trzech progach termicznych: 0°C, 5°C i 15°C. Do analizy wykorzystano dobowe wartości temperatury powietrza za okres 1951 - 2000 pochodzące z 10 stacji meteorologicznych. Dokonano także charakterystyki okresu zimowego w oparciu o udział liczby dni z mrozem w roku. W niniejszej pracy obliczono różnice w długości trwania poszczególnych okresów dla najchłodniejszego i najcieplejszego dziesięciolecia. Wyniki jednoznacznie wskazują na wydłużenie przedwiośnia, wiosny i przedzimia, co spowodowało skrócenie pór sąsiadujących; zimy i jesieni. Długość trwania lata w zależności od stacji zarówno wzrosła jak i spadła. Pory roku oraz średnia temperatura dobowa posłużyły do wyróżnienia w tej części Polski reżimów termicznych: typu kontynentalnego chłodnego i ciepłego oraz uwzględniając postępujące zmiany warunków termicznych, typu oceanicznego. Wykazano także rozszerzenie się w kierunku wschodnim regionu umiarkowanie ciepłego wg klasyfikacji SCHMUCKA [1961], Największym przekształceniom uległ sezon zimowy i sąsiadujące pory roku. W okresie zimowym wykazano zdecydowany spadek udziału liczby dni z mrozem w roku średnio o 10 dni, a izolinia 50 dni mroźnych uległa przesunięciu na najdalsze krańce północno-wschodnie.

EN

The paper presents results of analysis of the characteristic thermic seasons in North-Eastern part of Poland. Three thermal barrier: 0°C, 5°C and 15°C were used based on meteorological dataset from 10 meteorological stations, covering the period from 1951 to 2000. The findings suggested that the early spring and early winter longer which made the next seasons: winter and autumn shorter. The changes in the length of summer differed and depended on chosen stations. The characteristic of thermal regime shows that the measured warm region, moved were. Most changes were found in the winter season. In this case the number of frosty days moved downwards and was smaller by 10 days a years on the average. The isoline of 50 frozen days eastward moved radically to the furthest parts of North-Eastern Poland.

Słowa kluczowe

PL

regionalizacja; rezim termiczny; Polska Polnocno-Wschodnia; dni mrozne; pory roku; wiek XX

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2005
• Tom: 505
• Opis fizyczny: s.289-295,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Panfil M

• Uniwersytet Warminsko-Mazurski, ul. Prawochenskiego 21, 10-719 Olsztyn

Bibliografia

• Augustowski B. 1977. Pomorze. PWN Warszawa: 136 ss.
• Kosiba A. 1956. Zagadnienie klasyfikacji zim. Przegl. Geofiz. 1(3/4): 201 - 208.
• Kosiba A. 1958. O konieczności ujednolicenia skali międzynarodowej podstawowych kryteriów termicznych w klimatologii. Przegl. Geofiz. 3(11), 1: 15 - 21.
• Kosiba A. 1966(68). O tak zwanych zimach stulecia. Spraw. Wrocł. Tow. Nauk. B, 21: 10 - 15.
• Lorenc H., Suwalska-Bogucka M. 1995. Tendencje termiczne zim w Polsce jako wskaźnik oceny zmienności klimatu. Wiad. IMGW XVIII(1): 3 - 28.
• Mackiewicz-Wojciechowicz M., Nowicka A. 1977. Termiczna charakterystyka zim regionu olsztyńskiego 1952/53-1969/70. Zesz. Nauk. ART Olsztyn 172, Rolnictwo 21: 95 - 106.
• Marciniak K., Wójcik G. 1991. Termiczne pory roku w środkowej części Polski Północnej w okresie 1951 - 1970. Acta UNC Geografia 23: 41 - 52.
• Milata W. 1950/51. Liczba dni z mrozem w Polsce. Przegl. Geogr. 23: 123 - 126.
• Nowak M. 1967. Termiczne pory roku na obszarze województwa olsztyńskiego. Zesz. Geogr. WSP Gdańsk, IX: 257 - 266.
• Piotrowicz K. 1996. Thermal characterization of winters in the 20th century in Kraków. Geogr. Polonica 67: 77 - 88.
• Piotrowicz K. 2000a. Sposoby wydzielania pór roku. Przegl. Geofiz. XLV(3-4): 261 - 278.
• Piotrowicz K. 2000b. Termika zim w Krakowie, Pradze i Lwowie od schyłku małej epoki lodowej do końca XX stulecia (studium metodyczne i ocena zmienności). Praca Dokt., IGiGP UJ: 168 ss.
• Przewodnik 1981. Przewodnik do ćwiczeń z meteorologii i klimatologii dla studentów geografii. UW: 215 ss.
• Romer E. 1949. Regiony klimatyczne Polski. Prace Wrocł. Tow. Nauk. Ser. B, 16: 3 - 32.
• Schmuck A. 1961. Regiony termiczne w Polsce. Czas. Geogr. 32(1): 17 - 30.
• Trepińska J. 1971(72). Częstotliwość surowych zim w Krakowie w okresie 145 lat. Sprawozdania PAN Kraków 15(2): 469 - 471.
• Trepińska J. 1972. Surowe zimy w naszym klimacie. Wszechświat 2: 37 - 39.
• Warszawski W. 1971. Termiczne pory roku w Polsce. Zesz. Nauk. UŁ 2(43): 105 - 137.
• Wierzbicki Z. 1957. Okres z ujemną dobowa temperatura powietrza w Polsce. Gaz. Obserw. PIHM 10(5): 7 - 8.