EN
A pot experiment was performed to determine the effect of varying levels of calcium, magnesium, potassium and hydrogen saturation of the soil CEC (cation exchange capacity) on the yield and mineral composition of sunflower green matter. A high yield of plants with a balanced mineral composition was recorded when the percentage saturation of the soil CEC was around 60% for calcium, 8.4% for magnesium and 4.2% for potassium. A drop in the potassium saturation of the soil CEC below 3% and its rise above 8% resulted in a significant decrease in sunflower yield. A drop in the magnesium saturation of the soil CEC below 5% also caused a significant decrease in the yield of sunflower green forage. The potassium content of sunflower green matter depended primarily on soil potassium saturation. Increased magnesium or calcium saturation of the soil CEC limited excessive potassium accumulation in plant tissues to a slight degree only. The ratio of exchangeable magnesium to exchangeable potassium in the soil was found to be a more reliable indicator of magnesium availability than the percentage saturation of the soil CEC with this element or exchangeable magnesium content. The recommended Mg : K ratio in the soil, ensuring a high yield of sunflower with a desirable mineral composition, is 2:1 on a percent exchangeable basis.
PL
W doświadczeniu wazonowym badano wpływ zróżnicowanego wysycenia kompleksu sorpcyjnego gleby wapniem, magnezem, potasem i wodorem na plonowanie oraz skład mineralny zielonki słonecznika. Wysoką masę roślin o zrównoważonym składzie mineralnym uzyskano na glebie o wysyceniu kompleksu sorpcyjnego wapniem ok. 60%, magnezem – 8,4% i potasem – 4,2%. Zmniejszenie udziału potasu w kompleksie sorpcyjnym poniżej 3% oraz jego wzrost powyżej 8% był przyczyną istotnego spadku plonów słonecznika. Obniżenie wysycenia kompleksu sorpcyjnego magnezem poniżej 5% także spowodowało istotne zmniejszenie zielonej masy słonecznika. Zawartość potasu w zielonce słonecznika zależała głównie od udziału tego pierwiastka w kompleksie sorpcyjnym gleby. Zwiększenie wysycenia kompleksu sorpcyjnego gleby magnezem bądź wapniem w małym stopniu ograniczyło nadmierną akumulację potasu w tkankach roślin. Wartość stosunku Mg : K wymiennego w glebie okazała się lepszym wskaźnikiem do określenia przyswajalności Mg niż stopień wysycenia kompleksu sorpcyjnego tym pierwiastkiem oraz zawartość Mg wymiennego. W celu uzyskania wysokich plonów słonecznika o prawidłowym składzie mineralnym stosunek Mg : K wymiennego w glebie powinien kształtować się na poziomie zbliżonym do 2 : 1.