Akumulacja wybranych mikroelementow w glebach i roslinach wokol Rafinerii Nafty Jedliczek

• Autorzy: Wlasniewski S
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy podjęto próbę określenia wpływu Rafinerii Nafty Jedlicze na zawartość mikroelementów w glebach i roślinach uprawianych wokół zakładu. W materiale glebowym pobranym w różnych odległościach od zakładu określono oprócz podstawowych właściwości fizykochemicznych zawartość Co, Cu, Ni i Zn po mineralizacji w HC1O₄ oraz w wyciągu 1 mol HCl·dm⁻³. Natomiast w roślinach określono ogólną zawartość Co, Cu, Ni i Zn po ich rozłożeniu w H₂SO₄, HNO₃ i HC1O₄. Zawartość metali oznaczono techniką atomowej spektrometrii absorpcyjnej (ASA). Najwyższe zawartości pierwiastków w glebie stwierdzono w odległości 4 - 5 km w kierunku południowym od rafinerii. Świadczy to o wpływie dominujących w tym rejonie wiatrów północnych na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń przemysłowych. Poziom badanych pierwiastków w glebie jest ściśle związany z pojemnością sorpcyjną gleb. Wpływ pozostałych właściwości, takich jak odczyn, zawartość materii organicznej, na gromadzenie się metali w glebie jest niewielki. Statystycznie istotną zależność z odległością od rafinerii wykazano jedynie dla Cu. Wszystkie przebadane próbki pietruszki spełniają kryteria przydatności konsumpcyjnej pod względem zawartości Co, Cu i Ni. Przekroczenia dopuszczalnych zawartości cynku występują tylko w nielicznych próbkach.

EN

An attempt was made to estimate the effects brought by the Jedlicze Oil-Refinery on microelement concentration in soils and plants in the surrounding of the works. In material samples collected at various distances from the refinery, beside basic physico-chemical soil properties also microelement contents were determined in perchloric acid and in an extract of 1 mol HCl·dm⁻³. The microelement contents in plants were determined after dissolution in H₂SO₄, HNO₃, HC1O₄. Microelement contents were analysed according to the AAS procedures. The highest contents of microelements were found at distance of 4 - 5 km to the south from refinery. It was an the evident effect of northern winds, dominating in the region, on spreading of industrial pollution. The level of studied elements was closely related to the sorption capacity of soils. The effect of remaining characteristics, such as reaction (pH) and organic matter content, on accumulation of metals in soil was rather low. The relationship of element contents to the distance from refinery appeared to be statistically significant for Cu only. Considering the Co, Cu and Ni contents ale examined samples of parsley proved to be within general standards of consumption usability. The excessive Zn contents were found in a few samples only.

Słowa kluczowe

PL

gleby; akumulacja; mikroelementy; Rafineria Nafty Jedlicze; rafinerie naftowe; rosliny

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2004
• Tom: 502
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.1049-1057,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wlasniewski S

• Uniwersytet Rzeszowski, ul.Cwiklinskiej 2, 35-601 Rzeszow

Bibliografia

• Anonim 1985. Zalecenia nawozowe. Cz I. Liczby graniczne do wyceny zawartości w glebach makro i mikroelementów. IUNG Puławy S(P) 44: 26 ss.
• Biernacka E., Liwski S. 1986. Pierwiastki śladowe w glebach wokół Rafinerii Płockiej. Rocz. Glebozn. 38(1): 91 - 99.
• Czarnowska K., Gworek B., Szafranek A. 1994. Akumulacja metali ciężkich w glebach i warzywach korzeniowych z ogrodów działkowych dzielnicy Warszawa-Mokotów. Rocz. Glebozn. 45(1/2): 45 - 54.
• Czarnowska K., Kozanecka T. 2001. Rozpuszczalne formy metali ciężkich w glebach antropogenicznych z terenu Warszawy. Rocz. Glebozn. 52(3/4): 45 - 51.
• Dudka S. 1992. Ocena całkowitych zawartości pierwiastków głównych i śladowych w powierzchniowej warstwie gleb Polski. IUNG, Puławy R(293): 48 s.
• Grodzińska K., Szarek-Łukaszewska G., Godzik B., Braniewski S., Budziakowska E., Chrzanowska E., Pawłowska B., Zielonka T. 1997. Ocena skażenia środowiska Polski metalami ciężkimi przy użyciu mchów jako biowskaźników. PIOŚ, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa: 79 ss.
• Indeka L., Karaczun Z. 2000. Zawartość kadmu w glebie oraz zbożach, bulwach ziemniaka i lucernie w rejonie Płocka. Zesz. Nauk. Komitetu „Człowiek i Środowisko” PAN, 26: 133 - 140.
• Jasiewicz C., Sendor R., Buczek J. 1997. Zawartość Cd i Ni w wybranych gatunkach warzyw uprawianych w ogrodach działkowych Sosnowca. Zesz. Probl. Post. Nauk. Rol. 448B: 87 - 92.
• Kabata-Pendias A., Motowicka-Terelak T., Piotrowska M., Terelak H., Witek T. 1993. Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. Ramowe wytyczne dla rolnictwa. IUNG Puławy P(53): 20 ss.
• Kabata-Pendias A., Pendias H. 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN Warszawa: 398 ss.
• Ostrowska A, Gawliński S. Szczubiałka Z. 1991. Metody analizy oceny właściwości gleb i roślin - Katalog. IOŚ, Warszawa: 334 ss.
• Raport WIOŚ 1997. Stan środowiska w województwie krośnieńskim lata 1995 - 1996. 1997. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Krosno.
• Opracowanie SCHR 2002. Stan gleb użytków rolnych w województwie podkarpackim. Stacja Chemiczno-Rolnicza w Rzeszowie: 142 ss.