A stem-group frog from the Early Triassic of Poland

• Autorzy: Evans S E , Borsuk-Bialynicka M

Warianty tytułu

PL

Wczesnotriasowa pra-zaba z Polski

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Described on the basis of disarticulated postcranial bones (vertebrae, humeri, ilia) from karst deposits of Scythian age at the locality of Czatkowice in the Kraków Upland, Poland, Czatkobatrachus polonicus gen. et sp. n. is the first salientian known from the Triassic of the Northern part of Pangea. It may be only slightly younger (about 5 MA) than Triadobatrachus massinoti (Piveteau, 1936) from Madagascar, the only Early Triassic salientian known hitherto. Czatkobatrachus resembles Triadobatrachus but is more derived in some features of the vertebrae and elbow joint. It provides evidence of a global distribution of stem-frogs at the very beginning of the Mesozoic, and suggests that the origin of the group must be sought in the Permian.

PL

Czatkobatrachus polonicus gen. et sp. n. jest drugim w świecie, po Triadobatrachus massinoti (Piveteau, 1936), triasowym przedstawicielem linii filogenetycznej płazow bezogonowych (Anura). Jest on równocześnie pierwszym przedstawicielem tego odcinka filogenezy spoza Gondwany. Fragmenty szkieletu pozaczaszkowego zaliczone do Czatkobatrachus polonicus pochodzą z brekcji kostnej wypełniającej struktury krasowe rozwinięte w wapieniach karbońskich w kamieniołomie Czatkowice koło Krakowa. Brekcja ta tworzyła się w permsko-wczesnotriasowej fazie krasowienia wapieni, a końcem tej fazy była transgresja retu (Paszkowski & Wieczorek 1982). Zespół fauny, do którego należy Czatkobatrachus (Borsuk-Białynicka et al. w opracowaniu), jest więc najprawdopodobniej wieku scytyjskiego (wczesny trias). Materiał kostny zaliczony do Czatkobatrachus polonicus składa się z ok. 40 okazów. Wśród nich są liczne lecz niekompletne kości biodrowe (Fig. 2A), kości ramienne (Fig. 2B, C) i kręgi, w tym kręgi krzyżowe (Fig. 3B, E), przedkrzyżowe (Fig. 3A), ogonowe (Fig. 3C, D) i dźwigacz (Fig. 3F, G) oraz pojedynczy fragment proksymalnego zakończenia kości łokciowej (Fig. 2D). Kości te zostały wybrane spośród setek luźnych okazów uzyskanych drogą preparacji chemicznej i przemywania wielu kilogramów brekcji. Przynależność okazów do jednego gatunku opiera się na połączeniu w nich cech żabich (budowa kości biodrowych, ramiennych i dźwigacza, brak szwów między łukami a trzonami kręgów) z jednolitą budową i rozmiarami szcząków (trzony kręgów ektochordalne o podobnej długości i delikatnej budowie, różniące się od innych kregów tego zespołu faunistycznego) oraz podobieństwem względem rodzaju Triadobatrachus (np. rozmiary guzka grzbietowego Fig. 1). Grupa Salientia, do której rodzaj Czatkobatrachus został zaliczony, obejmuje płazy bezogonowe (Anura), znane od jury i ich prymitywnych krewniaków, reprezentowanych dotąd wyłącznie przez Triadobatrachus z wczesnego triasu Madagaskaru. Jako drugi przedstawiciel triasowych Salientia Czatkobatrachus uzupełnia wiadomości na temat tego bardzo słabo poznanego etapu filogenezy, rzacając światło na proces ewolucyjny powstawania samych Anura. W kladogramie ilustrującym stosunki pokrewieństwa wczesnych Salientia (wg Baez & Basso 1996) lokuje się on jako pierwsza grupa zewnętrzna w stosunku do Anura (Fig. 4). Podstawą takiej lokalizacji jest wykształcenie wyrostków poprzecznych kręgów przedkrzyżowych związane z redukcją żeber (a zatem i ruchów bocznych kręgosłupa) uznane za synapomorfię Czatkobatrachus i Anura. Pod względem wykształcenia stawu łokciowego Czatkobatrachus jest także bardziej nowoczesny niż Triadobatrachus, który lokuje się jako dalsza grupa zewnętrzna. Tak skonstruowany kladogram wskazuje, że wydłużenie kości biodrowej i redukcja ruchów bocznych kregosłupa nastąpiła w linii płazow bezogonowych wcześniej niż zrosty podramienia i podudzia oraz powstanie urostylu. Stanowi to wskazanie dla przyszłych rekonstrukcji procesu powstawania żabiego sposobu lokomocji. Laurazyjskie położenie stanowiska z Czatkobatrachus potwierdza światowy zasięg prymitywnych Salientia w triasie (ekstapolowany wcześniej na podstawie rozmieszczenia jurajskich żab), implikując równocześnie długą, może permską, wcześniejszą historię tej linii płazów.

Słowa kluczowe

PL

fauna kopalna; plazy bezogonowe; kregi przedkrzyzowe; kregi krzyzowe; trias; Polska; Anura; kamieniolom Czatkowice; Salientia; kosci ramienne; kregi ogonowe; transgresja retu; ewolucja zwierzat; linie filogenetyczne; Czatkobatrachus polonicus; Triadobatrachus massinoti; filogeneza; kosci; paleontologia; kosci biodrowe; kosci kopalne; zaby; wczesny trias

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1998
• Tom: 43
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.573-580,fot.,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Evans S E

• Department of Anatomy and Developmental Biology, University College London, Gower Street, London, WC1E 6BT, England

autor

Borsuk-Bialynicka M

• Instytut Paleobiologii PAN, ul. Twarda 51/55, PL-00-818 Warszawa, Poland

Bibliografia

• Báez, A.M. & Basso, N. 1996. The earliest known frogs of the Jurassic of South America: review and cladistic appraisal of their relationships. - Münchner geowissenschnftliche Abhandlungen A 30, 131-158.
• Carroll, R.L. & Currie, P.J. 1975. Microsaurs as possible apodan ancestors. - Zoological Journal of the Linnean Society 57, 229-247.
• Emerson, S.B. 1982. Frog postcranial morphology: identification of a functional complex. - Copeia 3, 603-613.
• Emerson, S.B. & Jongh, H.J. De 1980. Muscle activity at the ilio-sacral articulation of frogs. - Joumal of Morphology 166, 129-144.
• Evans, S.E., Milner, A.R., & Mussett, F. 1990. A discoglossid frog from the Middle Jurassic of England. - Geobios 21, 539-552.
• Hinsche, G. 1941. Untersuchungen zum funktionellen Aufbau der Anuren mit besonderer Berücksichtigung der eozäner Geiseltalfunde. - Nova Acta Leopoldina 71, 313-343.
• Milner, A.R. 1988. The relationships and origin of living amphibians. In: M.J. Benton (ed.), The Phylogeny and Classification of the Tetrapods. - The Systematic Association Special Volume 35A, 59-102. Clarendon Press, Oxford.
• Paszkowski, M. & Wieczorek, J. 1982. Fossil karst with Mesozoic bone breccia in Czatkowice (Cracow Upland, Poland). - Kras i speleologia 3, 32-38.
• Rage, J.C. & Roček, Z. 1989. Redescription of Triadobatrachus massinoti (Piveteau, 1936) an anuran amphibian from the early Triassic. - Palaeontographica A 206, 1-16.
• Salthe, S.N. & Kaplan, N.O. 1966. Immunology and rates of enzyme evolution in the Amphibia in relation to the origins of certain taxa. - Evolution 20, 603-616.
• Shubin, N.H. & Jenkins, F.A. Jr. 1995. An early Jurassic jumping frog. - Nature 377, 49-52.
• Trueb, L. & Cloutier, R. 1991. A phylogenetic investigation of the inter- and intrarelationships of the Lissamphibia (Amphibia: Temnospondyli). In: HP. Schulze & L. Trueb (eds), Origins of the Higher Groups of Tetrapods. Controversy and Consensus, 223-313. Comstock Publishing Association, Ithaca.