Sposoby selektywnego pozyskliwania odpadow w gminach

• Autorzy: Jaroszewicz-Tokarzewska M
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W Polsce brak jest pełnego systemu selektywnej zbiórki surowców wtórnych, sposobów i jego finansowania oraz szerokiej edukacji spoleczeństwa, co jest podstawową przyczyną nierozwiązywalnego od lat problemu zagospodarowania odpadów i rosnącego obciążenia składowisk. Wydzielanie surowców wtórnych i z odpadów i ponowne kierowanie ich do produkcji jest nieopłacalne dla przemysłu, który ponosi pełne koszty związane z recyklingiem, i a jego konkurencyjność maleje w stosunku i do przemysłu krajów UE, gdzie recykling jest dofinansowywany. Szybkie wypełnianie się obecnie budowanych kosztownych składowisk, koszty ich rekultywacji, a także trudności z pozyskaniem lokalizacji na budowę nowych - zmuszają do poszukiwań racjonalnych rozwiązań w dziedzinie gospodarowania odpadami. Najprostszym i najbardziej racjonalnym sposobem wydzielania jest zbiórka selektywna odpadów. Jest to także sposób najtańszy i najbardziej korzystny z uwagi na czystość otrzymywanych surowców. Pomimo zalet, jakie posiada system, realizacja programów opartych na selektywnej zbiórce jest przedsięwzięciem niełatwym - wymaga dobrej organizacji, zaangażowania wielu osób, nieustannego współdziałania ze społeczeństwem. W pierwszej części artykułu omówiono wszystkie etapy budowy i wdrażania programów, opierając się na doświadczeniach z realizacji takich programów w różnych miejscowościach. Można je ująć w pewne zasady: Efektywne wdrażanie programu selektywnego gromadzenia, segregacji i powtórnego wykorzystywania odpadów to długotrwały wieloletni proces. Wszelkie działania nie mogą być nakazane przez władzę, lecz powinny mieć charakter umowy społecznej między istytucjami samorządowymi a lokalną społecznością. - Program musi być jasno sprecyzowany i konsekwentny - wszelkie zmiany powodują niewiarę w powodzenie i brak zaufania do organizatorów. - Program powinien być sukcesywnie wdrażany i stopniowo poszerzany jednocześnie ze starannym przygotowaniem techniczno- organizacyjnym i kampanią edukacyjno- informacyjną. Edukacja i informacja społeczeństwa jest niezwykle ważna. Powodzenie całego przedsięwzięcia uzależnione jest od właściwie przeprowadzonej kampanii edukacyjno-informacyjnej. Obowiązują tu pewne ogólne zasady, sprawdzone zarówno na zagranicznych, jak i krajowych przykładach: - Informowanie lokalnej społeczności o podejmowanych działaniach musi być prowadzone ciągle i obejmować wszystkich mieszkańców. - Edukację społeczeństwa należy rozpocząć od dzieci i młodzieży w szkołach. - Akcja propagandowa i współpraca ze społeczeństwem powinna odbywać się w sposób ciągły, nie tylko przed, ale i w czasie realizacji programu. - Należy ciągle przekonywać mieszkańców o korzyściach, jakie daje propagowany system zbiórki - wskazywać na osiągnięcia, chwalić, wykazywać błędy, wspólnie rozwiązywać problemy. - Społeczeństwo musi być poinformowane o sposobach dalszego postępowania z wysegregowanymi odpadami. Błędy lub zaniedbania popełnione podczas gromadzeniu i transportu (np. zbyt długie oczekiwanie na transport, przepełnienie pojemników, brak zabezpieczenia zgromadzonych surowców, zmieszanie ich w czasie transportu) powoduje zniechęcenie i brak zainteresowania do dalszego uczestniczenia w przedsięwzięciu. - Społeczeństwo powinno wiedzieć również o korzystnych efektach swych starań - dbanie o wspólne dobro i osiąganie korzyści mobilizują do dalszych aktywnych działań, nawet kosztem pewnych wyrzeczeń. - Ważnym elementem kampanii jest wprowadzenie badań ankietowych, które pozwolą na ocenę wiedzy mieszkańców o celowości przedsięwzięcia, korzyściach z niego wynikających, trudnościach, potrzebach zmian lub usprawnień. - Wyniki badań opinii mieszkańców stanowią wskazówkę co do metod i kierunków dalszej edukacji i sposobów informacji. W drugiej części artykułu omówiono przykłady różnych sposobów zbiórki selektywnej surowców wtórnych z odpadów w wybranych ośrodkach, tj. w gminie wiejskiej Raciechowice, gminie miejsko-wiejskiej Kąty Wrocławskie i gminie miejskiej - dzielnicy mieszkaniowej Gdynia-Orłowo. Wyniki są trudne do porównania, proces segregacji odpadów jest kontynuowany i dostosowywany do potrzeb mieszkańców, a w przypadku dzielnicy mieszkaniowej jest rozszerzany na tereny o znacznej liczbie mieszkańców, więc nadal jest w sferze doświadczeń. Oceniając działalność samorządów w budowie lokalnych systemów segregacji można wysnuć wnioski: 1. Każda społeczność ma szansę stworzenia swojego własnego systemu odzyskiwania surowców z odpadów. 2. Selekcja u źródła jest sposobem najprostszym i najtańszym. 3. Właściwa zbiórka selektywna jest możliwa po spełnieniu jej podstawowych wymogów. 4. Poszczególne etapy zbiórki stają się podstawą tworzenia zintegrowanego systemu gospodarki odpadami (przykład żywiecki). 5. Wypracowane systemy postępowania z odpadami są wciąż usprawniane. 6. Pomimo usprawniania systemów odzysku, ilość surowców wtórnych jest wciąż niedostateczna. 7. Edukacja i informacja społeczna jest równie ważna jak przygotowanie techniczne. 8. Wszelkie sposoby wydzielania surowców z odpadów są polecane z uwagi na konieczność osiągnięcia poziomu odzysku wymaganego przez UE.

EN

In Poland there is a lack of selective accumulation of regenerated raw materials system, ways of its financing and the wide education of society. It is a basic reason of the insoluble for years problem of wastes management and the rising weight of dumps. The selection of regenerated raw materials from wastes and the direction of them again to the production is getting unprofitable, because the industry pays a full costs dealt with the recycling and its competitiveness is diminishing in relation to the EU countries industry, where the recycling is financed. A speedy fulfilment of expensive investments, which are nowadays built up refuses, costs of their recultivation, and also difficulties with obtaining the location for the building of new dumping grounds are the reason to searching for new solutions in the field of wastes economy. The simplest and most rational way to select the raw materials is the selective accumutation of wastes, it is also the cheappest and most profitable solution regarding the cleanness of obtained raw materials. It was confirmed by many examples of its applications. Despite of advantages which the system possesses, realization of programmes based on the selective accumulation seems to be uneasy venture - requires a good organization, engagement of many persons, constant co-operation with society. In the first part of the work all stages of building and programmes implementation were included, basing on experiences in a course of such programmes realization in different places. We can enclose them in some rules: - Effective implementation of the programme of selective accumulation, segregationand renewed utilization of wastes is the long-term and many-years process. - All activities are not ordered by the authority but they have got a character of the social agreement between the local government authorities and the society. - The programme must be brightly precised and consistent - all changes cause disbelief in success and a lack of trust to organizers. - The programme should be successively implemented and gradually widen simultaneously with a tidy technical-organizational preparation as well as educational and informational campaign. Education and information of society are awfully important. The success of all venture is conditioned by the properly organized educational and informational campaign. Obligatory are some general principles checked up both on the foreign and national examples. - Information of society on assumed activities must be constantly run and include all inhabitants; - Education of society should begin from children and youth in schools; - Introduction of propaganda action and co-operation with society ought to run in continuous way and not only before but during the programme realization; - We ought to constantly convince the inhabitants about advanages which gives the propagated accumulation system, point out achievements, praise, put out committed mistakes, commonly solve problems; - Society must be informed about the ways of the further selected wastes processing. Mistakes or negligences made during the accumulation and transport (for instance too long expectation for transport; overloading of containers with raw materials; lack of security of accumulated raw materials, mixing during transport) causes discouragement to the further participation in the venture; - Society should also know about positive effects of their exertions and care of a common property and achievement of profits. All ways of raw materials segregations from wastes are recommended to apply on account of necessity to achieve the high levels of raw materials regeneration at the moment of Poland's membership to the EU.mobilize to further active ventures, even at the cost of some surrenders; - The important element of campaign is the introduction of inquiry examinations, which allow to evaluate inhabitants' knowledge about purposeness of the venture, profits resulting from it, what are difficulties, what should be changed or improved; - Examinations results of inhabitants' opinion constitute the indicator as far as methods and directions of further education and ways of information. In the second part of the work the examples of different accumulation ways of regenerated raw materials from wastes were described, based on the principles of selective aggregation. Choosen are: rural community Raciechowice; urban-rural community Kąty Wrocławskie and urban housing district Gdynia-Orłowo. Results are difficult to compare, the process of wastes segregation is continued and still applied to inhabitants' needs, in a case of housing estate it is widen to areas of considerable number of inhabitants, then it is still in a realm of experiences. Evaluating the activity of local governments in the co-operation in the building of the local segregation systems we may conclude: 1. Every society has got a chance to create its own regeneration system of raw materials from wastes; 2. Selection at the source is the simplest and cheapest way; 3. Right realization of selective accumulation is possible after we comply with its basic rules; 4. Particular stages of accumulation realization are the base to create the integrated system of wastes economy (on Żywiec example); 5. Worked out systems of wastes processing are still improved; 6. Despite the improvement of regeneration system, a number of received raw materials is still insufficient; 7. Social education and information is equally important as the technical preparation; 8. All ways of raw materials segregations from wastes are recommended to apply on account of necessity to achieve the hifh levels of raw materials regeneration at the moment of Poland's membership to the EU

Słowa kluczowe

PL

Unia Europejska; gospodarka odpadami; surowce wtorne; segregacja odpadow; gminy

• Wydawca: -
• Czasopismo: Człowiek i Środowisko
• Rocznik: 2001
• Tom: 25
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.347-359,bibliogr.

Twórcy

autor

Jaroszewicz-Tokarzewska M

• Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, 02-078 Warszawa, ul.Krzywickiego 9

Bibliografia

• Gospodarka odpadami. 1998 SEW, Warszawa
• Gospodarka odpadami komunalnymi. 2000 Informator ZOM, Warszawa
• Kopeć W. 2000 Gospodarka odpadami na terenie miasta i gminy Kąty Wrocławskie. Osieczany
• Gminne i regionalne programy zagospodarowania odpadów -10 lat doświadczeń. Materiały z konferencji w Osieczanach k. Krakowa, 22-24.03.2000
• Recykling szansą rozwoju przemysłu opakowań szklanych i efektywnej gospodarki odpadami komunalnymi. Materiały z konferencji WZW Jawor nad Zalewem Solińskim, 12-14.05.1999
• Wyniki selektywnej zbiórki odpadów przeprowadzonej w ramach pilotażowego programu gospodarki odpadami - marzec 1999 - luty 2000. Materiały z Komunalnego Związku Gmin „Dolina Redy i Chylonki"
• Model gospodarki odpadami na Żywiecczyźnie. Materiały z konferencji „Gospodarka odpadami w gminie". Osieczany k. Krakowa, wrzesień 1999
• Program zwiększenia pozysku i wykorzystania makulatury w Polsce. Materiały z Ogólnopolskiego Seminarium, Warszawa 11.03.1999
• Pełka C. 1998 Utrzymanie czystości i porządku w Warszawie. Eko-PRESS
• Tokarzewska M. 1999 Gospodarka recyrkulacyjna odpadami użytecznymi w dostosowaniu do wymagań integracji europejskiej. IGPIK, Warszawa
• Wojciechowski A. 1999 Zintegrowane systemy gospodarki odpadami komunalnymi. USAID