PL
Celem badań byto ustalenie wpływu terminu nawożenia pszenicy azotem na: początku krzewienia (EC 21), w pełni krzewienia (EC 25), na początku strzelania w źdźbło (EC 31) oraz stosowanie form nawozu w postaci: saletry amonowej, roztworów siarczanu amonu i mocznika (SAM) w stosunku wagowym 50:35 na liczebność podstawowych grup systematycznych i fizjologicznych drobnoustrojów glebowych. Saletrę amonową (100 kg/ha) stosowano rzutowo, natomiast SAM (100 kg/ha) punktowo na głębokości 10 cm w co drugie międzyrzędzie w odstępach 15 cm. Testowano także wpływ inhibitora nitryfikacji - N-cyjanoguanidyny (DCD) na drobnoustroje. Doświadczenie wykonano w układzie losowanych bloków, w czterech powtórzeniach, na glinie średniej pylastej o odczynie lekko kwaśnym. W wyniku badań stwierdzono, że nawożenie rzutowe saletrą amonową oraz punktowe roztworem siarczanu amonowego i mocznika (SAM), w stosunku wagowym 50:35, wpływa stymulująco na aktywność mikrobiologiczną gleby. Na stosunek sumy liczebności bakterii i promieniowców do grzybów, a także na aktywność ureazy glebowej korzystniejsze działanie wywiera nawożenie punktowe SAM niż rzutowe saletrą. Saletra w większym stopniu rozszerza efekt ryzosferowy (R : S) bakterii oligotroficznych, makrotroficznych i zbiałczających azot oraz promieniowców i grzybów niż SAM. Inhibitor nitryfikacji (DCD) pozytywnie oddziałuje na efekt ryzosferowy bakterii oligotroficznych, makrotroficznych, zbiałczających azot i Azotobacter oraz promieniowców, natomiast negatywnie na stosunek R : S bakterii amonifikacyjnych i celulolitycznych. Wzmaga także aktywność ureazy glebowej. Optymalnym terminem nawożenia, z punktu widzenia aktywności większości drobnoustrojów, jest stadium początkowego krzewienia (EC 21) pszenicy.
EN
The research was aimed at determining the effect of wheat fertilization with nitrogen: at the beginning of tillering stage (EC 21), at full tillering stage (EC 25), at the beginning of shooting stage (EC 31), and fertilizer form: ammonium nitrate, solution of ammonium sulphate and urea (SAM) at the weight ratio equal to 50:35, on the number of basic systematic and physiological gropus of soil microorganisms. Ammonium nitrate (100 kg/ha) was applied in the form of spread fertilization, and SAM (100 kg/ha) was applied at the depth of 10 cm, every second interrow, at intervals of 15 cm. The effect of nitrification inhibitor DCD on microorganisms was tested as well. The experiment was conducted in the form of randomised blocks, in four replications, on silty like soil with a slightly acid reaction. It was found that spread fertilization with ammonium nitrate and fertilization with solution of ammonium sulphate and urea (SAM) at the weight ratio equal to 50:35 stimulated the microbial soil activity. The SAM fertilization had a more favourable effect than spread fertilization with nitrate as far as the number ratio: bacteria and actinomycetes: fungi and soil urease activity are concerned. Nitrate increases the rhizosphere effect (R:S) of olitrophic, macrotrophic and mineral nitrogen fixing bacteria, as well as that of actinomycetes and fungi to a greater extent than SAM. Nitrification inhibitor (DCD) has a positive influence on the rhizosphere effect of olitrophic, macrotrophic and mineral nitrogen fixing bacteria, Azotobacter and actinomycetes, and a negative one on the ratio: R:S of ammonifiers and cellulolytic bacteria. It also increases the activity of soil urease. The optimum fertilization time, as far as the activity of most microorganisms is concerned, is the beginning of wheat tillering stage (EC 21).