EN
In the presented investigations contents of selected microelements were determined in soil and meadow sward of static fertilizer experiment at Czarny Potok near Krynica. The experiment set up in 1968 on the natural mountain meadow comprises 8 fertilizer objects. The studies presented in the work concern 36thyear of the experiment. B, Mn, Zn, Fe, Cu and Co were determined in the 0-10 cm soil. Soil microelement forms soluble in 1 mol HCl dm⁻³ and acidification indices were assessed. Long-term mineral fertilization had a significant effect on the contents of microelements in the soil of the permanent meadow and these changes were multidirectional. Diversification in the contents of microelements resulted from unilateral fertilization with phosphorus, acidifying effect of fertilizers and from liming which blocked solubility of microelements in the soil. The contents of most microelements in the soil of mountain meadow fertilized with mineral fertilizers for many years were considered as medium with the exception of boron which content oscillated between the low and medium. This justifies the necessity of boron fertilization.
PL
W prezentowanych badaniach określono zawartość wybranych mikroelementów w glebie oraz runi łąkowej statycznego doświadczenia w Czarnym Potoku k. Krynicy. Doświadczenie założone w 1968 na naturalnej łące górskiej, obejmuje 8 obiektów nawozowych: 1 – PK, 2 – 90 kg Ns+PK, 3 –180 kg Ns+PK, 4 – 90 kg Nm+PK, 5 – 180 kg Nm+PK, 6 – 90 kg Ns, 7 – 90 kg P, 8 – bez nawożenia (s-saletra amonowa, m – mocznik, K – 150 kg K₂O, P – 90 kg P₂O₅). W roku 1985 przeprowadzono wapnowanie połowy każdego obiektu wprowadzając serię z wapnowaniem. W 1995 roku powtórzono zabieg wapnowania. Badania przedstawione w pracy dotyczą 36 roku trwania doświadczenia. W glebie w warstwie 0-10 cm oraz w runi łąkowej I i II pokosu oznaczono B, Mn, Zn, Fe, Cu, Mo. Ocenie poddano glebowe formy mikroelementów rozpuszczalne w 1 mol HCl ‧ dm⁻³ oraz wskaźniki zakwaszenia. W ocenie zawartości boru uwzględniono odczyn gleby. Zawartość boru w glebie obiektów serii bez wapnowania można zaliczyć do średniej klasy zasobności tego pierwiastka, przy czym wszystkie wartości są bliskie dolnej granicy tej klasy (0,8 mg B ‧ kg⁻¹). W serii wapnowanej ze względu na wyższy odczyn granica zasobności klas niskiej i średniej wynosi 1 mg B ‧ kg⁻¹. Przedziały ufności zawartości boru w glebie uzasadniają potrzebę nawożenia tym pierwiastkiem. Wśród pozostałych pierwiastków zawartość w glebie Zn, Cu w obu seriach oraz zawartość Mn w serii bez wapnowania mieściła się w klasie o wysokiej oraz średniej zawartości. Natomiast zawartość Fe oraz Mn w serii wapnowanej zawierała się w granicach średniej zawartości. Wieloletnie nawożenie mineralne różnicowało istotnie zawartość, ekstrahowaną 1 mol HCl ‧ dm⁻³, mikroelementów w glebie łąki trwałej ale zmiany te były wielokierunkowe. Zróżnicowanie zawartości mikroelementów wynika z jednostronnego nawożenia fosforem, zakwaszającego wpływu nawozów oraz wapnowania blokującego rozpuszczalność mikroelementów w glebie.