Wplyw wydatkow budzetowych na wielkosc potencjalu finansowego gmin wiejskich

• Autorzy: Nargiello J.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawione opracowanie stanowi kontynuację pracy pt. „Możliwości i uwarunkowania wzrostu potencjału finansowego gmin wiejskich", która dotyczyła jedynie aspektu dochodowego polityki budżetowej. W tym opracowaniu z kolei podjęta została problematyka związana z wydatkami gmin wiejskich oraz ich wpływem na kształtowanie wspomnianego potencjału. Celem wprowadzenia do tematu przedstawiono zagadnienia teoretyczne, w których zawarto definicje pojęcia wydatków oraz rozchodów budżetowych. Dodatkowo dokonano klasyfikacji wydatków według poszczególnych kategorii (wydatki na zadania własne i zlecone, wydatki bieżące i inwestycyjne, osobowe i rzeczowe). W dalszej części przedstawiono zasady obowiązujące przy wydatkowaniu środków publicznych, które pomagają w utrzymaniu dyscypliny budżetowej. Do najważniejszych z nich zalicza się zasadę równości, celowości, efektywności, terminowości i nieprzekraczalności zaplanowanych wydatków. Wysokość wydatków gmin uzależniona jest od ilości zleconych gminie zadań, które przydzielone są na mocy konstytucji oraz zgodnie z zasadą subsydiarności. Analiza danych statystycznych wykazała, że w badanych latach (2001- 2005) wydatki gmin wiejskich rosły, choć w wolniejszym tempie niż dochody. Dodatkowo można stwierdzić, że w skali pojedynczej gminy, wydatki gmin wiejskich są najniższe na tle innych typów gmin. Podobnie niepokojącym zjawiskiem jest spadek udziału wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem. W dalszej części opracowania wykazano, że sposób wydatkowania środków finansowych dwojako oddziałuje na wielkość potencjału finansowego. Zjednej strony, poprzez racjonalizację można uzyskać pewne oszczędności, które następnie mogą służyć finansowaniu kolejnych zadań. Z drugiej strony natomiast niektóre rodzaje wydatków, takie jak nakłady na inwestycje, promocję, marketing oraz wspieranie przedsiębiorczości, pośrednio wpływają na wysokość przyszłych dochodów. Podobną rolę odgrywają opisane w pracy wydatki na edukację i na rolnictwo. Ten rodzaj wydatków ma szczególne znaczenie dla gmin wiejskich, ze względu na ich rolniczy charakter oraz niski poziom wykształcenia mieszkańców. Efektywne spożytkowanie środków w tym zakresie może wyraźnie przyczynić się do wzrostu poziomu życia na tych terenach oraz w dłuższej perspektywie do zwiększenia dochodów.

EN

This paper constitutes a continuation of the study "The possibilities and conditions of increasing the financial potential of rural communities", which concerned only the income aspect of the budgetary policy. This paper, in turn includes the issues which concern the expenditures and their impact on the financial potential of rural communities. So as to introduce the topic, the author presented the theoretical issues, which include the definitions of expenditures and other related notions, based on the public finances act. Additionally different ways of expenditures classification were presented and further on - the rules which are binding by making public expenditures. To the most important ones the author classified the rule of equality, propriety, effectiveness and punctuality as well as the rule according to which the planned expenditures cannot be exceeded. The level of expenditures depends on the amount of tasks commissioned by the constitution to local communities. The analysis of the statistical data showed, that in the years 2001-2005, the expenditures of rural communities were rising, but in lower pace than the incomes. Additionally it was proved, that in the unitary scale, the expenditures of rural communities are lower than in the case of other types of communities. Similarly the declining share of investment expenditures was recognised as an unfavourable occurrence. In the next part of the paper the author proved, that the way of making expenditures can influence the level of financial potential in both ways. On the one hand, by rationalisation some savings can be achieved, which later on can be used for financing other tasks. On the other hand, certain types of expenditures, such as the investment and promotional outlays as well as support for entrepreneurs, indirectly influence the level of future incomes. The similar function is acted by the expenditures for education and agriculture, which are crucial for rural communities. The effectiveness in this field can contribute to the improvement of the life standards in rural areas and in long term perspective to the increase of incomes.

Słowa kluczowe

PL

wydatki budzetowe; potencjal finansowy; Polska; gminy wiejskie

• Wydawca: -
• Czasopismo: Komunikaty, Raporty, Ekspertyzy. Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
• Rocznik: 2006
• Tom: 521
• Opis fizyczny: s.1-43,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Nargiello J.

Bibliografia

• 1. Baza dobrych praktyk zarządzania w samorządzie terytorialnym (http://www.dobre prak- tyki.pl/mdex.php?akcja=pokaz&co=praktyki&id_obsz=l);
• 2. Bogdanowicz J., 2006, Porządki w gminnych finansach? [w:] „Gazeta Bankowa" Nr 37;
• 3. Borodo A., 2005, Problem racjonalizacji zadań i wydatków publicznych [w:] „Ekonomiczne i prawne problemy racjonalizacji wydatków publicznych. Racjonalizacja wydatków publicznych - uwarunkowania i instrumenty" tom I (red. J. Głuchowski, A. Pomorska, J. Szołno-Koguc), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin;
• 4. Cichocki K. S., 2001, Część I - rola i miejsce wieloletniego planowania finansowego w zintegrowanym systemie zarządzania gminą [w:] „Wieloletnie planowanie finansowe: ocena zdolności kredytowej w gminie, najtańszy pieniądz we właściwym czasie" (red. K. S. Cichocki), MUNICIPIUM SA, Warszawa;
• 5. Cichocki K. S., 2001, Etap 2 Opracowanie prognozy budżetu gminy na 5-10 lat [w:] „Wieloletnie planowanie finansowe: ocena zdolności kredytowej w gminie, najtańszy pieniądz we właściwym czasie" (red. K. S. Cichocki), MUNICIPIUM SA, Warszawa;
• 6. Czempas J., 2004, Inwestycje gminne - znaczenie i pomiar [w:] „Polska samorządność w integrującej się Europie: I Forum Samorządowe" (red. B. Filipiak), Fundacja na rzecz Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin;
• 7. Filas J., Piszczek M., 1999, Budżet zadaniowy jako instrument efektywnego zarządzania finansami gminy [w:] "Budżet zadaniowy - narzędzia i procedury" (red. J.Filas, M.Piszczek, I. Stobnicka), Agencja Rozwoju Komunalnego, Kraków;
• 8. Gałuszka K, 2004, Efektywność wydatków inwestycyjnych jednostek samorządu terytorialnego [w:] „Polska samorządność w integrującej się Europie: I Forum Samorządowe" (red. B. Filipiak), Fundacja na rzecz Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin;
• 9. Gonet W., 2006, Komentarz do ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym ze wzorami uchwał, umów i pism, MUNICIPUM SA, Warszawa;
• 10. Glumińska-Pawlic J., 2005, Wydatki i rozchody budżetowe jednostek samorządu terytorialnego [w:] „Finanse samorządowe 2005", (red. C. Kosikowski), Dom Wydawniczy ABC, Warszawa;
• 11. Główny Urząd Statystyczny, 2005, Budżety jednostek samorządu terytorialnego w latach 2001-2004, (http://www.stat.gov.pl/);
• 12. http://www.msap.ae.krakow.pl/zalkatgp.html;
• 13. http://en.wikipedia.org/wiki/Egovcrnment;
• 14. Jane K, Czapiewski K. £., 2005, Wykształcenie czynnikiem wspieraj¹cym rozwój gospodarczy obszarów wiejskich [w:] „Obszary sukcesu na polskiej wsi" (red. B. G³êbocki, U. Kaczmarek), seria Studia Obszarów Wiejskich, PTG, IGiPZ - PAN, Warszawa;
• 15. Jastrzębska M., 2005, Polityka budżetowa jednostek samorządu terytorialnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk;
• 16. Kańduła S., 2005, Racjonalizacja wydatków budżetowych gmin z zakresu oświaty i wychowania [w:] „Ekonomiczne i prawne problemy racjonalizacji wydatków publicznych. Racjonalizacja wydatków publicznych - uwarunkowania i instrumenty" tom I (red. J. Głuchowski, A. Pomorska, J. Szołno-Koguc), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin;
• 17. Kłodziński M., 1999, Aktywizacja gospodarcza obszarów wiejskich, IRWiR - PAN, Warszawa;
• 18. Kołodziejczak A., 2005, Wpływ rolnictwa wielofunkcyjnego na przemiany gospodarcze obszarów wiejskich w Polsce [w:] „Obszary sukcesu na polskiej wsi" (red. B. Głębocki, U. Kaczmarek), seria Studia Obszarów Wiejskich, PTG, IGiPZ PAN, Warszawa;
• 19. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483;
• 20. Mackiewicz M., Misiąg W., Tomalak M., 2003 Samorządowa kasa czyli na co idą pieniądze w gminach, powiatach i województwach, Alinex Inżynieria Finansowa, Warszawa;
• 21. Matuszewski J., 2005, Obowiązki państwa a kształtowanie wydatków publicznych -aspekty historyczne i futurologia [w:] „Ekonomiczne i prawne problemy racjonalizacji wydatków publicznych. Racjonalizacja wydatków publicznych - uwarunkowania i instrumenty" tom I (red. J. Głuchowski, A. Pomorska, J. Szołno-Koguc), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin;
• 22. Misiąg W., 2004, Budżet gminy dla praktykantów. Wzory i przykłady uchwał, MUNICIPIUM SA, Warszawa;
• 23. Misiąg W., 2005, Planowanie budżetowe w samorządach Praktyczny poradnik, MUNICIPIUM SA Warszawa;
• 24. Miszczuk M., 2005, Czynniki różnicujące potencjał finansowy gmin - próba typologii na przykładzie województwa lubelskiego [w:] „Gospodarka lokalna i regionalna w teorii i praktyce" (red. R. Bröl), Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, Wrocław;
• 25. Nargiełło J., 2006, Możliwości i uwarunkowania wzrostu potencjału finansowego gmin wiejskich, KRE z. 514, IERiGŻ-PIB, Warszawa;
• 26. Okrasiński A., 2005, Jak przyciągnąć inwestorów do gminy [w:] „Gazeta Prawna" Nr 247;
• 27. Okrasiński A., 2005, Zagospodarowania przestrzenne - przepustka dla inwestorów [w:] „Gazeta Prawna" Nr 159;
• 28. Ostrowska A., Ruśkowski E., 2005, Procedura uchwalania uchwały budżetowej [w:] „Finanse samorządowe 2005", (red. C. Kosikowski), Dom Wydawniczy ABC, Warszawa;
• 29. Rozwój eGovernment w Polsce, trzecia edycja badań eEurope, 2004, Ministerstwo Nauki i Informatyzacji www.gdansk.pl/g2/other/73/27_file.pdf?PHPSESSID =51567920d706c4ae 17ecbea3ab386d1d);
• 30. Rudzka-Lorentz C., Sierak J., 2003, Zarządzanie finansami w gminach [w:] „Zarządzanie gospodarką i finansami gminy" (red. H. Sochacka-Krysiak), Szkoła Główna Handlowa, Warszawa;
• 31. Ruśkowski E., 2005, Mity i realne możliwości racjonalizacji wydatków publicznych w Polsce [w:] „Ekonomiczne i prawne problemy racjonalizacji wydatków publicznych. Racjonalizacja wydatków publicznych - uwarunkowania i instrumenty" tom I (red. J. Głuchowski, A. Pomorska, J. Szołno-Koguc), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Sklodowskiej, Lublin;
• 32. Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN (http://sjp.pwn.pl/);
• 33. Sprawozdanie z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego, Regionalna Izba Obrachunkowa, 2001-2005, (http://www.rio.gov.pl/);
• 34. Stanek R, Śmiałkowski D., 2001, Wieloletnie plany inwestycyjne, MUNICIPIUM SA, Warszawa;
• 35. Stankiewicz J., 2005, Prawo zamówień publicznych jako instrument racjonalizacji wydatków [w:] „Ekonomiczne i prawne problemy racjonalizacji wydatków publicznych. Racjonalizacja wydatków publicznych - uwarunkowania i instrumenty" tom I (red. J. Głuchowski, A. Pomorska, J. Szołno-Koguc), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin;
• 36. Surówka K., Kosek-Wojnar M., 2005, Dylematy racjonalkacji wydatków publicznych jednostek samorządu terytorialnego [w:] „Ekonomiczne i prawne problemy racjonalizacji wydatków publicznych. Racjonalizacja wydatków publicznych - uwarunkowania i instrumenty" tom I (red. J. Głuchowski, A. Pomorska, J. Szołno-Koguc), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin;
• 37. Swianiewicz P., 2004, Finanse lokalne teoria i praktyka, MUNICIPIUM SA, Warszawa;
• 38. Sztando A., 2004, Progospodarcza polityka infrastrukturalna gmin [w:] „Gospodarka lokalna i regionalna w teorii i praktyce", Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego, Wrocław;
• 39. Ustawa o finansach publicznych z dnia 30 czerwca 2005 r., Dz. U. Nr 249, 2104;
• 40. Ustawa o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r., Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591;
• 41. Ustawa prawo zamówień publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r., Dz. U. z 2004 r. Nr 19, poz. 177;
• 42. Zalewski Ł., 2006, Jak wprowadzić i realizować budżet zadaniowy w gminie [w:] „Gazeta Prawna", Nr 82.