The quadrate of oviraptorid dinosaurs

• Autorzy: Maryanska T , Osmolska H

Warianty tytułu

PL

Kosc czworoboczna dinozaurow z rodziny Oviraptoridae

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The quadrate of oviraptorid dinosaurs is strongly pneumatized and differs from the quadrates of other non-avian theropods by: (1) two separate facets on the otic process for contacts with the squamosal and braincase; (2) the articular surface for the pterygoid extended to the articular surface of the medial mandibular condyle; (3) the mandibular process provided laterally with a quadratojugal process bearing the quadratojugal cotyla. In the above characters the oviraptorid quadrate resembles those in most ornithothoracine birds, but, contrary to the streptostylic quadrate of birds, the oviraptorid quadrate is monimostylic.

PL

W czasie badań czaszek dinozaurów z rodziny Oviraptoridae z osadów późnej kredy Mongolii, znajdujących się w zbiorach Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie (ZPAL) i w Instytucie Geologii Mongolskiej Akademii Nauk w Ułan Bator (GIN) zaobserwowano, że ich kość czworoboczna (quadratum) różni się od kości czworobocznej innych teropodów, a także innych dinozaurów, następującymi cechami: (1) obecnościdą dwugłówkowego wyrostka skroniowego (processus oticus), kontaktującego zarówno z kością łuskową jak i z boczną ścianą puszki mózgowej; (2) wyrostkiem oczodołowym (processus orbitalis), dochodzącym w swej części tylnej do powierzchni stawowej medialnego kłykcia wyrostka żuchwowego (processus mandibularis); (3) obecnością na wyrostku żuchwowym bocznego wyrostka zaopatrzonego w dołek stawowy dla kości czworoboczno-jarzmowej; (4) rozległą pneumatyzacją. Cechy te występują także u większości ptaków z grupy Ornithothoraces, obejmującej wszystkie współczesne i kopalne ptaki z wyjątkiem praptaka (Archaeopteryx) i przedstawicieli późnokredowej rodziny Alvarezauridae, i mogą świadczyć o bliskim związku filogenetycznym owiraptoridów i ptaków. Jednak wniosek o homologii cech kości czworobocznej w obu grupach wymaga dodatkowych badań czaszki i szkieletu pozaczaszkowego. Kość czworoboczna owiraptoridów jest nieruchomo zestawiona z resztą czaszki (monimostylia), czym różni się od kości czworobocznej ptaków, która wykazuje znaczną ruchomość stosunku do czaszki (streptostylia).

Słowa kluczowe

PL

ptaki; fauna kopalna; owiraptoridy; Mongolia; kreda; dinozaury; Alvarezauridae; paleontologia; czaszki; kosc czworoboczna; Oviraptoridae; morfologia zwierzat

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1997
• Tom: 42
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.361-371,rys.,fot.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Maryanska T

• Muzeum Ziemi, PAN, al.Na Skarpie 20-26, PL-00-488 Warszawa

autor

Osmolska H

• Instytut Paleobiologii PAN, uI. Twarda 51/55, PL-00- 818 Warszawa, Poland

Bibliografia

• Barsbold, R. 1976. On a new Late Cretaceous family of small theropods (Oviraptoridae fam. n.) of Mongolia [in Russian]. - Doklady Akademii Nauk, SSSR 226, 685-688.
• Barsbold, R. 1983. Carnivorous dinosaurs from the Cretaceous of Mongolia [in Russian]. - Sovmestnaa Sovetsko - Mongol'skaâ Paleontologiceskaâ Ekspediciâ, Trudy 19, 5-117.
• Barsbold, R., Osmólska, H. & Kurzanov, S.M. 1987. On a new troodontid (Dinosauria, Theropoda) from the Early Cretaceous of Mongolia. - Acta Palaeontologica Polonica 32, 121-132.
• Chatterjee, S. 1991. Cranial anatomy and relationships of a new Triassic bird from Texas. - Philosophical Transactions of the Royal Society of London Ser. B 332, 277-346.
• Chiappe, L.M. 1995. The phylogenetic position of the Cretaceous birds of Argentina: Enantiornithes and Patagopteryx deferrariisi. - Courier Forschungsinstitut Senckenberg 181, 55-63.
• Chiappe, L.M., Norell, M.A., & Clark, J.M. 1996. Phylogenetic position of Mononykus (Aves: Alvarezauridae) from the Late Cretaceous of the Gobi Desert). In: F.A. Novas & R.E. Molnar (eds), Proceedings of the Gondwanan Dinosaur Symposium. - Memoirs of the Queensland Museum 39, 557-582.
• Clark, J.M., Perle, A., & Norell, M.A. 1994. The skull of Erlicosaurus andrewsi, a Late Cretaceous 'segnosaur' (Theropoda: Therizinosauridae) from Mongolia. - American Museum Novitates 3115, 1-39.
• Currie, P.J. 1995. New information on the anatomy and relationships of Dromaeosaurus albertensis (Dinosuria, Theropoda). - Journal of Vertebrate Paleontology 15, 576-591.
• Currie, P.J. & Zhao, X,-J. 1994 (1993). A new troodontid (Dinosauria, Theropoda) braincase from the Dinosaur Park Formation (Campanian) of Alberta. - Canadian Journal of Earth Sciences 30, 2231-2247.
• Elżanowski, A. 1995. Cranial evidence for the avian relationships of Oviraptorosauria. - Journal of Vertebrate Paleontology 15, 27 A.
• Elżanowski, A. (in press). A comparison of jaw skeleton in the theropods and birds, with a description of palate in the Oviraptoridae. - Smithsonian Contributions to Paleobiology.
• Elżanowski, A. & Galton, P. 1991. Braincase of Enaliornis, an Early Cretaceous bird from England. - Journal of Vertebrate Paleontology, 11, 90-107.
• Elżanowski, A. & Wellnhofer, P. 1996. Cranial morphology of Archaeopteryx evidence from the seventh skeleton. - Journal of Vertebrate Paleontology 16, 81-94.
• Gauthier, J. 1986. Saurischian monophyly and the origin of birds. In: K. Padian (ed.), The Origin of Birds and the Evolution of Flight. - Memoirs of the California Academy of Sciences 8, 1-55.
• Gradziński, R., Kielan-Jaworowska, Z., & Maryańska, T. 1977. Upper Cretaceous Djadokhta, Barun Goyot and Nemegt Formations of Mongolia, including remarks on previous subdivisions. - Acta Geologica Polonica 27, 281-318.
• Haubitz, B., Prokop, M., Dohring, W., Ostrom, J.H., & Wellnhofer, P. 1988. Computed tomography of Archaeopteryx. - Paleobiology 14, 206-213.
• Holz, T.R. 1994. The phylogenetic position of the Tyrannosauridae: implications for theropod systematics. - Journal of Paleontology 68, 1100-1117.
• Kielan-Jaworowska, Z. & Hurum, J. 1997. Djadochtatheria - a new order of multituberculate mammals. - Acta Palaeontologica Polonica 42, 201-242.
• Kurzanov, S.M. 1987. Avimimidae and the problem of the origin of birds [in Russian with English summary]. - Sovmestnaa Sovetsko-Mongol'skaâ Paleontologiceskaâ Ekspediciâ, Trudy 31, 5-92.
• Molnar, R.E. 1991. The cranial morphology of Tyrannosaurus rex. - Palaeontographica A 217, 137-176.
• Osmólska, H. 1976, New light on the skull anatomy and systematic position of Oviraptor. - Nature 5570, 683-684.
• Perle, A., Chiappe, L.M., Barsbold, R. Clark, J.M., & Norell, M.A. 1994. Skeletal morphology of Mononykus olecranus (Theropoda: Avialae) from the Late Cretaceous of Mongolia. - American Museum Novitates 3105, 1-29.
• Raath, M.A. 1985. The theropod Syntarsus and its bearing on the origin of birds. In: M.K. Hecht, J.H. Ostrom, G. Viohl, & P. Wellnhofer (eds), The Beginnings of Birds. - Proceedings of the International Archaeopteryx Conference Eichstätt 1984, 219-227.
• Russell, D.A. & Dong, Z.-M. 1994 (1993). The affinities of a new theropod from the Alxa Desert, Inner Mongolia, People's Republic of China. - Canadian Journal of Earth Sciences 30, 2107-2127.
• Sues, H.-D. (in press). On Chirostenotes, a Late Cretaceous oviraptorosaur (Dinosauria: Theropoda) from western North America. - Journal of Vertebrate Paleontology 17.
• Walker, A. 1985. The braincase of Archaeopteryx. In: M.K. Hecht, J.H. Ostrom, G.Viohl, & P.Wellnhofer (eds), The Beginnings of Birds. - Proceedings of the International Archaeopteryx Conference Eichstätt 1984, 123-134.
• Walker, A. 1990. A revision of Sphenosuchus acutus Haughton, a crocodylomorph reptile from the Elliot Formation (late Triassic or early Jurassic) of South Africa. - Philosophical Transactions of the Royal Society of London B 330, 1-120.
• Wellnhofer, P. 1974. Das fünfte Skelettexemplar von Archaeopteryx. - Palaeontographica A 147, 169-216.
• Whetstone, K.N. 1983. Braincase of Mesozoic birds: I. New preparation of the 'London' Archaeopteryx. - Journal of Vertebrate Paleontology 2, 439-452.
• Witmer, L.M. 1990. The craniofacial air sac system of Mesozoic birds (Aves). - Zoological Journal of the Linnean Society 100, 327-378.
• Wu, X.-C. & Chatterjee, S. 1993. Dibothrosuchus elaphros, a crocodylomorph from the Lower Jurassic of China and the phylogeny of the Sphenosuchia. - Journal of Vertebrate Paleontology 13, 58-89.