PL
Rola i znaczenie rozpuszczalnej frakcji błonnika pokarmowego, szczególnie β-glukanów zawartych w ziarnie owsa, zdecydowanie wzrosła po poznaniu ich właściwości. Udokumentowane licznymi publikacjami badania poświęcone budowie, właściwościom fizycznym, chemicznym i żywieniowym tych związków sprawiły, że owies ponownie został doceniony jako składnik diety. Do najważniejszych zdrowotnych właściwości owsa (głównie dzięki obecności β-glukanów) należy zaliczyć: zdolność obniżania poziomu cholesterolu, współdziałanie w leczeniu otyłości, udział w leczeniu stanów zapalnych jelita i śluzówki żołądka, łagodzenie skutków choroby wrzodowej, wzrost odporności immunologicznej, poprawę stanu samopoczucia i nastroju, szczególnie u osób w podeszłym wieku. Obecne są również doniesienia nad możliwością wykorzystania β-glukanów w leczeniu chorób nowotworowych, cukrzycy, czy szybszym gojeniu się ran i łagodzeniu stanów zapalnych skóry. Te istotne właściwości spowodowały, że do niektórych produktów żywnościowych zaczęto wprowadzać dodatek błonnika owsianego, podnosząc ich rangę do miana żywności funkcjonalnej. Najczęściej, dodatek błonnika owsianego stosuje się do przetworów zbożowych. Obecny jest także w produktach mleczarskich i mięsnych. Tam, gdzie obecność błonnika wpływa na obniżenie walorów sensorycznych gotowego produktu istnieje możliwość wprowadzenia β-glukanów w formie niskoscukrzonego hydrolizatu owsianego, wykorzystując dodatkowe jego cechy (doskonały zamiennik tłuszczu). Zastosowanie β-glukanów w środkach spożywczych musi być poprzedzone poznaniem wpływu czynników technologicznych na właściwości zdrowotne i reologiczne tego składnika.
EN
The role and importance of a soluble fraction of dietary fibre, especially of β-glucans contained in oat grains, decidedly increased after their properties have become known. The thoroughly and well documented research focused on the structure, physical, chemical & nutritional properties of those compounds caused oats to have regained recognition and to have become a valuable dietary component. The most important health promoting properties of oats (mostly owing to the presence of β-glucans) are the following: capacity to decrease cholesterol level and to support obesity treatment, participation in treating inflammatory state of intestines and stomach mucosa, capacity to alleviate chronic peptic ulcer disease effects, power to increase immunity and well-being, especially of people of advanced age. There are also some reports on possibilities of applying β-glucans to treat tumour and diabetes, or to accelerate wound healing and to alleviate inflammatory states of skin. Those important properties of oats caused manufacturers to begin to add oat fibre preparations to some food products; in this way, those food products gained the name and status of functional food. Most frequently, oat fibres are added to cereal products. Milk and meat products also contain oat fibres. In some cases oat fibres can lower sensory values of the final product, and in those cases it is possible to add β-glucans in the form of oat maltodextrin with a low conversion factor, and to utilize other properties of maltodextrin (for example, it is an excellent fat replacer). Before β-glucans are applied to food products, the impact of technological factors on the pro-health and rheological properties of β-glucans must be well studied and analysed.