Excesses and deficiencies of precipitation in north-eastern Poland

• Autorzy: Grabowski J , Brzozowska I. , Suchecki S. , Olba-Ziety E.

Warianty tytułu

PL

Nadmiary i niedobory opadow w Polsce polnocno-wschodniej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This paper aims at presenting the trends in sums of precipitations for years and year quarters and assessment of extreme precipitations appearance in three selected locations of north-eastern Poland. Those locations belong to different mesoregions of Mazury Lake District. Bałcyny is located in Iława Lake District, Łężany in Mrągowo Lake District and the study for those locations covered the years 1959-1995. Pozorty-Tomaszkowo is situated in Olsztyn Lake District and the study for that location covered the years 1953-1995. The characteristics of precipitations during the above periods are presented on the basis of criteria elaborated by KACZOROWSKA (1962). The variability of precipitations during the periods covered was as follows: Pozorty-Tomaszkowo 21%, Łężany 22% and Bałcyny 23%. The average volume of precipitations during the periods covered was from 593 mm in Pozorty-Tomaszkowo to 605 mm in Bałcyny and 596 mm in Łężany while the trends analysis showed decreasing trends that were statistically insignificant. As concerns the volumes of precipitations during individual years of the periods covered compared to long-term standards, the largest number of average years (90-110% of the standard) was recorded for Pozorty-Tomaszkowo – 44%, for Łężany – 40%, and for Bałcyny – 32%.

PL

Celem pracy jest przedstawienie tendencji sum opadów atmosferycznych dla lat i kwartałów oraz ocena występowania opadów ekstremalnych w trzech wybranych miejscowościach Polski północno- -wschodniej (Bałcyny, Łężany, Pozorty-Tomaszkowo). Miejscowości te należą do różnych mezoregionów Pojezierza Mazurskiego. Bałcyny znajdują się na Pojezierzu Iławskim, Łężany na Pojezierzu Mrągowskim, a Pozorty-Tomaszkowo należą do Pojezierza Olsztyńskiego. Okres badań w dwóch pierwszych miejscowościach obejmował lata 1959-1995, a w trzeciej – 1953-1995. Charakterystykę opadów w powyższych okresach przedstawiono na podstawie kryteriów opracowanych przez KACZOROWSKĄ (1962), a ich zmienność wynosiła: w Pozortach-Tomaszkowie – 21%, w Łężanach – 22% i Bałcynach – 23%. Średnia wielkość opadów kształtowała się od 593 mm w Pozortach- -Tomaszkowie do 605 mm w Bałcynach, w Łężanach wynosiła zaś 596 mm, miała tendencję spadkową i była nieistotna statystycznie. Pod względem wielkości opadów w poszczególnych latach badań okresów, w stosunku do przyjętych norm wieloletnich, najwięcej lat przeciętnych (90-110% normy) wystąpiło w Pozortach-Tomaszkowie – 44%, w Łężanach – 40%, a w Bałcynach – 32%.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Polish Journal of Natural Sciences
• Rocznik: 2008
• Tom: 23
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.284-298,fig.,ref.

Twórcy

autor

Grabowski J

• University of Warmia and Mazury in Olsztyn, pl.Lodzki 1, 10-727 Olsztyn, Poland

autor

Brzozowska I.

autor

Suchecki S.

autor

Olba-Ziety E.

Bibliografia

• Atlas klimatycznego ryzyka uprawy roślin w Polsce. 2001. Wyd. AR Szczecin, Uniwersytet Szczeciński.
• BORYCZKA J., STOPA-BORYCZKA M., KICIŃSKA B., ŻMUDZKA E. 1992. Atlas współzależności parametrów meteorologicznych i geograficznych w Polsce. VII. Zmiany warunków klimatycznych Polski. Wyd. UW, Warszawa.
• GRABOWSKI J. 1994. Charakterystyka opadów atmosferycznych w RZD Bałcyny w latach 1972-1990. Abbrev. Acta Acad. Agricult. Techn. Olsztyn, 58: 59-67.
• KACZOROWSKA Z. 1962. Opady w Polsce w przekroju wieloletnim. Instytut Geografii, Warszawa.
• KAPUŚCIŃSKI J. 2000. Struktura bilansu cieplnego powierzchni czynnej na tle warunków klimatycznych środkowo-zachodniej Polski. Rozprawy naukowe. Roczn. AR w Poznaniu, 303, ss. 249.
• KAPUŚCIŃSKI J., KARLIŃSKI M. 2003a. Roczny przebieg średniej miesięcznej temperatury powietrza w Poznaniu w latach 2000-2002 na tle wielolecia. [W:] Kształtowanie i ochrona środowiska leśnego. Klimat a las. Red. A. Miler, 7(1): 65-70.
• KAPUŚCIŃSKI J., KARLIŃSKI M. 2003b. Roczny przebieg sum miesięcznych opadów atmosferycznych w okresie 2000-2002 w Poznaniu na tle wielolecia. [W:] Kształtowanie i ochrona środowiska leśnego. Klimat a las. Red. A. Miler, Wyd. AR Poznań, ss. 71-76.
• KAPUŚCIŃSKI J., NOWAK R. 2003a. The frequency of the occurrence of droughts and post-droughts periods in mid-west Poland on the example of Poznań, Wałcz and Wieluń. [W:] Kształtowanie i ochrona środowiska leśnego. Klimat a las. Red. A. Miler, Wyd. AR Poznań, 77-84.
• KAPUŚCIŃSKI J., NOWAK R. 2003b. A seasonal run of actual evapotranspiration and precipitation in coniferous and deciduous forests in mid-west Poland. [W:] Kształtowanie i ochrona środowiska leśnego. Klimat a las. Red. A. Miler, Wyd. AR Poznań, 7(3): 85-91.
• KAPUŚCIŃSKI J., NOWAK R. 2003c. The analysis of the climatic water balance trend of deciduous and coniferous forestsin Wielkopolska on the example of Poznań. [W:] Kształtowanie i ochrona środowiska leśnego. Klimat a las. Red. A. Miler, Wyd. AR Poznań, ss. 92-99.
• SADOWSKI M. 2001. Czy grozi nam klimatyczna apokalipsa? Przegl. Geogr., 1/2: 9-14.
• STANKIEWICZ W. 2004. „Globalne ocieplenie” jako zagrożenie współczesnego świata i stosunków międzynarodowych. Athenaeum, 13: 101-126.
• SZWEJKOWSKI Z., NOWICKA A., DRAGAŃSKA E. 2002. Klimat Pojezierza Mazurskiego. I. Temperatury i opady atmosferyczne w okresie 45-lecia 1951-1995. Fragm. Agron., 2(74): 285-296.
• TAMULEWICZ J. 1993. Struktura pola opadów atmosferycznych Polski w okresie 1951-1980. Wyd. Nauk. UAM w Poznaniu. S. Geografia, 56: 181.
• TAMULEWICZ J., STACH A. 2005. Analiza struktury pola opadów atmosferycznych Polski metodą składowych głównych powierzchni trendu. [W:] Funkcjonowanie geosystemów Polski w warunkach zmian klimatu i różnokierunkowej antropopresji. Red. A. Kostrewski, R. Kolender, Biblioteka Monitoringu Środowiska, ss. 541-562.