PL
W wyniku aktywnej działalności w zakresie ochrony zasobów genowych, do 2006 roku na świecie powstało około 1500 banków genów. Liczba przechowywanych obiektów przekracza 6,5 mln. Jedna trzecia światowych zasobów genowych roślin uprawnych przechowywana jest w 15 największych narodowych bankach genów, wśród których znajduje się Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych IHAR w Radzikowie. W przechowalni nasion KCRZG znajduje się około 66 tys. obiektów. Około 90% obiektów w bankach genów stanowią gatunki o nasionach typowych, znoszących desykację i niską temperaturę. Ich przechowywanie wymaga utrzymania wysokich standardów technicznych zalecanych przez IPGRI w Rzymie. Omówione zostały zarówno aktualnie obowiązujące standardy, jak i proponowane zmiany w aspekcie powstania Europejskiego Zintegrowanego Systemu Banków Genów. Dotychczasowe doświadczenia uzyskane z długoterminowego przechowywania w bankach genów nasion typowych wskazują, że ścisłe przestrzeganie zaleceń w zakresie wilgotności nasion i temperatury przechowywania pozwala na znaczne wydłużenie długowieczności nasion, a co za tym idzie zmniejszenie częstotliwości oceny żywotności i regeneracji obiektów. Ma to odzwierciedlenie w nowym podejściu do standardów, polegającym na poprawie kontroli procesów i wdrażaniu systemów zarządzania jakością. Istnieje również potrzeba wspólnego opracowywania wymagań w europejskich bankach genów i zapotrzebowanie na badania naukowe w pracach dotyczących metodyki oceny żywotności nasion poszczególnych gatunków.
EN
As an effect of active policy concerning the conservation of genetic resources, about 1500 genebanks have been developed all over the world until the year 2006. There are more than 6.5 million accessions conserved. Thirty percent of these accessions are stored in 15 biggest national genebanks, including National Centre for Plant Genetic Resources PBAI at Radzików, Poland. There are about 66 thousand accessions in the long-term storage in the NCPGR. About 90% of world genetic resources consist of the collections of traditional seeds, which tolerate the desiccation and may be stored in low temperatures. For storage of traditional seeds in genebanks, high level of technical standards is required, as published by IPGRI, Rome. Actually recommended standards and changes proposed within the framework of an European Genebank Integrated System, are discussed. Experience gained from long-term storage of traditional seeds in genebanks showed that rigid requirements concerning seed moisture content and storage temperature increase the longevity of stored seeds. In such a situation both, seed viability testing and accessions regeneration are necessary to be carried out much less frequently. That suggests a new approch to the genebank standards consisting in an improvement of control process and implementation of the quality management systems. There also exists a necessity of close cooperation at elaborating new common standards for the European genebanks, as well as the research works dealing with the methods of seeds storage and testing their viability for different crops.