Mala retencja w lasach elementem ksztaltowania i ochrony zasobow wodnych

• Autorzy: Mioduszewski W

Warianty tytułu

EN

Small retention in forests as an element of improving and protection of water resources

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zmienność sezonowa i przestrzenna zasobów wodnych, zagrożenia dla działalności człowieka wynikające z cyklicznie występujących ekstremalnych zjawisk przyrodniczych, jakimi są powodzie i susze, jest przyczyną podejmowania szeregu działań dla ograniczenia negatywnych skutków tych zjawisk. Coraz szersze zastosowanie w ochronie i kształtowaniu zasobów wodnych znajduje „mała retencja”, jako działanie nienaruszające walorów przyrodniczych rzek i dolin rzecznych. W zakres małej retencji wchodzą działania techniczne i nietechniczne, przyczyniające się do zwiększenia potencjalnej zdolności retencyjnej niewielkich zlewni. Podstawowym technicznym elementem małej retencji są wszelkiego typu naturalne i sztuczne zbiorniki wodne, piętrzenia na ciekach itp., powodujące zahamowanie szybkiego odpływu wód opadowych i roztopowych. Znaczne spowolnienie odpływu wody uzyskać można poprzez odbudowę obszarów wodno-błotnych oraz renaturyzację cieków. Szczególnie predysponowane do realizacji programów małej retencji są obszary leśne. Prawidłowo realizowana mała retencja może przyczynić się do wzbogacenia walorów przyrodniczych ekosystemów leśnych.

EN

Poland has poor water resources. What is more, they are unevenly distributed in space and time. Some human activity has decreased water resources in many cases and increased in the frequency of extreme phenomena such as floods and draughts. Developing of rural areas depends on quality and quantity of water resources. And on the other hand the proper water management in rural areas can help to minimalize increase the water resources and the negative effect of agriculture on natural flora and fauna and it allows increasing the biological diversity. The water management should be adjusted to the type of agricultural landscape. One of the methods to improve water conditions is increasing of the retention abilities of small basins. The studies and approximate calculations carried out show that treatment consisting in the increase of swampy areas, number of water pools and small water reservoirs, damming up of eroded rivers and canals, improvement of the soil structure, regulation of outflows from drainage systems, etc. can significantly increase water resources in river basins. The proper water management can allow supplying water with good quality, both for the natural environment and for the agricultural and communal needs.

Słowa kluczowe

PL

lasy; zasoby wodne; mala retencja wodna; male zbiorniki wodne; bagna; pojemnosc retencyjna

• Wydawca: -
• Czasopismo: Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej
• Rocznik: 2008
• Tom: 10
• Numer: 2[18]
• Opis fizyczny: s.33-48,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Mioduszewski W

• Instytut Melioracji i Uzytkow Zielonych w Falentach, Falenty

Bibliografia

• Ciepielowski A., Dąbkowski L. 1995. Problemy małej retencji w lasach. Sylwan. Rok CXXXIX, nr 11: 17–20.
• Dyrektywa 2000/60/WF Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej.
• Dziewoński Z. 1971. Gospodarka na zbiornikach wiejskich. Gosp. Wod. z. 3.
• Falkenmark M., Lannerstad M. 2005. Consumptive water use to feed humanity – curing a blind spot. Hydrology and Earth System Sciences 9: 15–28.
• Geiger W., Dreiseitl H., 1999: Nowe sposoby odprowadzania wód deszczowych. Wyd. Proj. Przem-EKO. Bydgoszcz.
• Glenn O., (red). 1993. Soil and Water Conservation Engineering. John Wiley, New York: 1–360.
• Gutry-Korycka M. 1993. Naturalne i antropogeniczne zmiany obiegu wody. [w:] Przemiany stosunków wodnych w Polsce w wyniku procesów naturalnych i antropogenicznych (red. I. Dynowska), UJ. Kraków: 273–390.
• Gutry-Korycka M., Nowicka B., Soczyńska U. (red.) 2003. Rola retencji zlewni w kształtowaniu wezbrań opadowych. Uniwersytet Warszawski: 1–285.
• Hoffman M., Johnsson H., Gustafson A., Grimvall A. 2000. Leaching of nitrogen in Swidish agriculture – a historical perspective. Agricultural Ecosystems and Environmental 80: 277–290.
• Kowalczak P. 2007. Konflikty o wodę. Wydawnictwo Kurpisz S.A., Poznań.
• Kowalczak P., Farat R., Kępińska-Kasprzak M. 1997. Hierarchia potrzeb obszarowych małej retencji. Materiały Badawcze IMGW, Seria: Gospodarka wodna i ochrona wód 19, Warszawa.
• Kowalewski Z. 2004. Realizacja programów małej retencji w Polsce. Wrocław: Zeszyty Naukowe AR nr 502. Inżynieria Środowiska XII: 195–210.
• Lahmer W., Pfutzner B., Ströbl B., 2001. Possible impact of land use changes on the water balance of semi-arid German river basins. Konferencja „Sustainable use of land and water”. Brno: 131–142.
• Mioduszewski W. 1993. Ochrona zasobów wodnych w krajobrazie rolniczym w Stanach Zjednoczonych. Biuletyn Informacyjny – Melioracje Rolne 1/2.
• Mioduszewski W. 1997. Mała retencja i polityka melioracyjna. [w:] Użytkowanie a ochrona zasobów wód powierzchniowych w Polsce. Zeszyty Naukowe Nr 17. Kom. Nauk. Człowiek i Środowisko, PAN, Warszawa.
• Mioduszewski W. 1999. Ochrona i kształtowanie zasobów wodnych w krajobrazie rolniczym. Wyd. IMUZ, Falenty.
• Mioduszewski W. 2008. Czy Polska jest krajem ubogim w wodę. Gospodarka Wodna nr 5: 186–193.
• Palczyński M., Paluch J., Paruch A., Palikowski K., Wojtowicz J. 2002. Hydrologiczne aspekty funkcjonowania opóźniaczy odpływu w małej zlewni leśnej. Czasopismo Techniczne. Inżynieria Środowiska, z. 5ś: 85–95.
• Pierzgalski E., Tyszka J., Szymczak T. 2002. Wpływ przyrostu lesistości i retencji zbiornikowej na zmniejszenie wezbrań w potokach górskich. Czasopismo Techniczne. Inżynieria Środowiska, z. 5ś: 141–151.
• Radczuk L., Olearczyk D. 2002. Małe zbiorniki retencyjne jako element poprawy bilansu wodnego zlewni użytkowanej rolniczo. Zeszyty Naukowe AR w Krakowie, Inżynieria Środowiska, z. 23: 139–148.
• Tognetti S. 2000. Land-Water Linkages in Rural Watersheds. Synthesis report. FAO, Rzym.
• UNECE. 1993. Protection of water Resources and Equatic Ecosystems. Water Series No. 1 (ECE/ENWA/31). Genewa.