Content of Ca, Mg, Na, K, P, Fe, Mn, Zn, Cu in soils developed from the Holocene deposits in north-eastern Poland

• Autorzy: Orzechowski M , Smolczynski S.

Warianty tytułu

PL

Zawartosc Ca, Mg, Na, K, P, Fe, Mn, Zn, Cu w glebach wytworzonych z osadow holocenskich w Polsce Polnocno-Wschodniej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Mineral alluvial and deluvial soils, mineral-organic mucky soils and organic peat-muck soils were developed from the Holocene deposits in northern Poland. The total content of Ca, Mg, K, P, Na, Fe, Mn, Zn and Cu was analysed in the following soils: alluvial soils which were formed from riverine deposits in delta and riverine landscapes, deluvial soils which were developed from slope deposits in a landscape of moraine hills and plains and in a riverine landscape as well as in mucky soils and peat-muck soils located in a landscape of moraine hills and plains and delta landscape. The aim of the paper was to determine total amount of the elements in a soil profile and catena sequence in the mentioned landscapes. Total content of analysed elements in the soils developed from the Holocene deposits varied considerably among the soil types, in a soil profile, among catena sequences and landscapes. The highest content of Fe, Mn, Mg, K, Zn and Cu was reported in alluvial soils whereas Ca reached the highest level in peat-muck soils. In the riverine landscape, the highest accumulation of total Ca, Mg, K, P, Na, Fe, Mn, Zn and Cu was stated for alluvial soils, having the lowest location in the catena. In the landscape of moraine hills and plains, total content of K, Zn and Cu was the highest in deluvial soils and mucky soils located in the lower part of the slope. The total content of Ca and P was the highest in peat-muck soils having the lowest location in the catena. Statistically significant differences in the content of Ca, Mg, K, and Cu were stated between alluvial soils in the riverine and delta landscapes. The differences in the content of analysed elements, excluding Cu, were also statistically significant between alluvial and deluvial soils.

PL

Z holoceńskich osadów na terenie północnej Polski wykształciły się mineralne gleby aluwialne i deluwialne, mineralno-organiczne gleby namurszowe oraz organiczne gleby torfowo-murszowe. Badania całkowitej zawartości Ca, Mg, K, P, Na, Fe, Mn, Zn, Cu prowadzono w glebach aluwialnych wytworzonych z osadów rzecznych w krajobrazie deltowym i dolin rzecznych. Gleby deluwialne powstały z osadów stokowych w krajobrazie równin i wzniesień morenowych oraz krajobrazie dolin rzecznych. Analizowane gleby namurszowe i torfowo-murszowe były położone w krajobrazie równin i wzniesień morenowych oraz deltowym. Celem podjętych badań było określenie całkowitej zawartości pierwiastków — w ujęciu profilowym i katenalnym — w wymienionych krajobrazach. W glebach wytworzonych z osadów holoceńskich stwierdzono duże zróżnicowanie całkowitej zawartości badanych pierwiastków między wydzielonymi typami gleb, w układzie profilowym oraz w obrębie wydzielonych katen i krajobrazów. Największą całkowitą zawartość Fe, Mn, Mg, K, Zn i Cu stwierdzono w glebach aluwialnych, natomiast Ca — w glebach torfowo-murszowych. W krajobrazie dolin rzecznych największą kumulację całkowitego Ca, Mg, K, P, Na, Fe, Mn, Zn i Cu stwierdzono w glebach aluwialnych położonych najniżej w katenie. W krajobrazie równin i wzniesień morenowych całkowita zawartość K, Zn i Cu była największa w glebach deluwialnych i namurszowych położonych w dolnej części stoku, natomiast Ca i P — w glebach torfowo-murszowych usytuowanych najniżej w katenie. Stwierdzono statystycznie istotne różnice w zawartości całkowitego Ca, Mg, K i Cu między glebami aluwialnymi w krajobrazie deltowym i dolin rzecznych oraz w zawartości wszystkich badanych pierwiastków, oprócz Cu, między glebami aluwialnymi i deluwialnymi. Słowa kluczowe: makro- i mikroelementy, gleby aluwialne, gleby deluwialne, gleby namurszowe, gleby torfowo-murszowe.

Słowa kluczowe

EN

calcium content; magnesium content; sodium content; potassium content; iron content; manganese content; zinc content; copper content; soil; Holocene; deposit; Poland; macroelement; microelement; alluvial soil; deluvial soil; muck soil; peat-muck soil

• Wydawca: -
• Czasopismo: Journal of Elementology
• Rocznik: 2010
• Tom: 15
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.149-159,ref.

Twórcy

autor

Orzechowski M

• University of Warmia and Mazury in Olsztyn, pl.Lodzki 3, 10-727 Olsztyn, Poland

autor

Smolczynski S.

Bibliografia

• Andruszczak E., Czuba R. 1984. Wstępna charakterystyka całkowitej zawartości makro- i mikroelementów w glebach Polski [Preliminary characterization of the content of macro- and microelements in Polish soils]. Rocz. Glebozn., 35 (2): 61-78 (in Polish).
• Bieniek B. 1997. Właściwości i rozwój gleb deluwialnych Pojezierza Mazurskiego [Properties and development of deluvial soils in Masurian Lake District]. Acta Acad. Agricult. Tech. Olst. Agricult., 64 Suppl. B. ss. 80 (n Polish).
• Czarnowska K. 1996. Ogólna zawartość metali ciężkich w skałach macierzystych jako tło geochemiczne [Total concentration of heavy metals in parent rock as a geochemical background]. Rocz. Glebozn., 47 (supl.): 43-50 (in Polish).
• Diatta J.B. 2008. Mutual Cu, Fe and Mn solubility control under differentiated soil moisture status. J. Elementol., 13 (4): 473-489.
• Dudka S. 1992. Ocena całkowitych zawartości pierwiastków głównych i śladowych w powierzchniowej warstwie gleb Polski [Evaluation of total concentrations of main and trace elements in the surface layer of Polish soils]. IUNG, Puławy, ss. 48 (in Polish).
• Gliński J., Stępniewski W. 1984. Procesy biologiczne w glebie uzależnione od stanu natlenienia [Biological processes in soil dependent on oxygenation]. Probl. Agrofiz., 44: 58 (in Polish).
• Kabata-Pendias A. 1981. Zawartość metali ciężkich w glebach uprawnych Polski [Content of heavy metals in arable soils in Poland]. Pam. Puł., 74: 101-111 (in Polish).
• Kabata-Pendias A., Piotrowska M., Witek T. 1993. Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką [Evaluation of degree of soil and plant contamination with heavy metals and sulphur]. IUNG, Puławy, 5-14 (in Polish).
• Kondracki J. 1988. Geografia fizyczna Polski [Physical geography of Poland]. PWN, Warszawa, ss. 461 (in Polish).
• Orzechowski M. 1999. Heavy metals in alluvial soils on the Vistula estuary area. Nat. Sci., 2: 163-173.
• Orzechowski M., Smólczyński S., Sowiński P. 2004a. Zasobność mad żuławskich w makroelementy ogólne i przyswajalne [Abundance of fen soils in Zuławy in macronutrients — total and available forms]. Ann. UMCS, Sect. E, 59(3): 1065-1071 (in Polish).
• Orzechowski M., Smólczyński S., Sowiński P. 2004b. Przekształcenia antropogeniczne gleb obniżeń śródmorenowych Pojezierza Mazurskiego [Anthropogenic transformations of soils in mid-moraine depressions of Masurian Lake Districtj. Rocz. Glebozn., 55(2): 311-320 (in Polish).
• Piaścik H., Smólczyński S., Orzechowski M. 1998. Concentration of heavy metals hydrogenic soils of the Vistula delta. Pol. J. Soil Sci., 34(1): 51-56.
• Piaścik H., Smólczyński S., Orzechowski M. 2001. Chemical composition of hydrogenic soils in the landscape of the Vistula delta. Pol. J. Soil Sci., 31(1): 43-48.
• Smólczyński S., Sowiński P., Orzechowski M. 2004. The diversified content of heavy metals in the landscape catenae of the ground moraine in the Mazurian Lakeland. Pol. J. Soil Sci., 37(2): 149-158.
• Sowiński P., Orzechowski M., Smólczyński S. 2004. Katenalna zmienność zawartości makroskładników w glebach obniżeń śródmorenowych w krajobrazie moreny dennej Pojezierza Mazurskiego [The catena changeability of the content of macroelements in soils in mid-moraine depressions in a ground moraine landscape]. Rocz. Glebozn., 40 (3): 185-194 (in Polish).
• Statistica.pl dla Windows [Statistica for Windows]. I-IV, 1977. StatSoft Polska, Sp. Z o.o. Kraków (in Polish).
• Systematyka gleb Polski [Taxonomy of Polish soils]. 1989. Rocz. Glebozn., 30 (3/4): 150 (in Polish).
• Wocławek T. 1973. Studia nad zawartością mikroelementów w niektórych glebach erodowanych i deluwialnych środkowej części Pojezierza Mazurskiego [Studies on the content of macronutrients in some eroded and deluvial soils in the central part of Masurian Lake District]. Zesz. Nauk. ART, 101 (1): 56 (in Polish).
• Zgłobicki W. 2008. Geochemiczny zapis działalności człowieka w osadach stokowych i rzecznych [Geochemical transcript of man activity in slope and riverine soils]. Wyd. UMCS, ss. 240 (in Polish).