An unusual theropod dinosaur from the Late Cretaceous Nemegt Formation of Mongolia

• Autorzy: Osmolska H
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

An incomplete skeleton of a theropod dinosaur, Bagaraatan ostromi gen, et sp. n., was found in the Nemegt Fm. at Nemegt, Mongolia. The mandible in B. ostromi has a shallow but massive dentary, relatively deep postdentary portion with two surangular foramina and somewhat elongated retroarticular process; on the lateral surface of the postacetabular process of the ilium there are two large depressions for muscle origins separated by a crestlike projection; the fibula is fused distally with the tibiotarsus and the coalesced astragalocalcaneum. Bagaraatan represents the Tetanurae and displays some synapomorphies with the Avetheropoda, however, incompleteness of the skeleton of B. ostromi does not allow to determine its more precise affiliation. Bagaraatan was about 3.0-3.5 m long, had a relatively small head and slender hind limbs. The presence of strongly developed hyposphenes in a long series of anterior caudals rendered its tail only slighily flexible proximally.

PL

W pracy opisano nowego mięsożernego dinozaura Bagaraatan ostromi gen. et sp. n. (Theropoda). Okaz obejmujący żuchwę, serię 25 kręgów ogonowych, fragmenty kości miednicy oraz kończyny tylnej, został znaleziony w osadach formacji Nemegt (?środkowy mastrycht) Kotliny Nemegt (Pustynia Gobi, Mongolia) przez Polsko-Mongolską Ekspedycję Paleontologiczną, w l970 roku. Zachowane szczątki świadczą, że B. ostromi był teropodem ok. 3.0-3.5 m długim, o smukłych kończynach tylnych i usztywnionym ogonie. Długość żuchwy wskazuje, że czaszka była stosunkowo niewielka. Żuchwa jest masywna i zaopatrzona była w silne zęby, z których zachowały się tylko korzenie i podstawy koron. Jej część tylna jest dość wysoka i przypomina żuchwy teropodów zaliczanych do polifiletycznej grupy „Carnosauria”, różni się jednak od nich bardziej wydłużonym wyrostkiem pozastawowym i dwoma, zamiast jednego, otworami w kości nadkątowej. W odróżnieniu od większości znanych teropodów, u których najwyżej tylko kilka przednich kręgów ogonowych wykazuje obecność dodatkowych wyrostków (hyposfenów) wzmacniających połączenia międzykręgowe, u B. ostromi wyrostki te występują między kilkunastoma proksymalnymi kręgami ogonowymi, co ograniczało ruchomość ogona także w tym odcinku. Kość biodrowa B. ostromi wyróżnia się obecnością dwóch zagłębień na bocznej stronie wyrostka zapanewkowego, zapewne dla przyczepu bardzo silnego mięśnia biodrowo-udowego. Takie zagłębienia nie są znane u żadnych innych dinozaurów. W budowie podudzia zwraca uwagę częściowy zrost kości piszczelowej i strzałkowej ze sobą oraz z proksymalnym rzędem kości stępu. Zrost tych kości spotykany jest tylko w jednej, prymitywnej grupie teropodów, Ceratosauria, od której jednak B. ostromi różni się szeregiem zaawansowanych cech. Fragmentaryczność materiału, a zwłaszcza brak czaszki i kończyn przednich, sprawiają trudność w zaliczeniu Bagaraatan do jednej ze znanych jednostek taksonomicznych w obrębie Theropoda. Jednak pewne cechy diagnostyczne wskazują, że rodzaj ten jest przedstawicielem Tetanurae Gauthier 1986 i jest najbliżej spokrewniony z Avetheropoda Paul 1988, aczkolwiek jest od nich prymitywniejszy.

Słowa kluczowe

PL

Theropoda; Mongolia; gady kopalne; skamienialosci; kosci; Bagaraatan ostromi; dinozaury; paleontologia; paleozoologia; Kotlina Nemegt; anatomia zwierzat

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1996
• Tom: 41
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.1-38,rys.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Osmolska H

• Instytut Paleobiologii PAN, Aleja Zwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa

Bibliografia

• Barsbold, R. (Барсболд, P.) 1986. Хищные динозавры овирапториды. In: Э.И. Bopoбьева (peд.) Гeрnemoлoгuчecкцe uccлeдoвaнuя в Moнгoльcкoй Hapoднoй Pecnyблuкe, 210-223. Ииститут Эволюционнoй Морфологии и Нкологии Животных им. A.H. Северцова, Москва.
• Baumel, J.J. & Witmer, L.M. f 993. Osteologia. In: J.J. Baumel et al. (eds) Handbook of Avian Anatomy: Nomina Anatomica. Avium 2-nd edition. Nuttal Ornithological Club 23, 45-132.
• Bonaparte, J.F. 1986. Les dinosaures (Carnosaures, Allosauridés, Sauropodes, Cétiosauridés) du Jurassique moyen de Cerro Cóndor (Chubut, Argentine). Annales de Paléontologie 72, 247-289.
• Colbert, E.H. & Russell, D.A. 1969. The small Cretaceous dinosaur Dromaeosaurus. American Museum Nouitates 2380, 1-49.
• Currie, P.J. 1987. Bird-like characteristics of the jaws and teeth of troodontid theropods (Dinosauria, Saurischia). Journal oJ Vertebrate Paleontology 7, 72-81.
• Currie, P.J. & Zhao, X.J. 1993. A new carnosaur (Dinosauria, Theropoda) from the Jurassic of Xinjiang, People's Republic of China. Canadian Journnl of Earth Sciences 30, 2037-2081.
• Galton, P.M. 1974. The ornithischian dinosaur Hypsilaphodon from the Wealden of the Isle of Wight. Bullettn of the British Museum (Natural History), Geology 25, 1-152.
• Galton, P.M. 1976. Iliosuchus, a Jurassic dinosaur from Oxfordshire and Utah. Palaeontology 19, 587-589.
• Gauthier, J. 1986. Saurischian monophyly and the origin of birds. In: K. Padian (ed.) The Origin of Birds and the Evolution of Flight. Memoires of the California Academy of Sciences 8, 1-55.
• Gilmore, H.W. 1920. Osteology of the carnivorous Dinosauria in the United States National Museum, with special reference to the genera Antrodemus (Allosaurus) and Ceratosaurus. Buttetion of the U.S. National Museum 110, 1-154.
• Gradziński, R. & Jerzykiewicz, T. 1972. Additional geographical and geological data from the Polish-Mongolian palaeontological expeditions. Palaeontologia Polonica 27, 17-32.
• Holtz, T.R. 1994. The phylogenetic position of the Tyrannosauridae: implications for theropod systematics. Journal of Paleontotogy 65, 1100-1117.
• Huene, F. 1932. Die fossile Reptil-Ordnung Saurischia, ihre Entwicklung und Geschichte. T.I. Monographien zur Geologie und Paläontologie I/4, 1-361.
• Jerzykiewicz, T. & Russell, D.A. 1991. Late Mesozoic stratigraphy and vertebrates of the Gobi Basin. Cretaceous Research 12, 345-377.
• Kurzanov, S.M. (Курзанов, C.M.) 198f . O необчных теронодах из верхнего мела MHF. Tpyды Coвмecmнoй Coвemcкo-Moнгoльcкoй Пaлeoнmoлoгuчecкoй Экcneдuйuu 15, 39-50.
• Kurzanov, S.M. (Kypsauos,C .M.) 1987. Авимимиды и проблема произхождения птиц. Tpyды Coвмecmнoй Coвemcкo-Moнгoльcкoй Пaлeoнmoлoгuчecкoй Экcneдuйuu 1, 1-92.
• Kurzanov, S.M & Osmólska, H. 1991. Tochisaurus nemegtensis gen. et sp. n., a new troodontid (Dinosauria, Theropoda) from Mongolia. Acta Palaeontologica Polnnica 36, 69-76.
• Madsen, J.H. 1976. Allosaurus fragilis: a revised osteology. Bulletin of the Utah department of National Resources 109, 1-163.
• Maleev, E.A. (Maлеев, E.A.) 1956. Новые хищные динозавры из верхнего мела Монтолии CCCP 104, 779-742.
• Maleev, E.A. (Maлеев, E.A.) 1974. Гигантские карнозавры семейства Tyrannosauridae. Tpyды Coвмecmнoй Coвemcкo-Moнгoльcкoй Пaлeoнmoлoгuчecкoй Экcneдuйuu 1, 132-191.
• Matthew, W.D. & Brown, B. 1922. The family Deinodontidae, with notice on a new genus from the Cretaceous of Alberta. Bulletin of the American Museum of Natural History 46, 367-385.
• Molnar, R.E. 1991. The cranial morphology of Tyrannosaunts rex. Paleontographica 217A, 137-176.
• Molnar, R.E. & Farlow, J.O. 1990. Carnosaur Paleobiology. In: D.B. Weishampel, P. Dodson, & H. Osmólska (eds) The Dinosauria, 210-224. University of California Press, Berkeley.
• Molnar, R.E., Kurzanov, S.M. & Dong Zhiming. 1990. Carnosauria. In: D.B. Weishampel, P. Dodson, & H. Osmólska (eds) The Dinosauria, 169-209. University of California Press, Berkeley.
• Norell, M.A. & Clark, J.M. 1992. New dromaeosaur material from the Late Cretaceous of Mongolia. Journal of Vertebrate Paleontolagy 12, 45A.
• Norman, D.B. 1980. On the ornithischian dinosaur Iguanodon bernisartensis of Bernissart (Belgium). Mémoires de l'Institut royal des Sciences naturelles de Belgique 178, 1-103.
• Novas, F.E. 1994. New information on the systematics and postcranial skeleton of Herrerasaurus ischigualastensis (Theropoda: Herrerasauridae) from the Ischigualasto Formation (Upper Triassic) of Argentina. Journal of Vertebrate Paleontology 13, 400-423.
• Osborn, H.F. 1912. Crania of Tyrannosaurus and Allosaurus. Memoires of the American Museum of Natural History 1, 1-30.
• Osmólska, H. 1981. Coossified tarsometatarsi in theropod dinosaurs and their bearing on the problem of bird origins. Palaeontologia Polonica 42, 79-95.
• Osmólska, H. 1987. Borogovia gracilicrus gen. et sp. n., a new troodontid dinosaur from the Late Cretaceous of Mongolia. Acta Palaeontologica Polnnica 32, 133-150.
• Osmólska, H. & Roniewicz, E. 1970. Deinocheiridae, a new family of theropod dinosaurs. Palaeontobgia Polonica 21, 5-19.
• Osmólska, H., Roniewicz, E. & Barsbold, R. 1972. A new dinosaur, Gallimimus bullatus n. gen., n. sp. (Ornithomimidae) from the Upper Cretaceous of Mongolia. Palaeontologia Polonica 27, 103-143.
• Ostrom, J.H. 1969. Osteology of Deinonychus antirrhopus, an unusual theropod from the Lower Cretaceous of Montana. Bulletin of the Peabody Museum of Natural Hrstory 30, 1-165.
• Ostrom, H.J. 1976. On a new specimen of the Lower Cretaceous theropod dinosaur Deinonuchus antirrhopus. Breviora 439, 1-21.
• Paul, G.S. 1988. Predatory Dinosaurs of the World: a Complete Illustrated Guide, 1-464. Simon & Schuster, New York.
• Perle, A., Chiappe, L.M., Barsbold, R., Clark, J.M. & Norell, M.A. 1994. Skeletal morphology of Mononykus olecranus (Theropoda: Aviale) from the Late Cretaceous of Mongolia. American Museum Nouitates 3105, 1-29.
• Raath, M.A. 1969. A new coelurosaurian dinosaur from the Forest Sandstone of Rhodesia. Arnoidia 4, 1-25.
• Romer, A.S. 1923. The pelvic musculature of saurischian dinosaurs. Bulletin of the American Museum of Natural History 48, 533-552.
• Rowe, T. 1989. A new species of theropod dinosaur Syntarsus from the Early Jurassic Kayenta Formation of Arizona. Journal of Vertebrate Paleontologg 9, 125-136.
• Rowe, T. & Gauthier, J. 1990. Ceratosauria. In: D.B. Weishampel, P. Dodson, & H. Osmólska (eds) The Dinosaurin, 151-168. University of California Press, Berkeley
• Rozhdestvensky, A.K. (Рождественкий, A.K.) 1965. Возрастная изменчивость, и некоторые вопросы систематики динозавров Азии. Пaлoнmoлoгuчecкuй Жypнaл, 95-109.
• Russell, D.A. 1970. Tyrannosaurs from the Late Cretaceous of western Canada. National Museum of Canada, Publications in Paleontology 1, 1-34.
• Russell, D.A. 1972. Ostrich dinosaurs from the Late Cretaceous of western Canada. Canadian Journal of Earth Sciences 9, 375-402.
• Sereno, P.C., Forster, C.A., Rogers, R.R. & Monetta, A.M. 1993. Primitive dinosaur skeleton from Argentina and the early evolution of Dinosauria. Nature 361, 64-66.
• Slijper, E.J. 1942. Comparative biologic-anatomical investigations of the vertebral column and spinal musculature of mammals. Verhandelingen der Koninklijke Nederlandsche Akademie van Wetenschapen, Afd.Natuurkunde 42, 1-128.
• Sues, H-D. 1977. The skull of Velociraptor mongoliensis, a small Cretaceous theropod dinosaur from Mongolia. Paläontologische Zeitschrift, 51, 173-184.
• Welles, S.P. 1984. Dilophosaurus wetherilli (Dinosauria, Theropoda), osteology and comparisons. Palaeontographica 185A, 85-180.
• Zhao, X.-J. & Currie, P.J. 1993. A large crested theropod from the Jurassic of Xinjiang, People's Republic of China. Canadian Journal of Earth Sciences 30, 2027-2036.